در این مقاله به بررسی نمادهای اندامی به کار رفته از نباتات در ادبیات فارسی پرداخته ایم و دیوان شاعرانی چون رودکی، فرخی، منوچهری، ناصرخسرو، سنایی، سعدی، مولوی و حافظ بر این اساس مورد مطالعه و بررسی قرارگرفته است. مطابقت این گونه کاربردهای ادبی بر پایهء تشبیه و در قالب یک ارتباط تثلیثی آنیمیسم، تناسخ گیاهی و باور اساطیری تبدیل انواع از گیاه پیکری به انسان پیکری، سیر تصویرگرایی اندامی انسان را در ...

طب ‌سنّتی ایرانی همانند طب ‌یونانی بر‌ پایه‌ی نظریه‌ی وجود اخلاط در بدن بنا شده است. بنابراین واضح است که نحوه‌ی تشکیل اعضای مختلف بدن از این نظریّه نشأت گرفته باشد. بر ‌اساس آموزه‌های طب ‌سنّتی ایرانی، اعضای بدن از اخلاط و اخلاط از غذا به وجود می‌آیند. چگونگی تشکیل اعضای مختلف و رابطه‌ی بین اعضاء از نکات قابل ‌تأمّل دیگر در طب ‌سنّتی است. اعضای بدن در طب سنّتی بر ‌اساس منشاء عملکرد و رابطه‌ی عضو با ...

یکی از ابعاد مهم اعجاز قرآن، اعجاز بیانی بوده و علم بیان در کشف مراد جدی آیات قرآن نقش مهمی را ایفا می‌کند به همین علت مفسران در طول تاریخ همواره ظرائف بیانی قرآن را مورد توجه ویژه قرار داده اند. در بین تفاسیر معاصر تفسیر تسنیم آیت الله جوادی آملی (به عنوان یکی از تفاسیر اجتهادی جامع) به نکات بیانی توجه خاص نموده است. این پژوهش به بررسی صور بیانی یعنی تشبیه، استعاره، مجاز مرسل و عقلی و کنایه در...

این مقاله کوششی است در بررسی و تطبیق چند معراج‌نامه که عبارتند از: «رساله الغفران» ابوالعلاء معری، «کمدی الهی» دانته و «آفرینگان» صادق هدایت. وجه شباهت هر سه آن‌ها، سفر به عالم ارواح و جهان پس از مرگ، و تفاوت آن‌ها در نگرش دینی «رساله الغفران» و «کمدی الهی» با نگرش نیهیلیستی «آفرینگان» است. هدف مقاله بررسی تاثیرپذیری «کمدی الهی» از «رساله الغفران» و نیز تبیین دو نگرش دینی و نیهیلیستی در زمینه ج...

موارد تشابه بسیاری بین دیدگاه‌های فلسفی افلوطین و ملاصدرا وجود دارد؛ یکی از این موارد مباحث نفس است. هدف ما در این تحقیق بررسی میزان اشتراک دیدگاه این دو فیلسوف بزرگ در خصوص احوال نفس در سه مقطع نفس قبل از بدن، با بدن، و بعد از بدن است که با شیوة توصیفی ـ ‌‌تحلیلی انجام می‌شود. در اولین مقطع هر دو فیلسوف با اختلافی اندک به وجود نفسِ پیش از بدن قائل‌اند. در دومین مقطع نظر افلوطین این است که با وج...

در سده­های نخستین مسیحیّت،  آیینی گنوسی (عرفانی) پا می­گیرد که در طول قرون متمادی در سراسر چهان پراکنده می­شود. این آیین جهانی، در ایران باستان، مانی را و در دورۀ اسلامی، بنابر نظر بسیاری از پژوهش­گران، اسماعیلیان را تحت تأثیر خود قرار می­دهد. پژوهش پیش رو، دو شاعر در ادبیات فارسی و عرب؛ یعنی ناصرخسرو اسماعیلی و ابوالعلاء معرّی را با معیار قرار دادنِ اندیشه­های گنوسیشان سنجیده است. در این­که ناصرخ...

در آیات و روایات متواتر بسیاری در مورد اعتقاد به رجعت به معنای بازگشت گروهی از مومنان خالص و کافران ستمگر به این جهان پیش از قیامت، به دنبال اعتقاد به منجی آخرالزمان اشاره شده است و علما و اندیشمندان شیعه با توجه به آموزه های قرآنی و روایی در صدد اثبات و تبیین این مطلب می باشند. در این رساله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، دیدگاه علامه ابوالحسن رفیعی قزوینی از اندیشمندان معاصر در زمینه ی رج...

موضوع مورد پژوهش در این رساله، ابعاد عرفانی شمنیسم است. این ابعاد عرفانی از تحلیل مفهوم عرفان در سنت های عرفانی ادیان بزرگ نتیجه گیری شده اند و در زمینه و ساخت شمنیسم مورد مطالعه قرار می گیرند. نخستین بعد عرفانی، دست یابی به آگاهی عرفانی است. ارتباط با امر مقدس منبع آگاهی است. آگاهی شمنی، در تجربه ارتباط با ارواح و در حالات تغییر یافته آگاهی حاصل می شود و به شکل سفر کیهانی( سیر در عالم ماورای ط...

این پژوهش با رویکردی تحلیلی به بررسی ترکیب انسان، حیوان در آثار هنر ایران باستان، می پردازد. هدف از پژوهش حاصل آن بوده که نقش موجودات ترکیبی انسان و حیوان در هنر ایران باستان بررسی شود و مولفه های وجودی آن در مولفه های نمادین و نشانه ای هنر ایران باستان بررسی و مورد تحلیل قرار گیرد و مفاهیم نمادین هر یک از این نقوش را که بعضاً در نوعی از نگرش های مذهبی و عقیدتی و هم چنین شرایط زمانی شکل گرفته ...

این مقاله کوششی است در بررسی و تطبیق چند معراج‌نامه که عبارتند از: «رساله الغفران» ابوالعلاء معری، «کمدی الهی» دانته و «آفرینگان» صادق هدایت. وجه شباهت هر سه آن‌ها، سفر به عالم ارواح و جهان پس از مرگ، و تفاوت آن‌ها در نگرش دینی «رساله الغفران» و «کمدی الهی» با نگرش نیهیلیستی «آفرینگان» است. هدف مقاله بررسی تاثیرپذیری «کمدی الهی» از «رساله الغفران» و نیز تبیین دو نگرش دینی و نیهیلیستی در زمینه ج...