تجزیه و تحلیل عناصر داستان‏هاى قرآنى، این حقیقت را آشکار مى‏سازد که مؤلّفه "پیرنگ"، به عنوان سامان‏دهنده اصلى روایت، در تمام داستان‏هاى قرآنى نیز تقریبا در تمام داستان‏هاى قرآنى وجود دارد. در این جُستار تلاش شده تا از طریق مقایسه و تطبیق میان "پیرنگ"هاى مستقلّ داستان‏هاى قرآنى، تقسیم‏بندى ویژه‏اى به دست آید تا راه شناخت مفاهیم ادبى و هنرى قرآن را بیش از پیش هموار سازد. از این رو ابتدا به معرّفى اجم...

مولوى اکثر قسمت‏هاى مثنوى معنوى را به گفته خودش، در حالت بى‏خودى و در اثر تلقین منِ ملکوتىِ خود سروده است و در این شرایط، که لحظات ناب یک عارف محسوب مى‏شود، اصالت با موسیقى و کلمات است و معانى‏تابع موسیقى و الفاظند و مولوى براى اصالت بخشیدن به کلمات و برجسته‏سازى عناصر زبانى و بالطبع، تأثیرگذارى عاطفىِ مضاعف از شگردها و ترفندهاى مختلف بهره مى‏گیرد. در این میان، مبحثِ فعل و شیوه برجسته‏سازى آن در مث...

هنر نمایش را مى توان بدون تردید در زمره ى دستاوردهاى عظیم فرهن گى بشر در طولتاریخ قلمداد نمود . برخى تاریخ نویسان پیدایش این هنر را در اشکال اولیه آن، به مصریانباستان نسبت مى دهند، هر چند که این عقیده در تاریخ مکتوب هنر نمایش جایى ندارد .آنچه بر هم گان مسلّم است ظهور این هنر براى او لین بار در ادبیات یونان باستان است،زمانى که یونان در قرن ششم قبل از میلاد شاهد دوره اى از شکوفایى و پیشرفت در عر...

 هرمنوتیک هرش همانندى‌ها و تفاوت‌هایى با دانش تفسیر دارد. برخى هرمنوتیک را به تأویل و عده‌اى به تفسیر ترجمه مى‌کنند. اختلاف قرآن‌پژوهان در تعریف تفسیر و تأویل و تفاوت معنایى هرمنوتیک در دوره‌هاى گوناگون تحول آن دو خاستگاه اصلى اختلاف در ترجمه و مراد از هرمنوتیک است. برخى در مواجهه با هرمنوتیک به افراط کشیده مى‌شوند و گروهى تفریط مى‌کنند و هر یک دلایلى براى باور خویش عرضه مى‌کنند. بنابراین در رو...

 نگاهى تطبیقى به تفسیر طبرسى و هرمنوتیک با نحله‌هاى متفاوت آن و ذکر همانندى‌ها و ناهمانندى‌هاى تفسیر طبرسى و هرمنوتیک است. مرحوم طبرسى دو تعریف از تفسیر عرضه مى‌دارد. یک تعریف، ایشان را مؤلف‌گرا نشان مى‌دهد که براى خواسته‌هاى مخاطب ارزشى قائل نیست، براین اساس ایشان با هرمنوتیک شلایر ماخر، دیلتاى و هرش همراه است. از جهت موضوع نیز میان تفسیر مورد نظر طبرسى با هرمنوتیک ناسازگارى وجود دارد. موضوع ت...

شعر و ادبیات هر قوم آیینة افکار، باورها، و گرایش‌‌های آن است. نماد تفکر، اعتقادات، و فرهنگ مکتبی شیعه نیز در آیینة‌‌ ادبیات آیینی شاعران ولایی شیعی متجلی است. از آن‌جا که غدیر نماد تشیع است، چندان هم گزافه نیست اگر شعر غدیر را با شعر شیعی هم‌خانواده و هم‌سو به‌شمار آوریم. چرا‌که شعر شیعی نشئت‌گرفته از باورهای ناب معتقدان به ولایت علوی است و آب‌راهة‌‌ زلال و پایان‌ناپذیر آن غدیر ‌خم است. در میان...

در بررسى نسخه‏هاى خطى دیوان باباکوهى کمبود، افزایش یا جابه‏جایى‏هایى در نگارش "واو ربط" مشاهده مى‏گردد. این امر معلول نوع رسم‏الخط، سرعت کتابت و بى‏دقتى کاتبان است که مایه خوانش اشتباه و بدفهمى متن شده و در نسخه مصحّح آن نیز راه یافته و بسیارى از ابیات را از معنى و مقصود اصلى مؤلف دور ساخته است. این مقاله در پى آن است که تأثیر "واو ربط" را از منظر نقد و تصحیح متن در این دیوان بررسى کند. محدوده ...

بررسى تاریخى مفهوم اعجاز قرآن در تفاسیر بلاغى تا عصر حاضر است. نویسنده، نخست به اهمیّت اعجاز قرآن در عصر نزول پرداخته و سیر تاریخى بررسى اعجاز قرآن را از نگاه جاحظ، رمانى، خطابى، باقلانى، عبدالجبار معتزلى، جرجانى و زمخشرى مورد بررسى قرار داده است. در ادامه به اعجاز قرآن در پژوهش‌هاى معاصران روى آورده و آراء بزرگان عرب از جمله مصطفى صادق الرافعى، رشاد خلیفه، عبدالمتعال صعیدى، سیّد قطب، عبدالکریم خ...

 نویسنده پس از یک بحث مقدماتى در انواع تجلّى قرآن در شعر شاعران از قبیل تجلّى واژگانى، تجلّى اقتباس، تجلّى تضمینى، تجلّى حل یا تحلیل، تجلّى گزارشى، تجلّى تلمیحى، تجلّى تأویلى، به بررسى تجلّى قرآن در غزلیات، رباعیات، قصاید، مسمّط، ترجیع‌بند و قطعات و اشعار پراکنده امام خمینى مى‌پردازد و با استناد به نمونه‌هایى به این نتیجه مى‌رسد که در اشعار امام انواع تجلّى واژگانى مستقیم یا مترجم آمده است.

 اصول و مبانى تفسیر "الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنة" اثر دکتر شیخ محمد صادقى مورد نقد و بررسى قرار گرفته است.  مقاله با بیان سبک تفسیر الفرقان به شاخصهاى ویژه آن مى‌پردازد. در این راستا از عناوینى چون شیوه نگارش خاص، بهره‌گیرى از ظرفیت مفهومى واژه‌ها تا حدّ ممکن، به کار بردن واژه‌هاى مشترک قرآن در چند معنا، درنگ و دقّت در تعبیرها و واژه‌ها به صورت فوق‌العاده، اعتماد بر ملاکها و اصول تفس...