از آنجا که زبان پدیده اى زنده و نهادى اجتماعى است، همواره در سیر تحولى خود، به ویژه در برخورد با زبان هاى هم خانواده، تحت تأثیرعوامل سیاسى، اجتماعى، دینى و فرهنگى قرار مى گیرد و بنا به جایگاه و موقعیت خود، حالتى تأثیرگذار یا تأثیرپذیرنده پیدا مى کند. براثر این برخورد است که عناصرى از زبانى به زبان دیگر راه مى یابد و در موارد بسیارى سبب غناى زبان وام گیرنده می شود. البته این امر به زبان یا دوره ...

در این نوشتار به بررسى اعتبار رأى اکثریت بر پایه چهار مبناى »کشف حقیقت«، »مشروعیت دینى«، »مصلحت« و »مقبولیت« پرداخته شده و نتایج منطقى و عقلى هر یک از این مبانى در موضوع رأى اکثریت مورد کاوش قرار گرفته است. نویسنده در این نوشتار پس از بررسى هر یک از این مبانى به این نتیجه مى‏رسد که رأى اکثریت بر پایه مبانى یادشده، فاقد اعتبار عقلى است; یا اعتبار آن در حوزه محدودى قابل اثبات است. در مقاله »اعتبا...

هدف از این نوشتار، به دست دادن نظر قرآن درباره نسبیت فرهنگى است. در این بحث درون دینى، روى سخن با کسانى است که مدعى هستند قرآن نسبت به فرهنگ‌هاى مختلف، به ویژه ادیان، نظرى مطلق ندارد، و حتى راه هر یک از پیامبران به صورت نکره )صراط( است، و نه »الصراط المستقیم«، این یعنى وجود راه‌هاى راست، نه راه راست. نویسنده برخى از آیاتى که نسبیت فرهنگ‌ها را مى‌رسانند نقل کرده و سپس به آیاتى پرداخته که مدعیات ...

 مطالعه روابط ادیان بر مبناى سه خاستگاه مشترک ادیان با تأکید بر آیات قرآن است. دین، وحدت آفرینى تردیدناپذیر دارد. پلورالیستها مى‌گویند: وقتى ادیان متعدد در کار باشند وحدت آفرینى به تخاصم مى‌انجامد. این انتقاد در مسیحیت دست کشیدن از مطلق‌نگرى را در پى آورد و زمینه طرح گفت‌وگوى متدینان و باور به کثرت‌گرایى یا وجود گوهر دین را فراهم ساخت. تدوام تنش‌ها بین پیروان ادیان پس از به کارگیرى راهکارهاى یا...

 درباره اصول و کلیّاتى که نقش فزاینده و کاهش دهنده در برداشت‌هاى قرآنى دارند، بحث شده است. نویسنده در آغاز اطلاعاتى را که در فهم آیات نقش دارند به دو دسته ابزارى و غیر ابزارى تقسیم مى‌کند و سپس اطلاعات دسته دوم را به دو گروه قضایاى مثبت یا اصول فزاینده که باعث افزایش برداشت‌ها از قرآن مى‌شود و اصول کاهش دهنده که موجب محدود شدن برداشت‌ها مى‌گردد، تقسیم مى‌کند و نخست اصول فزاینده را بحث کرده و سه ...

 شناسایى و بررسى پیش فرض‌ها و انتظارات مفسّران در تفاسیر قرن اخیر است. نویسنده، "هرمنوتیک" و "علم التفسیر" را معادل یکدیگر دانسته و پنج اصل را در کار تغییر متون کهن بر شمرده که عبارتند از: 1. پیش فهم‌ها یا اطلاعات پیشین مفسّر، 2. علایق و انتظارات مفسّر از متن مورد تفسیر، 3. تلاش مفسّر براى شناسایى فضاى تاریخى شکل‌گیرى متن، 4. شناخت مرکز معنایى متن و تفسیر مجموعه پیامها و معارف بر محور آن و 5. ترجمه...

 ترجمه قرآنِ آقاى محمد باقر بهبودى با نام »معانى القرآن« مورد نقد و بررسى قرار گرفته است. ناقد، برخلاف نظر مترجم که ترجمه خود را »تفسیر« مى‌داند، معتقد است نه تنها در این اثر، ویژگى‌ها و ضرورتهاى تفسیرى مشهود نیست، بلکه تحمیل آراى شخصى بر قرآن در جاى جاى آن به چشم مى‌خورد. از سوى دیگر، تعابیرى در آن آمده است که احیاگر اندیشه‌هاى ناصواب قرون وسطایى و مسیحى درباره خدا، پیامبران، معاد و دیگر باورها...

آیا طرح رویکرد یا مکتبى جدید در روان شناسى با عنوان «روان شناسى اسلامى»، با توجه به مبانى علمى، روش شناختى و فلسفى ممکن است؟ براى پاسخ به این سؤال باید ابتدا با توجه به تحول تعاریف روان شناسى، وجود تبیین هاى متفاوت از رفتار، جهت گیرى هاى روشىِ گوناگون، و با تأکید بر پیچیدگى واقعیت، امکان شناسایى و طرح موضوع جدید و اتخاذ سمت گیرىِ روشى و نظرىِ تازه را بررسى کرد. مؤلف با تأمل در مؤلفه هاى فوق و طرح ...

نهج البلاغه، پس از قرآن کریم، مقدس ترین متن دینى شیعه و برجسته ترین متن ادبى عرب است. از قرآن کریم که بگذریم، هیچ متن مقدسى در فرهنگ اسلامى به اندازه نهج البلاغه نسخه خطى، شرح و تفصیل و ترجمه ندارد و متون ادب فارسى و عرب پس از قرآن کریم، آن مایه که از نهج البلاغه اثر پذیرفته، از هیچ متن مقدسى اثر نپذیرفته است. با این حال، برخى کوشیده اند این کتاب مقدس را مخدوش و متحول جلوه دهند; از این رو گاه ...

نور انواع و درجاتى دارد که سبب پیدایش مفاهیم مستتر در فضا مى شود. در متون دینى، نور در مفهومى متعالىیادشده است. ماهیت چندجانبه این عنصر، ضرورت توجه به ابعاد مادى و معنایى را آشکار مى سازد. هدف این پژوهشتبیین چگونگى ایجاد کیفیت معنایى فضا با بهر هگیرى از نور است. در این تحقیق که از نوع کیفى و به روش استدلالمنطقى انجام گرفته؛ چهارچوبى براى مراتب رسیدن از کالبد به معنا پیشنهادشده...