حبسیه یا زندان‌نامه، یکی از شاخه‌های ادب غنایی است که معمولاً در قالب شعر و به‌ندرت نثر، به نگارش در می­آید. محتوای حبسیات، شکایت از ظلم و بیداد، تلخی روزگار، رنج دوری از خانواده و یار و دیار، تنگی و تاریکی دخمه زندان، بدرفتاری زندانبانان  و یا ابراز بی‌گناهی و ناامیدی از آینده و مانند اینهاست. این پژوهش مبتنی بر روش کتابخانه‌ای در جمع‌آوری داده‌ها به تحلیل و مقایسه زندان‌سروده‌های دو شاعر معاصر...

محمد‌تقی ضیاء لشگر، متخلص به دانش، یکی از شعرای توانمندِ صنعت‌پرداز و تصویر‌آفرین و بدیع‌سرای اواخر دورۀ قاجاریه و دورۀ پهلوی اول است. دیوان وی شامل: قصاید، هزار غزل و مقطعات است که با تأسی از کتب بدیعی فارسی و عربی، در غزلیات خویش، در آفرینش آرایه‌های بدیعی لفظی و معنوی کوشیده که غزلیات وی از این حیث از زیبایی و برجستگی خاصی در میان شعرای صنعت‌پرداز و بدیع‌سرا برخوردار شده است. آرایه‌های بدیعی ...

توسعه‌یافتگی با توسعه‌نیافتگی و عقب‌ماندگی در نزد بسیاری از صاحب‌نظران توسعه‌ای در ایران ‌همراه هم و تا حدودی به‌جای هم مورداستفاده قرارگرفته است. این اختلاط مفهومی ‌و معنایی زمینه بدفهمی‌های عمده‌ای در مورد جریان توسعه در ایران شده است. در این مقاله سعی شده است تا ضمن معرفی زمینه‌ها و بستر ظهور جریان اندیشه‌ای که به‌جای شناخت توسعه به‌عنوان فرآیند و عمل، بر عقب‌ماندگی و توسعه‌نیافتگی تأکید کرد...

گفت‌وگو همزاد با آفرینش بشر در سرشت و طبیعت انسان تکوین یافته و جایگاه و اهمیت آن با رفعت و عظمت انسان پیوند ناگسستنی یافته است. انسان از گاهی که به سطحی از زندگی اجتماعی دست‌یافت و تنوع و اختلاف در دیدگاه‌ها و برداشت‌هایش نمایان شد در حقیقت پای به عرصه گفت‌وگو با دیگران گذاشت. در طول تاریخ، متفکران و اندیشمندان هرکدام از دریچه‌ای به این مهم پرداخته‌اند؛ اما وجه مشترک همه پژوهش‌ها جز ضرورت اصل ...

آیه مباهله یکی از مهم‌ترین آیات قرآنی است. این آیه که درباره مباهله مسلمانان با مسیحیان نجران است، هم حقانیت پیامبر(ص) را ثابت و هم رفعت، مقام و علو درجه اهل بیت را بیان مى‌کند. به همین دلیل علما و مفسران بسیاری از مذاهب مختلف اسلامی درباره این آیه بحث کرده‌اند. با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله آیه مباهله به روش توصیفی ـ تحلیلی از دیدگاه امامیه و اشاعره بررسی شده است. از مهم‌ترین یافته‌های ...

بررسی محتوایی ناظر به بررسی معانی، مفاهیم و درون مایه هاست. این نوع بررسی برای درک سبک فردی شاعر یا نویسنده ضروری است و بدون توجه به آن نمی توان به تحلیل درستی از آثار و متون ادبی دست یافت. اهمیت جایگاه دو شاعر مطرح در این پایان نامه (محمدتقی بهار و مهرداد اوستا) در میان شاعران معاصر ایران، سبب ساز بررسی اشعار آنها و مقایسه ی وجوه اشتراک و افتراق آن گردید. نتایج تحقیق بیانگر این است که : به...

هرچند ساروتقی یکی از وزیران اعظم مهم روزگار صفویه در سد? 11 ق/16 م بوده اما مطالبی اندک دربار? این او نگارش یافته است. پژوهشگران آنچنان که شایست? شخصیت ساروتقی است به تحقیق دربار? او نپرداخته اند؛ با توجه به منابع تاریخی موجود، ساروتقی شخصیتی پویا، سخت کوش و منزه از ارتشاء داشته است. در این پژوهش سعی شده است تا تصویر طراحی شده از ساروتقی اصلاح گردد و نشان داده شود که ساروتقی بوده که براساس شایس...

با تأسیس دولت صفوی و به رسمیت دادن مذهب تشیع دوازده­امامی – به عنوان تنها مذهب رسمی کشور – در سال 907 ه. ق. در ایران تحولی شگرف و رنسانس­گونه به وجود آمد  که در راستای به ثمر رسانیدن آن علما و وزرا و مبلغان مذهبی زیادی نقش داشتند. یکی از این افراد وزیر کارکشته و پیر این عصر ساری تقی (مقتول به سال 1055 ه.ق. در عصر شاه عباس دوم) بود که به عنوان اعتماد الدوله یا وزیر سه پادشاه در عصر صفوی خدمت می ...

تمییز مشترکات به عنوان یکی از مباحث تحقیقی علم رجال، نقش مؤثری در حجیت یا عدم حجیت اخبار دارد. بر این اساس رجالیان متأخر توجه ویژه­ای به این موضوع داشته و در تمییز مشترکات کوشیده­اند. تلاش­های صورت گرفته در سه قالب ارائه کتب مستقل در موضوع مشترکات، توجه به مشترکات و ضوابط تمییز آن­ها در ضمن آثار رجالی و بررسی مشترکات و راه­های تشخیص آن­ها در ضمن شروح حدیثی است. مجلسی اول یکی از افرادی که در ضمن...

فلسفة روش تحقیق به عنوان یک مقولة بنیادی در دهه های اخیر مورد اقبال پژوهشگران قرار گرفته است؛ اما متأسفانه سهم متون دانشگاهی ما در این حوزة نوپدید، بسیار ناچیز است.کتاب فلسفة روش تحقیق در علوم انسانی تألیف دکتر ایمان از کتاب های مغتنم در این حوزه و دارای امتیازات زیاد و ابتکارات متعدد است؛ اما برخی نقایص صوری، ساختاری و محتوایی در آن وجود دارد که این نوشتار با هدف اصلاح این موارد سامان یافته اس...