طی این نوشته به بررسی ترجمۀ فارسی جلد چهارم تاریخ فلسفۀ راتلج:دورۀ نوزایی و عقل­گرایی قرن هفدهممی­پردازیم. عنوان جلد چهارم، نشانگر دوره­های زمانی و برخی فیلسوفانی است که طی آن مورد بررسی­ هستند. این اثر به سال 1993 میلادی با ویراستاری جی. اچ. آر. پارکینسون از سوی انتشارات راتلج چاپ شده و در ایران نیز به سال 1392 شمسی با ترجمۀ سید مصطفی شهرآیینی و ویرایش حسن فتحی با همکاری انتشارات حکمت و مؤسسۀ ...

یکی از نخستین کسانی که به جنبه های کلامی، فقهی و اصولی کلام خدا توجه کرده و با بیان آرا و اندیشه های تازه و بکر در حل مسائل گوناگون مطرح در این زمینه کوشیده، امام اعظم ابوحنیفه است. یکی از موضوعات مطرح دربارۀ کلام خدا این است که کلام الهی در مرتبۀ وجود عینی، یعنی در ذات خداوند نه عربی است و نه عبرانی؛ بلکه صفتی است بسیط و ازلی. در مرتبۀ وجود کتبی قرآن با صفات دیگر متصف می شود؛ بدین معنا که در ا...

حوزۀ رایانه و فناوریِ اطلاعات یکی از حوزه هایی است که متخصّصان فرهنگستان زبان و ادب فارسی را بر آن داشته تا به منظور رعایت اصول موضوعۀحفظ زبان فارسی و در جهت بقای زبان فارسی به عنوان زبان علم، به واژه گزینی سازمان یافته و روشمند مبادرت ورزند. تحقیق حاضر شامل دو بخش می باشد. بخش اول به بررسی فرایندهای معادل یابی فرهنگستان در حوزۀ رایانه و فناوری اطلاعات می پردازد که از جمله این فرایندها: واژۀ قرضی...

مطالعۀ پیش رو به بررسی و نقد معادلهای فارسی در پاره‌ای از ترجمه‌های قرآن برای اعراب نحوی حال اختصاص دارد؛ اعرابی که بر اساس شمارش منابع، حدود 700 مورد از کاربرد آن در قرآن کریم دیده می‌شود. پیچیدگی اِعراب حال در برخی آیات قرآن سبب شده است که تلاشهای مترجمان در معادل‌یابی برای آن سمت‌وسوهای مختلف بیابد؛ امری که جلوه‌اش را در تنوع ادبی اسلوبهای فارسی معادل‌گرفته برای این نقش نحوی عربی می‌توان یافت...

   مجموعۀ خطبه ­ها، نامه ­ها و حکمت­های امیرالمؤمنین(ع) که جمع کننده­اش شریف رضی(ره)، به حق نهج­البلاغه­اش نامیده است، بلاغت مجسم و فصاحت محقق است. زیرا به دور از ایجاز مخل و اطناب ممل، معیار تمام عیار زیبایی و الگوی کامل روشنی است به گونه­ای که از دیر زمان تا عصر ما موافقان و مخالفان بر آن صحه گذاشته­اند. در بین عامه از عبدالحمید کاتب تا شیخ محمد عبده و در بین خاصه از سیدرضی تا سید جعفر شهیدی ...

مفهوم سوژه، در کنار مفاهیمی از قبیل ابژه، خدا و جوهر، یکی از مهمترین مفاهیم تاریخ فلسفه به شمار می‌رود. هر کدام از این مفاهیم را می‌توان برای روایت کردنِ قسمی تاریخ فلسفه دست‌مایه قرار داد. این دقیقاً همان رسالتی است که رابرت سی. سالِمَن در کتاب «طلوع و افول خود (جلد هفتم از تاریخ فلسفۀ غرب آکسفورد)» برای خود تعیین کرده است (Solomon 1988). او تاریخ سوژه، یا به تعبیر خودش، «تاریخِ خود» را از آغاز اید...

آنتوان برمن نظریه­پرداز حوزۀ مطالعات ترجمه بر آن است که در ترجمه به‌خصوص ترجمۀ نثر اتفاقاتی می‌افتد که می­توان آن‌ها را در 13 عنوان جای داد. به اعتقاد وی، با روش تحلیل منفی می­توان این 13 مورد را در متون ترجمه شده مورد بررسی قرار داد. این پژوهش قصد دارد با پیاده کردن این نظریه روی دو ترجمه از رمان بوف کور نوشتۀ صادق هدایت که توسط الدسوقی و عدس به عربی ترجمه شده­اند، نشان دهد که این نظریه را می­...

دکتر محمدتقی غیاثی در زمینه­‌های گوناگون زبان و ادبیات فرانسه تحقیق و فعالیت کرده و ترجمه­‌های متعددی از زبان فرانسه به فارسی به­ ویژه در زمینۀ ترجمۀ آثار منثور فرانسوی ارائه داده است. از میان آثار ترجمه شدۀ وی دو کتاب به ترجمۀ شعر فرانسه اختصاص دارد. ابتدا در زمستان 1357 ترجمۀ محمدتقی غیاثی از چهل و چهار قطعه شعر پل الوار با عنوان ای آزادی منتشر شد و سپس در سال 1385 شعر فرانسه در سدۀ بیستم از ...

مناظره به عنوان سنّتی با جایگاه ویژه­ در فرهنگ اسلام، نیازمند اصول و مبادی خاصی بوده که لازمه موفقیت در آن، فراگیری و رعایت این اصول و موازین است. در یک نگاه، این اصول به دو دسته علمی و اخلاقی تقسیم می شوند: اصول علمی، مهارت­ها و علومی است که مناظره­کننده باید پیش از ورود به عرصه مناظره، به آنها مجهز باشد. امّا صِرف مجهز بودن به علوم لازم و رعایت نکات فنی در ارتباط با هر گفتگو کافی نیست، بلکه رعای...

یادداشت‌هایسندبادنامه از علی‏‌محمد هنر، اثری است که به شرح دشواری‌های سندبادنامۀ ظهیری سمرقندی اختصاص یافته است. این اثر که در حل بسیاری از دشواری‌ها و مشکلات سندبادنامه، از ترجمۀ ابیات و امثال عربی کتاب گرفته تا معنی واژه‏‌های مهجور، به خوانندۀ سندبادنامه کمک شایان می‏‌کند، مانند هر اثر دیگر، از کاستی‌ها و لغزش‌هایی به دور نمانده است. در این جستار، ...