این رساله مشتمل بر چهار بخش و بیست فصل می باشد که در بخش اول، احکام کلی نفس از قبیل تعریف نفس ، اثبات و جوهر بودن نفس و ... بحث شده است . در بخش دوم قوای نفس و وحدت قوا و علت تعدد آن بیان گردیده است . در بخش سوم با ادله و برهان، جسمانی بودن نفس ابطال و تجرد آن اثبات گردیده و درباره کیفیت تعلق نفس به بدن و وحدت نوعی نفوس و توحید نفس بحث شده است ، در بخش چهارم با ابطال قدیم بودن نفس ، حدوث آن اثب...

مکاتب اخلاقی کلاسیک، به ویژه نظام اخلاقی افلاطون، با مشخصة «سعادت گرایی» شناخته می شوند. آموزة بنیادین «سعادت گرایی» این است که مطلوب نهایی انسان، نیل به سعادت است و همة فعالیت های آدمی در پرتو این هدف والا، ارج وقرب پیدا می کنند. معمولاً گفته می شود که فضیلت اخلاقی، راه رسیدن به سعادت را هموار می کند؛ اما نسبت میان این دو نیازمند بررسی دقیق تری است. در این مقاله، دو مدل برای ترسیم نسبت فضیلت و...

یکی از نظامهای معرفت شناختی ای که به جدّ بر تأثیر عوامل غیرمعرفتی بر معرفت تأکید دارد نظام معرفت شناختی آگوستینی است. کندوکاو در اندیشة آگوستین قدیس، خصوصاً در نظریة معرفتی وی، نشان می دهد که او از جمله اندیشمندانی است که تأثیر احساسات و عواطف، و خواسته های انسان را بر باورهایش موشکافانه پی می گیرد. تحلیل آموزة «ایمان می آورم تا بفهمم»، در اندیشة آگوستین قدیس برای اثبات ادعای فوق، کاری است که در...

چکیده یکی از مهم ترین موضوعاتی که هر فیلسوفی با آن مواجه است و ناچار به مفاهمه فلسفی با آن است موضوع مفاهیم وتصورات است. این موضوع هنگامی به مسئله تبدیل می گردد که فیلسوفی به شک روشی در عالم پرداخته و یا بخواهد به معرفت شناسی در شناخت بشر بپردازد. دکارت ولاک به عنوان نمایندگان این دو روش گفته شده با مسئله مفاهیم و تصورات روبرو شده اند. از سویی دکارت قائل به مفاهیم فطری است ودست کم برخی از مفا...

ارتباط علم و اخـلاق از مسائل مهمی است که همواره در مبـاحث معرفت شناسی مطـرح است. در همین راستا تاثیر تهذیب نفس بر کیفیت حصول معرفت از موضوعات جالب و بنیادین این مسئله است. دغدغه بشر امروزی این است که به اصیل ترین و ناب ترین معارف دست یابد تا بتواند ریشه جهالت ها و اسارت های ناشی از آن را از بین ببرد. و این واقعیت، قابل انکار نیست که دستیابـی به معرفت با عوامل و مـوانع فراوانـی مـواجه است. نـفس ...

یکی از مسائل مهم فلسفی در مبحث حرکت، مسئلۀ «امکان یا امتناع حرکت در مجردات» است. این مسئله پیوند وثیقی با مسئلۀ وجود عینی هیولا و مادۀ المواد دارد. فیلسوفان مشائی با براهینی همچون «برهان قوه و فعل» و «برهان فصل و وصل»، تلاش کرده‌اند اثبات کنند که هیولای اولی وجود عینی در عالم جسمانیات دارد؛ از سویی دیگر، آنها حرکت را مبتنی بر وجود هیولا دانسته‌اند. بدین ترتیب، از آنجا که موجودات مجرد، خالی از م...

بنچوینگا فیلسوف و اندیشمند معاصری است که در کتاب منطق و دیگر مُهملات، به بررسی و تحلیل چند و چون و چرایی طرح برهان وجودی از سوی آنسلم پرداخته است. این تحلیل وی، به ظاهر بحثی انگیزه شناختی دربارۀ برهان وجودی است؛ اما در واقع، آنسلم و برهان وجودی وی، بهانه ای برای طرح سایر دیدگاه هایش است؛ از این رو، در طی فصول این کتاب، بسیاری از دیدگاه های خود را دربارۀ ماهیت انسان و روح و شأن و جایگاه منطق و اس...

در این تحقیق تلاش شده است تا به تقریرهای مختلف برهان فطرت از نظر متکلمان امامیه پرداخته شود. طبق آیات 30 سوره روم و 172 سوره اعراف، انسان مفطور به معرفت پیشین نسبت به خداوند متعال است. امور فطری و سرشتی انسان شامل شناخت ها و گرایش ها است. به فطرت انسان یا تنها به عنوان راه و طریق خداشناسی توجه شده است، یا علاوه بر آن، به عنوان برهان و دلیلی بر وجود خداوند نظر شده است. متکلمان متقدم، عموماً، فطرت...

بی تردید، شناخت «هویت» آدمی، یعنی «کیستی و چیستی خود»، یکی از دلمشغولی های اصلی اندیشمندان علوم انسانی از گذشته تا کنون بوده است. از این رو، دانشمندان از زاویه ها و چشم اندازهای مختلف علمی و با رویکردهای متفاوت، همواره کوشیده اند تا چارچوبی نظری برای این مسئله ترسیم و تبیین نمایند. در عرفان اسلامی نیز این بحث زیر عنوان «معرفت نفس یا خودشناسی» مجال طرح و بررسی می یابد. «خودشناسی» در رهیافت عرفا...

علم شناسی فلسفی، نگاهی وجودشناسانه به علم است که در آن، مباحث مربوط به علم، عالم و معلوم از آن حیث که وجود دارند، مورد بررسی قرار می گیرند. این نوع رویکرد به مسأله ی علم، در فلسفه ی ملاصدرا که مبتنی بر اصالت وجود است، جایگاه ویژه ای دارد و باعث شده که نظر صدرا در مسائل متعدد حوزه ی علم، متفاوت از فلاسفه ی پیش از او باشد. در این پایان نامه با بررسی تعریف علم و اقسام آن از نگاه ملاصدرا تلاش شده ا...