بسیاری از بن مایه های فکری شاعران و سخنوران فارسی عمدتا از منابعی هم چون، قرآن، احادیث، امثال، داستان های پیشینیان، آداب و رسوم و فرهنگ مردم تاثیر گرفته اند. مهدی حمیدی شیرازی یکی از شاعران توانای سنت گرای معاصر است که اشعار او با برخی از آرایه های ادبی پیوند خورده و در کنار تشبیهات و کنایات از تلمیحات و تمثیلات در بافت اشعار خود استفاده کرده است. حمیدی در اشعارش از تلمیح و اشاره به آیات، احاد...

این پایان نامه پژوهشی درباره رابطه حکمت و تمثیل در اندیشه سهروردی است که با تأکید بر یکی از رمزی ترین رسائل وی یعنی "آواز پر جبرئیل" با روشی توصیفی و تحلیلی انجام شده است. هدف از تبیین این رساله نشان دادن جایگاه تمثیل در میان آثار سهروردی است و اینکه آیا این رسائل ادبی و تمثیلی می تواند بازگوکننده ی حکمت و فلسفه خاص این فیلسوف بزرگ ایرانی باشد یا خیر؟ همچنین بازنمودی است از فلسفه اشراق تا د...

تلمیح یکی از مهمترین و پرکاربردترین آرایه های ادبی است که باعث خیال انگیزی و زیبایی کلام می شود و جزو صنایع بدیعی است که موجب ایجاز در سخن می گردد. ظهور تلمیح در ادبیّات و شعر به شکل های مختلفی صورت می پذیرد. گاه به صورت اشاره ی مستقیم، گاه به صورت ترکیب اضافی تشبیهی و گاهی به شکل تمثیل و یا رمز است. در میان تلمیحات و اشارات فارسی، تلمیح به داستان پیامبران یکی از جذّاب ترین و موثرترین نوع تلم...

توجّه بیشتر پژوهشگران حوزه بلاغت قرآن به رابطۀ وجوه ادبی و مذهبی این کتاب مقدس آسمانی و سازگاری یا عدم سازگاری این وجوه باهم معطوف شده است. قرآن در جایگاه معجزۀ ختمیّه از یک سو منشاء شکوفایی بلاغت ادبی در زبان فارسی بوده است و از سوی دیگر به لحاظ ادبی نیز تقلید ناپذیر می‌باشد. از‎این‎‎رو دقیقاً نمونه‌های آرایه‌های ادبی چون تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه، تمثیل و... در قرآن، همسانی ماهوی با همین آرایه...

نویسندگان و شاعران برای مقاصد خویش از ابزارها و شیوه‌های گوناگون بلاغی و بیانی بهره می‌برند. این ابزارها و شیوه‌ها محمل و ظرفی می‌شوند تا خواننده با مواجهه با آن‌ها به محتوا و معنای درونی آن پی ببرند. تمثیل یکی از این شیوه‌هاست که مولوی از آمیختن این شگرد با طنز و بیان طنزی، خواننده خود را به تأمل و تعمق بیشتر در محتوای اثر وامیدارد. می‌توان مدعی شد که در ادبیات عرفانی فارسی، تمثیل، محوری‌ترین ...

دست­نویس‌های متون کمترشناخته شدة فارسی در روشن کردن زمینه­های مختلف تاریخی، فرهنگی، ادبی کشورهای دارای سابقه تمدنی کهن، اهمیت فراوان دارند. در ژانر حماسه‌های تاریخی فارسی، دست­نویس‌های منتشرنشدة بسیاری وجود دارد که به منزلۀ گنجی گران­بها حاوی نکات بسیاری از میراث تاریخی ایران و میراث فرهنگی زبان فارسی هستند، امّا تاکنون شناسایی و معرفی نشده­اند. سلیمان‌نامه یا شاهنامه سلیمانی ی...

فرصت شیرازی با بهره جستن از علم و تجربه ی سالیان عمرخود دبستان الفرصه را خلق کرده و در خلق اثری ارزنده و ماندگار از تلمیح و تمثیل به عنوان ابزاری کلیدی استفاده برده است، هر چند از نظر کمیت میزان تمثیل در دیوان وی نسبت به تلمیح در سطح بسیار پایین تری قرار دارد اما وی هنرمندانه و به خوبی از تمثیلات در اشعارش استفاده کرده است. در پایان نامه موجود پس از تعریف و تشریح این دو آرایه ادبی به تلمیحات ...

بررسی و مقایسه تحلیلی آثار بزرگان علاوه بر نشان دادن تأثیرپذیری آن ها از یکدیگر می­تواند در طبقه بندی و تقسیم جریان های فکری و ادبی یک فرهنگ مفید باشد. ناصرخسرو قبادیانی و جلال الدین مولوی بلخی ظاهرًا هم در اصول فکری و بنیان­های اعتقادی و هم در تمثیل­ها، تشبیه­ها و تأویل­ها همانندی های تأمل برانگیزی دارند. هدف این مقاله نشان دادن این اشتراکات با توجه به دو کتاب وجه دین ناصرخسرو و مثنوی مولوی است...

یکی از مهم­ترین شیوه­های تأثیرگذاری بر روح و روان، استفاده از تمثیل است. تمثیل­ها علاوه بر جنبه­های ادبی و بلاغی در پرورش نفوس و برانگیختن احساسات و عواطف آدمی نقش بسزایی دارند و در اعماق روح و جان نفوذ کرده و گوینده را در اهداف و مقاصد یاری می­کنند. تمثیل­های قرآن از یک سو چون کاملاً واقعی، حقیقی و منطبق با محیط زندگی انسان است و از سویی دیگر به دلیل بهره­گیری دقیق ،حکیمانه، متعادل و هماهنگ از ...

نظامی از معروفترین شاعران زبان فارسی است که در منظومه هایش بویژه در منظومه ی خسرو و شیرین بصورت گسترده از تمثیل استفاده می نماید و این شیوه ی سخن سرایی را آگاهانه و هدفمند بر می گزیند . او به خوبی می دانسته که طی طریق با سمند تمثیل بسی سریع تر از مرکب های دیگر سخن است و واقف بوده که گاهی یک تمثیل برای تفهیم یک مطلب با یک کتاب برابری می کند به علت همین آگاهی از فواید تمثیل ، و توانمندی فوق العاد...