«باغ» در فرهنگ و زندگی ایرانی مفهومی بنیادی است؛ ولی امروز به سبب انحطاطی که در سیر تحولات آن به موازات گسترش سلطه جویانه علوم عینی نگر و تسخیر مرجعیت اعتبار توسط آنان رخ داده، دچار سطحی نگری شده و تعابیری چون «فضای سبز» و «محیط زیست» در حرفه های طراحی متداول است. باغ، مفهومی مرتبط با درک و آگاهی انسان از نخستین لایه های آفرینش خود و جهان است به گونه ای که در سیر تحولات فرهنگ فارسی، معنایِ یک «م...

در ذهنیت ایرانی، باغ تصویری فراگیر دارد؛ به صورتی که آرمان باغ تقریبا در همه ی هنر ها نفوذ کرده است و به عنوان بخشی از هویت فرهنگی ایران زمین مطرح شده است. باغ در ذهن ایرانی به عنوان تمثیلی از بهشت، باغ بهشت مطرح است و این عامل حضور پردیس ها را در آثار هنری پر رنگ کرده است. همان گونه که در متن کتاب مقدس در سفر آفرینش به باغ عدن اشاره می شود، فردوسی نیز در آغازین ابیات شاهنامه، سرآغاز حضور بشر ب...

مفهوم باغ ایرانی در طی تاریخ به عنوان جوهره ای پویا برای تجلی فضایی متعالی در پارادایم های فکری و عقیدتی مختلف حضور یافته است. باغ ایرانی یک سیستم به هم پیوسته و چندسطحی است که جدای از ساختار اصلی باغ، یک حس تعلق و حس مکان ایجاد می کند؛ در نتیجه ایجاد باغ ایرانی با تقلید صرف از شکل ساختاری آن دیدی ساده انگارانه و تک بعدی خواهد بود. کهن-الگوی باغ ایرانی که در ارتباط کامل با زندگی روزمره و حیات پ...

هنر باغسازی ایرانی، محصولی از فرهنگ و تمدن ایرانیان است که عناصر و اصول آن به‌اندازۀ کافی شناخته‌نشده است. غیر از خیابان اصلی یا جوی آب روان، باغ ایرانی از عناصری تشکیل می‌شود که باید هویت و نقش آن‌ها در ایجاد مفهوم باغ بازشناسی شود. دیوار محوطه، که در همۀ نمونه‌های اصیل باغ ایرانی تکرار می‌شود، از آن دست عناصری است که میان ساده‌اندیشی عملکردی با پیچیدگی فرهنگی نمادین سرگردان است. مطالعۀ دیوار ...

آب به عنوان یکی از عناصر اصلی باغ در طول تاریخ، رابطه تعاملی و بنیادینی با فرم و سبک باغسازی برقرار کرده است؛ هم چنان که در محور اصلی باغ ایرانی و بعدها باغ اسلامی، در بازی های آبی باغ رنسانس ایتالیایی، در نمایش‌های پرطمطراق باغ باروک فرانسه، در سطوح گسترده و آزاد باغ انگلیسی و چینی، نقش مهمی داشته است. در پارک‌های معاصر نیز، که خود ترجمانی از ساختار باغ با مفاهیم و جایگاه جدید در مقیاس شهری اس...

نقطة اوج تصویری که از بهشت در قرآن توصیف شده است، "جَناتٌ تجَری مِن تحَتهاِ الاَنهار " می‌باشد و به معنی بوستان‌هایی است که از زیر {درختان و قصرهای} آن جوی های آب جاری است. کلمه شجره در این عبارت به ظاهر وجود ندارد، اما در معنی حس می شود. درمجمع البیان ابوعلی امین الاسلام طبرسی آمده است که کلمة روضه به معنای زمین سبز و خرمی است که گیاهان به خوبی در آن می‌رویند و کلمة جنت زمینی است که اطرافش درخت‌کاری ...

باغ شاه بهشهر یکی از باغ‌هایی است که در زمان شاه عباس صفوی و همزمان با پایه‌ریزی شهر اشرف‌البلاد (بهشهر کنونی)، به‌عنوان دیوانخانه - محلی برای به حضور پذیرفتن و پذیرایی از سفرا و مهمان‌های دربار - در این شهر ساخته شد. این باغ در طول تاریخ زندگی خود دچار تغییرات و تحولات بسیار شده است و آنچه اکنون از آن مشاهده می‌شود، بیشتر شبیه به یک پارک امروزی است تا یک باغ ایرانی؛ اما نظم هندسی موجود در باغ ...

نظرگاه به عنوان یکی از مهمترین عناصر باغ ایرانی؛ آن بخش از باغ است که می‌توان در نقطه‌ای بالاتر از سطح باغ، بر آن نظر انداخت. این عنصر در باغ‌های ایران و هند، بسیار متفاوت جلوه می‌کند. این عنصر در باغ ایرانی گزینش نقطه‌ای برای نگاه به منظر باغ است. در این مورد، نگاه ناظر تماماً معطوف به منظر باغ است و با عناصر زی...

باغ عباس آباد نطنز از باغ های به جامانده از قرن یازدهم هجری )مقارن با دورۀ صفوی( است. این باغ اثری است که در پیوند با محیط پیرامون و موقعیت ساختاری اش، نمودِ متفاوتی در میان باغ های شاهی دارد، تا آنجا که قرارگیری آن در منطقۀ ییلاقی نطنز و دامنۀ کوه کرکس از وجوه برجستۀ آن به لحاظ منظری به شمار می آید. پژوهش پیشِ رو تلاشی در جهت بازنمایی ساختار اولیۀ این باغ با استناد به گزارش های علمی، متون و اسنا...

نوشتار حاضر سعی دارد تصویری کلی از وضعیت فعلی منظر کشاورزی باغ‌های ایرانی ثبت‌شده در میراث جهانی یونسکو ارائه نماید. باغ‌های مورد مطالعۀ میدانی در این پژوهش عبارتند از: باغ عباس‌آباد (بهشهر)، باغ فین (کاشان)، باغ اکبریه (بیرجند)، باغ دولت‌آباد (یزد)، باغ پهلوان‌پور (مهریز)، باغ چهلستون (اصفهان) و باغ شاهزاده (ماهان).در خصوص نتایج این مطالعه باید گفت علی‌رغم اصالت و هویت‌بخشی منظر مثمر در ...