چکیده : دیوان حافظ، که نزد ایرانیان ارزش معنوی فراوانی دارد، در مکتب خانه های قدیم و مدارس امروز یکی از کتاب های درسی بوده است. امروزه کمتر ایرانی ای را می توان دید که نام حافظ را نشنیده باشد و با بیتی یا غزلی از او آشنا نباشد. این دیوان در دوره های تاریخی گوناگون از نظر تصویرگران ایرانی نیز به دور نمانده و آنان را بر آن داشته تا به دنیای پر رمز و راز دیوان حافظ قدم نهند و به ترجمان تصویری اش...

یکی از مباحث مهم حافظ شناسی در دوران معاصر، بحث و تحقیق درباره­ی چگونگی و میزان تأثیر پیشینیان بر شعر حافظ است؛ چراکه در میان سخنوران فارسی، کمتر کسی به اندازه­ی حافظ به اشعار شاعران دیگر توجه داشته و در دواوین آنها تفحّص و کندوکاو نموده است. از این رو در دیوان او با توجه به میزان اشعار و تعداد غزلیات، بیش از دیوان هر شاعر غزلسرای دیگر، تضمین، اقتفا، استقبال، نقل مضامین و مفاهیم سروده های دیگران...

امام حسین(ع) سرور زاهدان و یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های دینی است که اشعارش از جهت محتوایی بسیار ارزشمند بوده و بیش‌تر مضامین زهدیات ایشان، در دیوان حافظ نیز به چشم می‌خورد. از جمله این مضامین نکوهش دنیا و دنیاپرستی، پرهیز از ثروت‌اندوزی، نکوهش غرور، مرگ‌اندیشی، دوری از فساد و گناه، خضوع و افتادگی، توبه، قناعت و سرکوب هوای نفس است. گفتنی است که زهدیات امام(ع) و حافظ<...

بسیاری از ابیات حافظ، بدون آنکه به لحاظ واژگان و ترکیبات دشواریی داشته باشد محل شبهه و نزاع است. این شبهه انگیزی جزء ذات غزلیات حافظ است و مربوط به رندانه سخن گفتن اوست؛ این روش درحقیقت بخشی از رندی حافظ است ما برای فهم رندی حافظ، ناگزیریم روشی به کار ببریم که آن شبهات را برطرف کند. با توجه به تبحّر حافظ در حوزة بلاغت اسلامی بویژه دانش معانی، شاید یکی از ابزارهای کارآمد در فهم رندی حافظ و حلّ اخت...

  تأثیر شعر شعرا بر اشعار جلال الدین حافظ سعد تبریزی* مژده حاج احمدی پور رفسنجانی1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان دکتر محسن پور مختار استادیار دانشکده زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان     چکیده «جلال الدین حافظ سعد تبریزی» ملقب به «سعدالله» از شعرای فارسی گوی و متصوّف قرن نهم هجری است. از شرح حال او  اطّلاع چندانی در دست نیست جز اینکه و...

در این مقاله برخی از نکات تأمل برانگیز حواشی مرحوم استاد دکتر قاسم غنی حافظ شناس معروف ایران بر دیوان خواجه مورد بررسی قرار گرفته است . بدیهی است در مدت زمانی که از مرگ آن استاد فرزانه می گذرد ‘ حافظ پژوهان و حافظ شناسان بزرگی درباره خواجه حافظ و آثارش سخن رانده اند و امروز نیز این مکتب پربار همچنان به پرورش شاگردان و دانشجویان می پردازد . در این مقاله بر برخی از دریافت ها یا برداشت های آن اس...

مذهب و دین در ایران از قدیمی ترین اعصار تاریخی مورد استقبال قرار گرفت چه در قبل از اسلام و چه پس از ورود اسلام به ایران. بنا بر شواهد تاریخی، ایرانیان انسان های دینداری بودند که در تمامی جوانب زندگی خویش به دین توجه داشته و دارند. با مطالعه تاریخ این سرزمین کهن به خوبی در می یابیم که اکثر دولت هایی که در ایران حکومت کرده اند، تحت تأثیر دین بوده و مذهب نقش تعیین کننده ای در بسیاری از جنبه های زن...

«صبر و توکّل» از مفاهیم ارزشمند دینی و اخلاقی است، که خداوند متعال در کتاب شریف خود آیات متعددی را به این دو مفهوم اختصاص داده و از مومنان می¬خواهد که با استمداد از آن ها باب نجات دنیا و آخرت را به روی خویش بگشایند. صبر و توکّل به عنوان دو مفهوم ارزشمند قرآنی نقش فراوانی در زندگی پیامبران الهی، خصوصاً پیامبر اسلام(ص)و امامان(ع) داشته است. علاوه بر آن مسلمانان و مومنان نیز با تأسی از آیات قرآنی و س...

غزل یکی از قالبهای روان شعر فارسی است وکمتر شاعری را می توان در تاریخ ادبیات یافت که غزل نسروده باشد قالب غزل  بعد از استقلال و جدا شدن از پیکره قصیده و تحول شگرفی که در قرن ششم توسط  شاعران این دوره در آن ایجاد شد، در طریق تکامل خود سه شیوه و مسیر مبرز  داشته ١ _ شیو: غزل سنایی غزنوی به توسط غزلیات عرفانی و شورانگیز مولوی به کمال رسیده است . ٢ .طرز غزل  انوری که مبشر غزلیات دلنشین و زیبای سعدی...