تغییرات شخصیتی سنایی با برخی از نظریه­های رشد و بحران میان­سالی مطابقت دارد. طبق اطلاعات زندگی­نامه­ای، وی در میانه عمر از بسیاری از فعالیت­ها انصراف حاصل کرده و به گسترش فرصت­های فراغت پرداخته­ است. این امر منجر به بازگشت به درون­بینی و در نتیجه ارزیابی زندگی گذشته و بازنگری در طرح­های آینده وی شده است. سنایی مدتی در بحران انتخاب انزوا یا هم­جوشی با دیگران به سر برده که در نهایت به هم­جوشی رو ...

در این مقاله‌ ضمن مروری به احوال و آثار یکی از عرفا و مشایخ معروف سده‌ی 14 میلادی مولانا یعقوب چرخی، به بررسی «تفسیر سوره‌ی فاتحه و دو جزء آخر قرآن کریم» او که از میان آثار متعددش شهرت و محبوبیت پیدا نموده است، پرداخته می‌شود. مؤلف قید می‌نماید که تفسیر با لحن وعظ و اندرز نگاشته شده، اغلب مباحث و مطالب تفسیری در اثر بر محور آداب دین و مذهب سنّت و جماعت چرخ می‌خورند. در تفسیر تأثیر طریقت نقشبندی ...

  ‏ساقی نامه، نوعی شعر مثنوی در بحر متقارب است که شاعر در آن خطاب به ساقی مضامینی را در یاد مرگ و بی ثباتی حیات دنیوی و پند و اندرز و حکمت و غیره می آرود. بااینکه این نوع شعر به سبب ذکر باده و جام، با سایر اشعار خمریه تناسب دارد. اگر دو شرط در آن محقق شود. نوع خاصی در میان اشعار فارسی قرار می گیرد یکی اینکه مثنوی باشد، دیگر اینکه در بحر متقارب گفته شود. از سوی دیگر. روح خاص. فلسفی و اخلاقی و ع...

دنیا و چگونگی آن در آثار خاقانی شروانی، سخنور بلند پایة ادب فارسی، بازتاب چشمگیری دارد. وی چون حکیمی ژرف اندیش، چهرة راستین دنیا را درسروده ها و نوشته های خود به تصویر کشیده است. خاقانی در بیان این دیدگاه، از باور آیین ایرانی و اندیشة مکتب عرفان و تصوّف و دیدگاهی نشأت گرفته از شریعت بهره جسته است. خاقانی با بهره جستن از چهرة اهریمنی زروان چگونگی سرای دنیا و طبیعت آن را با صفاتی چون: دنیای سنگدل ...

 سنایی، شاعر، عارف و حکیم بزرگ در خلال آثار متنوّع خود از مثنوی گرفته تا دیوان قصاید و غزلیات و قطعات به بیان وشرح مضامینی از پند واندرز گرفته تا سلوک وعرفان واخلاق وقلندریات پرداخته است. سنایی در مثنوی کوتاه تحریمه­القلم خود نیز پس از توصیف مختصری از قلم و تمجید و ستایش از آن به شرح و تبیین بعضی از مضامین مورد نظرش از مباحث اخلاقی گرفته تا عرفانی پرداخته است. وی در این مثنوی قلم را بازتاب دهنده...

به حافظ، خواجه گفته‌اند ازآن‌رو که گاه از شغل دیوانی و وظیفة سلطانی بی‌نصیب نبوده و ازسوی دیگر، بخشی از اشعار او بازتاب اوضاع روزگار خویش است. پس نباید حافظ را از اندیشه، اندرز یا فلسفة سیاسی بی‌بهره دانست هرچند از او چیزی در باب سیاست‌به‌میان نیامده است! بنابراین، جست‌وجوی محورهای اصلی فلسفة سیاسی حافظ، مسئله اساسی پژوهش است (سؤال). به نظر می‌رسد حافظ به سبب قریحة شاعرانه، ترس زمانه و اندیشة م...

این نوشتار بر آن است تا نسبت میان سیاست و اخلاق (در معنای اخلاقیات و کردارهای متداول اجتماعی) را در گلستان و بوستان سعدی شیرازی دریابد. از همین رو با محور قرار دادن مفهوم عدالت به مثابة مفهومی که توأمان هم به قلمرو اخلاق و هم به قلمرو سیاست تعلق دارد، می‌توان به درکی از نسبت میان این دو حوزه در اندیشه سعدی دست یافت. عدالت از جمله کانونی‌ترین مفاهیم تاریخ اندیشه و نظریة اجتماعی و سیاسی بوده است ...

چکیده: قدرت تفکر در انسانها ویژگیی است که آنها را از سایر موجودات متمایز می سازد. این ویژگی آنها را قادر می سازد که به رفتارهای خوب و بد خود و دیگران بیندیشند و با تجاربی که کسب می کنند این اندیشه ها را به صورت پند و اندرز در قالب بهترین و کوتاهترین جملات ریخته وبه عموم بشر ارائه دهند. زُهَیر بن ابی سُلمی از جمله کسانی است که در قالب شعر به پند و اندرز مردم عصر جاهلی پرداخت و به شاعر حکمت مشهور ش...

«موعظه» به عنوان یکی از شیوه های تربیتی ضروری و موثر در اسلام، و در فرهنگ و رسوم جوامع بشری از وظایف مهم معلمان تاریخ بشریت، از آدم تا خاتم، برای رسیدن به کمال و سعادت و رستگاری انسان ها در زندگی مادی و معنوی، همواره وجود داشته است. در این پایان نامه این سوال مطرح است که چرا در بسیاری از جوامع امروزی با وجود پند و اندرز خیرخواهان، عده ای توجهی به مواعظ ناصحان ندارند؟ به همین منظور، نگارنده به ب...

حکمت در شعر عرب حکمت شناخت هستی و عمل به مقتضای آن است . از آنجائی که فطرت انسانی تشنه درک حقایق هستی و شنیدن پند و اندرز می باشد، گرچه بدان عمل نمی کند مگر بندرت ، از این رو این موضوع (حکمت در شعر عرب) را برگزیدم. حکمت نزد اعراب جاهلی نتیجه تجارب زندگی است ، که با ظهور اسلام بدان رونق بیشتری داده شد. حکمت همچون دوره های قبل از عصری به عصر دیگر و زبان به زبان و نسل به نسل منتقل شده تا به عصر مع...