مدتی است که کاربست نظریه های فلسفی/ادبی در ایران معمول گردیده، پژوهش های فراوانی بر اساس این نظریه ها انتشار یافته است؛ گسترش چنین پژوهش هایی دلایل متعددی مانند پیروزی تئوریک طرفداران کاربست نظریه ها بر سنت گرایان و ... دارد. هرچند که نمی توان نوآوری برخی از این پژوهش ها را انکار کرد اما چشم پوشیدن بر ضعف ها وکاستی های چنین پژوهش هایی نیز پسندیده نیست. مقالۀ حاضر با نقد و بررسی پژوهش های شالوده...

یکی از وجوه مهم و چالش برانگیز در بحث تعیین سلسله مراتب برای هنرها در تاریخ تفکر غرب، مقایسه نقاشی و شعر به عنوان دو رقیب دیرین بوده است. مقایسه ای که بخشی از تاریخ دوگانه ی تصویر و کلمه را تشکیل می دهد. پژوهش حاضر نیز به بررسی تقابل تصویر و کلمه از گذرگاه مقایسه ی میان نقاشی و شعر در دو رساله ی پاراگون نوشته ی لئوناردو دا وینچی و لائوکوئون یا درباره ی مرزهای میان نقاشی و شعر اثر گوتهلد افرایم ...

خرابی دور از انتظار بسیاری از ساختمان های با سیستم مقاوم جانبی قاب خمشی در زلزله نورثریج، نوع نگاه به اتصالات این قاب ها را دچار دگرگونی کرد. یکی از بخش های مهم اتصالات تیر به ستون در قاب های خمشی، ناحیه چشمه اتصال می باشد که سختی و مقاومت آن در رفتار و شکل پذیری قاب تأثیر بسزایی دارد. مشکل اصلی سیستم قاب های خمشی در تغییر مکان جانبی زیاد و به عبارتی عدم سختی جانبی کافی است. برای رفع این مشکل ف...

ریخت شناسی دیدگاهی نو در نقد ادبی است که می کوشد تا با بررسی ساختار داستان، تأثیر پذیری ساختار از محتوا را آشکار سازد. ریخت شناسی به معنای بررسی و مطالعه ی شکل و اندام، و بررسی ساختار و اجزای سازنده ی موضوع مورد نظر در ارتباط با قصه، اصطلاحی بوده که نخستین بار توسط ولادیمیر پراپ مطرح شد و بعد ها توسط کسانی هم چون آلن ژیرداس گریماس کامل گردید. او از پراپ فراتر رفت تا به دستور زبان داستان دست یاب...

تبیین و تحلیل عمیقی از اصول و مبانی هستی شناسانه مراتب هستی در عرفان نظری به عمل آمده است که شاهکار این تحلیل و تبیین از آن ابن عربی است. دیدگاه ابن­عربی دربارة هستی و بررسی چگونگی پیدایش کثرت و مراتب آن بر سه عنصر و سازه بنیاد گرفته است: نخست تجلی اسمائی، دوم مفهوم تجلی در نفس الهی، سوم مفهوم تناکح و تقابل اسماء. بحث تقابل اسماء و صفات بر هر سه عنصر مبتنی است اما تحقق تقابل اسمائی در اعیان خا...

در زمینه ی تحلیل متن و درک مفاهیم دقیق آن می توان از ساز و کارهای فراوانی مدد جست که در این بین، توجه به تقابل های دوسویه بین واژگان، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در حوزه ی با هم آیی که یکی از مباحث بسیار مهم معنی شناسی به شمار می رود، تقابل های معنایی با انواع خاص خود می تواند مترجمان را به معنای دقیق واژگان متن رهنمون شود. بدین معنا که مترجم با شناخت تقابل های دوسویه ی بین واژگان جملات مقا...

فیلم مستند «باد جن» ساخته ناصر تقوایی، به بازنمایی مراسم «زار» در جنوب ایران می پردازد. در این مقاله نویسندگان تلاش کرده اند تا با تحلیل ارتباطی متن این فیلم، به این پرسش ها پاسخ دهند که: کدامیک از ابعاد این مراسم در این فیلم بازنمایی شده اند؟ آیا فیلم باد جن توانسته کارکردهای اجتماعی این مراسم را مستند کند؟ و مهم تر اینکه آیا این مراسم معنایی ملموس به زندگی افراد می بخشد؟ برای این منظور از سنت...

همانند دیگر مذاهب در میان شیعیان امامی سده های نخست هجری نیز جریان ها و طیف های گوناگونی وجود داشته است. این مقاله با اتّکا به تحلیل گفتمانی و سپس سنجش تقابل ها به شناسایی جریان های داخلی امامیه در عراق و ایران در سده های دوم و سوم هجری می پردازد. بر این اساس، مهمترین تقابل میان جریان های امامیه در سده دوم هجری تقابل میانجریان هشام بن حکم با گروه اکثریت امامیّه بوده است که مهمترین طیف داخلی آن جر...

تقابل معنایی از جمله روابط معنای در حوزهمعنی شناسی محسوب می شود. در این مقاله پس از مروری بر آثار عمده پیثین که به توصیف و طبقه بندی آن پرداخته اند، پیشنهادی برای طبقه بندی این رابطه معنایی در زبان فارسی ارائه شده است. تقابل معنایی تحت دو عنوان کلی تقابل دوتایی و تقابل غیر دوتایی دسته بندی ثده که هر یک دارای زیربخش های متفاوتی است. تقابل دوتایی دربرگیرنده، تنها یک جفت متقابل است در حالی که تقاب...