پژوهش های فلسفی تاریخ با توجه به کاربرد متفاوت واژه ی تاریخ، به دو شاخه ی متفاوت معرفتی (معرفت درجه اوّل و درجه دوم) تقسیم می شود. معرفت درجه اوّل فلسفه ی نظری یا جوهری تاریخ، و معرفت درجه ی دوم فلسفه ی تحلیلی یا انتقادی یا فلسفه ی علم تاریخ است. مقاله ی حاضر درصدد بررسی تمایز موضوعی، روش شناسی و غایت شناسی این دو شاخه ی فلسفه ی تاریخ است. خلط و آمیختن احکام و گزاره های این دو معرفتِ متمایز، باعث ...

باغ ایرانی را می‌توان یکی از بزرگترین دستاوردهای فرهنگ و تمدن ایرانی به شمار آورد که در طول سالیان متمادی نمایندة نوع نگاه انسان ایرانی به جهان پیرامون بوده و بخشی از هستی‌شناسی او را شکل داده است." باغ ایرانی محصول اصیل تعامل ذهن و زندگی ایرانیان در محیط طبیعی آنان است" (منصوری، 1384). ادراک انسان ایرانی از باغ، ادراک او از طبیعت و حاوی سلیقة زیبایی‌شناسانه وی نسبت به عناصر این جهان و مفاهیم آ...

قرآن کریم دارای آیات تاریخی فراوانی است که با شرایط عصر نزول و حوادث صدر اسلام مرتبط است و فهم بسیاری از این آیات نیازمند مراجعه به تاریخ، به ویژه تاریخ صدر اسلام است؛ لذا توجه به تاریخ صدر اسلام در فهم و تفسیر آیات قرآن کریم از ضرورت و اهمیت فراوانی برخوردار است. در واقع، آگاهی از تاریخ گسترده حوادث صدر اسلام که قرآن به گونه‏ای اشاره‏وار از آن‏ یاد کرده، موجب روشنی مفاهیم آیات مربوط به این نوع...

تاریخ نویسی در ایران عصر صفوی، تحت تأثیر دگرگونیهای مذهبی و تحولات اندیشه ای و سیاسی این دوران، شاهد پیدایی و تکامل گونة نوینی از رویکرد به زمان و فنون نگارش تاریخ بود.چشمگیرترین ویژگی این تاریخ- نویسی،تداوم الگوها و قواعد پیشا صفوی از سویی و شکل گیری ساختار ویژة اندیشه و فنّ تاریخ نویسی صفوی از سوی دیگر بود.در این دوره، انواع تاریخ- نویسی ها همچنان انجام می-شدند و مورّخان بر بنیاد الگوهای پیشین ...

آثاری که از معماری گذشته ایران به جا مانده، گنجینه های ارزنده معماری ایران است، اما این آثار، نماینده تام معماری ای نیست که در طی سده ها در این سرزمین تحقق یافته است. بیشتر آنچه از بناها به دست ما رسیده، آثار فاخر و شاهانه است و از طریق این آثار، به دشواری می توان به بخش اعظم معماری ایران ـ معماری عموم مردم ـ پی برد. از این گذشته، آثار معماری نتیجه نهایی مسیر معماری است. معماری فقط اثر معماری ن...

پژوهش های فلسفی تاریخ با توجه به کاربرد متفاوت واژه ی تاریخ، به دو شاخه ی متفاوت معرفتی (معرفت درجه اوّل و درجه دوم) تقسیم می شود. معرفت درجه اوّل فلسفه ی نظری یا جوهری تاریخ، و معرفت درجه ی دوم فلسفه ی تحلیلی یا انتقادی یا فلسفه ی علم تاریخ است. مقاله ی حاضر درصدد بررسی تمایز موضوعی، روش شناسی و غایت شناسی این دو شاخه ی فلسفه ی تاریخ است. خلط و آمیختن احکام و گزاره های این دو معرفتِ متمایز، باعث ...

تلاش برای بازسازی زندگی پس از مرگ دربهشت بر روی زمین در باور بسیاری از فرهنگ ها از جمله ایران یکی از دلایل ایجاد فضاهایی مانند باغ شده است. در مورد این موضوع که باغ ایرانی تمثیلی از بهشت و کوششی در رسیدن به بهشت آرمانی در این دنیا است، نوشته های بسیاری وجود دارد که در این بین تأثیر چهار نهر بهشتی در فرم و هندسه باغ، به صورت برجسته تری نمایش داده شده است. مقاله حاضر با تأکید بر تأثیر معنایی بهشت...

چکیده این پژوهش به بررسی مولفه های تاریخ نگاری محلی ایران در دوره معاصر میان سالهای 1380-1304 وعوامل موثربر نگارش آن می پردازد. در این بررسی سه مولفه ی موضوع، مولف و نحوه انتشار در کتاب ها و مقالات تاریخ محلی در چهار دوره ی زمانی تا دهه50، دهه50، دهه60 ودهه70 مورد پژوهش قرار گرفته است. به منظور تبیین هریک از مولفه ها در ذیل آن ها دسته بندی های دیگری ارائه شده است، برای نمونه موضوع به کلیات، آث...

نوشتار پیش رو در صدد است تا مقالة کندوکاوی در تعریف علم تاریخ، اثر دکتر ملائی توانی (منتشر شده در شماره 22 فصلنامه تاریخ اسلام) را نقد و بررسی کند. مؤلف در آن­جا سیزده ویژگی برای علم تاریخ بیان کرده و سپس براساس آنها تعریفی از علم تاریخ ارائه داده است. در این نوشته، ابتدا آن  ویژگی­ها به اختصار بیان می­شود و سپس ذیل سه عنوان موضوع تاریخ، علم تاریخ و روش در تاریخ، مطالب مزبور نقد می­گردد. در نتی...