در این پایان نامه به بررسی " ایرانشهر و تقسیمات کشوری در متون کهن " پرداخته شده که در آن نظام سیاسی و تقسیمات کشوری در ایران باستان مورد پژوهش قرار گرفته است. تقسیمات کشوری شامل کشور، ساتراپ یا خشثرپاون ، شهر ، روستا و ... می باشد که به تفصیل در دوره های تاریخی پیش از اسلام در فصل های جداگانه بررسی شده است. مهم ترین مفهوم در تقسیمات کشوری دوران کهن ، واژه شهر می باشد که معانی گوناگونی را در بر ...

طبقات­الصوفیه یکی از متون کهن فارسی نوشته شده در حوزة هرات (قرن پنجم هجری) است. این کتاب حاصل املای سخنان خواجه عبدالله انصاری در مجالس وعظ است که به دست یکی از شاگردانش نوشته شده است. بررسی زبان این متن می­تواند برخی نکات زبانی ناگفته دربارة گویش کهن رایج در آن حوزة جغرافیایی را آشکار کند. در این مقاله به «اثرپذیری زبان طبقات از زبان عربی»، به عنوان بهره­ای از مسائل زبانی موجود در این متن پردا...

برای مطالعۀ تاریخ فرهنگ و معارف اسلامی، دسترسی به آثار کهن ضروری است. بسیاری از این آثار در گذر زمان از میان رفته اند و نسخه ای از آنها بر جا نمانده است. بازسازی این آثار با پی جویی نقل قول­­ها در آثار متأخرتر، در چنین شرایطی ضرورت پیدا می کند؛ البته، این روش با مشکلاتی متعدد روبه روست. این مطالعه به منظور بازسازی روشمند کتاب المزار سعد بن عبدالله اشعری، صورت گرفته است؛ اثری که ظاهرا حدود هزار ...

دلبستگی مکانی به عنوان یکی از مفاهیم مطرح شده در حوزه روانشناسی محیطی اشاره به روابط و پیوندهای احساسی میان مردم و مکان ها دارد. شناسایی نقش این پیوندهای احساسی در موفقیت و شکست پروژه های بازآفرینی شهری، در سال های اخیر توجه صاحب نظران این حوزه را در جهان، بویژه در انگلستان و هلند، به موضوع دلبستگی مکانی برانگیخته است. گسست روابط مردم- مکان به عنوان یکی از دلایل اصلی ترک بافت های شهری کهن زمینه...

سابقه و هدف: بشر کهن به منظور بقاء و پرهیز از آفات و بلایا و بیماری‌ها از شیوه‌های مختلفی استفاده می‌کردند، یکی از این روش‌ها استفاده از سنگ‌های قیمتی است که علاوه بر ارزش زینتی دارای خواص درمانی بوده‌اند و در این مقاله به بررسی و معرفی تعدادی از این سنگ‌ها برای استفاده از خواص درمانی در متون طبی و ادبی کهن ایران اقدام شد. مواد و روش‌ها: تحقیق به روش مطالعه کتابخانه‌ای انجام گرفت که در این باره...

بررسی «تحقیق و تقلید» در عرفان و تصوف اسلامی* دکتر بهمن نزهت1 استادیار دانشگاه ارومیه دکتر عباسعلی وفایی استاد دانشگاه علامه طباطبایی، تهران   چکیده دو اصطلاح عرفانی «تحقیق و تقلید» از اصطلاحات بنیادین عرفان اسلامی هستند. این دو اصطلاح، هر چند در سیر و تطور تاریخی خود در متون عرفانی و در مواضع گوناگون کاربردهای وسیع و گسترده­ای داشته­اند، لیکن در معانی و مفاهیمی به کار رفته­اند که بیشتر ...

یکی از کارهای لازم و ضروری که در زمینۀ شاهنامهپژوهی باید انجام گیرد، گردآوری و بررسی ابیات پراکندۀ شاهنامه در متون کهن فارسی است. هدف چنین پژوهشی در وهلۀ نخست، یاری در تصحیح متن شاهنامه است. ازآنجاکه میان تاریخ انجام شاهنامه (400 ق.) تا قدیم‌ترین نسخۀ آن، فلورانس، (614 ق.) بیش از دویست سال فاصلة زمانی وجود دارد و از سدۀ هفتم و هشتم کمتر از ده نسخه وجود دارد، مصحّح شاهنامه ناچار است در کار خود، غ...

بدیهی است که اطلاعات منابع مکتوب با کاستی‌هایی همراه است و این آثار در سیر تاریخی خود از متون پیشین وام گرفته‌اند، چنانکه با مطالعه‌ی راحه‌الصدور راوندی یا زبده‌النصره بنداری اصفهانی و منابع دیگر، مطالب قابل توجهی در مورد تاریخ محلی ایران در عهد سلجوقیان به دست نمی‌آید و این مطالب در قرون بعدی در آثاری چون روضه‌الصفای ناصری تکرار و تلخیص شده‌اند؛ از این‌رو با مراجعه به منابع غیرمکتوب چون سنگ‌نب...

رساله حاضر حاصل پژوهشی است در باره مقوله "حروف اضافه" و "را" در تاریخ زبان فارسی که براساس نظریه ساختگرائی انجام پذیرفته است . بدین منظور 9 متن کهن از دوره های مختلف زبان فارسی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است . به دلیل اهمیت و مشخصه های خاص آثار دوره نخستین زبان فارسی، منابع این تحقیق بیشتر از این دوره برگزیده شده اند. در نتیجه این پژوهش نکات تازه و مفیدی در رابطه با نقش و کارکد این دو مقوله...