بخش دوم از مقاله شادروان استاد سید ضیاء الدین سجادی که بخش نخست آن در شماره پیشین به اطّلاع خوانندگان گرامی رسید، اختصاص به معرفی ویژگی های سبک دو شاعر برجسته دیگر از قرن ششم یعنی انوری و جمال الدّین اصفهانی دارد. در این بخش ابتدا بارزترین ویژگی های سبک انوری در قصائد، غزلیات و رباعیات از نقطه نظر کاربرد کلمات و ترکیبات، وزن اشعار، قافیه و ردیف و نیز محتوای اشعال وی و موضوعات اصلی مندرج در آن مور...

موشحات اندلس، از لحاظ ساختار، پدیده ی نوظهوری بود که نیازهای موسیقی، پیشرفت عقلانی مردم عرب، آمیزش آنها با مردم اسپانیا، زمینه های پیدایش آن را فراهم کردند. موشح سرایی در اواخر قرن سوم هجری آغاز و با وقفه صدساله، دوباره از سر گرفته شد. از این زمان تا اواخر قرن نهم، شاعرانی چند، به طور جدّی، به سرودن این نوع شعر پرداختند؛ در این میان موشح سرایانی چون عباده بن ماء السماء، عباده القزاز، ابن بقی، اع...

سیاوش کسرایی در سال 1305 در اصفهان به دنیا آمد. او پس از پایان دبیرستان، در رشته ی حقوق دانشگاه تهران پذیرفته شد. در دوران تحصیل به شعر و سیاست روی آورد و در سال 1374 در وین اتریش زندگی را بدرود گفت. کسرایی از خود شانزده دفتر شعر بر جای گذاشته است. در این تحقیق سعی بر آن بوده است، «ساختار زبان شعر» او با توجه به کتاب «موسیقی شعر» نوشتهی دکتر شفیعی کدکنی بررسی شود. برای این منظور، چهار سطح در ...

در منابع فلسفی درباره وزن و قافیه مطالبی وجود دارد که لزوماً با مقالات و دلالات عروضیان یکسان نیست. این مقاله با بررسی مفهوم وزن در منابع فلسفی شروع می­شود. آن­ها گونه­هایی از وزن را در شعر و نثر یافته­اند و بر همین اساس به دو نوع وزن شعری و نثری باور دارند. وزن در نظر آن­ها عضوی از خانواده بزرگ موسیقی است. بر این مبنا، قاعده «تعداد و تناسب» را به عنوان اصلی­ترین اصل در بررسی وزن در نظر گرفته­ان...

از جایی که این بررسی تنها بر پایه موسیقی کناری شعر صورت گرفته و به محتوا و موسیقی درونی آن نپرداخته است ، فصل نخست را به نگاهی بر منطق هنری، شناخت شکل (form)، دیدگاه شکل گرایان (formalists) و پیوند موسیقی و شعر اختصاص داده ایم. در فصل دوم به شناخت قافیه، پیشینه آن در ادبیات جهان و زبان دری و همچنین نقشی که قافیه در شعر ایفا می کند، پرداخته شده است . کار اصلی این نوشته بررسی ویژگیهای قافیه در شا...

شمس قیس رازی با اثر گرانقدر خویش، المعجم فی معاییر اشعار العجم، از بزرگ‌ترین منتقدان و ادبای ایرانی بعد از حمله خانمان­سوز مغول است. او در این اثر دیدگاه‌های انتقادی خود را در زمینة وزن، قافیه، الفاظ و واژگان در شعر و تناسب و هماهنگی ارکان شعر بیان کرده است. در این مقاله، دیدگاه‌های او را دربارۀ این عناصر زیبایی‌شناسانه شعر، آورده و دربارۀ اهمیّت هر کدام از این عناصر از دیدگاه او در شعر بحث شده ...

چکیده ندارد.

این مقاله بحثی است در زبان‌شناسی تاریخی دربارة شیوة قرائت ماده مضارع مر - به معنی مردن - در شاهنامه. نخست پنج مورد فراوانی این پدیدة زبانی در شاهنامه فراهم آمده است و سپس با توجه به شواهد دیگر در متون مشابه آن و گویش‌های زندة موجود، سه قرائت مُر، مِر و مَر به یاری قواعد قافیه به محک آزمون زده شده است و در نهایت سیر تحقیق، قرائت مَر را از حیث تاریخی پذیرفتنی‌تر مسائل قرائت‌های دیگر یافته است.