خلیج فارس به لحاظ بازرگانی و ارتباطات دریایی در تجارت جهانی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. ایران همواره در دوره باستانی تسلطی کامل بر خلیج فارس داشته است. در دوره اسلامی نیز با روی کار آمدن نخستین حکومتها در ایران همواره گرایش به تسلط بر خلیج فارس در برنامه های حکومتهای مستقر در فلات ایران بود. نخستین دودمان ایرانی که بر سراسر خلیج فارس تسلط پیدا کرد، دودمان آل بویه بود. تا اینکه در سال 65...

چکیده خلیج فارس یکی از شاهراه های مهم آبی جهان به شمار می رودکه همواره از موقعیت استراتژیکی خاصی برخوردار بوده است. این راه آبی در دوره صفویه، با تسلط ترکان عثمانی بر راه های ارتباطی شرق و غرب، اهمیت روزافزونی پیدا نمود. مسدود شدن معابر آسیای صغیر، اروپاییان را برانگیخت که از راه های دیگری با سرزمین های شرقی ارتباط برقرار کنند. این امر با دور زدن دماغه امید نیک در سال 1488م. توسط بارتلمی دیاز ...

جهان امروز بیش از هر زمان دیگری، محتاج انرژی های طبیعی تجدید ناپذیر است، بر این مبنا کشورهای بهره مند از منابع سوخت طبیعی در ساختار دنیای آینده از جایگاه ویژه ای بر خوردار خواهند بود و نقش تعیین کننده ای در کنش های جهان ایفا خواهند کرد. در این راستا خلیج فارس به عنوان محور معادلات ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک در ساختار اقتصادی جهان و اصلی ترین منبع عظیم انرژی، به ویژه نفت و گاز مورد توجه است. در ...

نقد اندیشه ژئوپلتیک قرن بیستم که در حاکمیت نگرش ژئوپلتیک مقاومت در قرن بیست و یکم نمایان گشته است، در یک نگاه انتقادی، توجه خود را از دولت های سلطه‏گر و نخبگان طبقه حاکم در تعیین اولویت‎های ژئوپلتیک به نیروهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی موجود در درون یک جامعه مدنی معطوف می‎دارد. در این پژوهش، ژئوپلتیک کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس باتوجه به مؤلفه هایی همچون احزاب، اقلیت‎های قومی و دینی، مؤسسا...

استراتژی امنیتی مبتنی بر حضور، نفوذ و مداخله گرایی ایالات متحده در منطقه خلیج فارس که قدمتی چنددهه ای دارد، از مناظر مختلف مورد تحلیل قرار گرفته است. این استراتژی به طور طبیعی تحت تأثیر ملاحظه خاصی نبوده و ملاحظات متعددی به آن جهت داده اند؛ اما به نظر می رسد که نقش ملاحظات اقتصادی تعیین کننده تر بوده است. امنیت جریان انرژی، جذب درآمدهای نفتی و حفاظت از هژمونی دلار، عمده ترین ملاحظات اقتصادی است...

چکیده پرونده ی هسته ای جمهوری اسلامی ایران در طول 13 سال اخیر  به یکی از مهم ترین موارد در معادلات خاورمیانه بدل شده است. در این میان ایالات متحده آمریکا، ایران و کشور های حاشیه ی خلیج فارس بازی گرانی هستند که به طور مستقیم در معرض پیامد های امنیتی پرونده هسته ای هستند. با توجه به موضع چالشی آمریکا و کشورهای عرب حاشیه ی خلیج فارس نسبت به برنامه ی صلح آمیز هسته ای ایران پرسش اساسی این مقاله این...

مولفه های تعامل گرایانه دوسوی منطق? خلیج فارس پس از تهاجم 2003 آمریکا به عراق وسلسله تحولات پی در پی منطقه ای از جمله جنگ 2005 حزب الله و2009 حماس با اسرائیل و خاص تهاجم و مداخله نظامی 2011 عربستان سعودی به بحرین بهم خورده است. به عبارت دیگر شاخص های تعامل گرایانه امنیتی می بایست مبتنی بر اعتماد سازی دفاعی- امنیتی و سیاسی، تنش زدایی و حسن همجواری بین دوسوی منطقه خلیج فارس و بخصوص جمهوری اسلامی...

حسن تاریوردی-دکتر صمد قائم پناه     ایران و عمان  همواره در طول چند دهه اخیر چه قبل از انقلاب ایران (سرکوب شورشیان ظفار مخالف سلطان قابوس عمان توسط ایران)و چه بعد از انقلاب (اعلام بی طرفی عمان از همراهی با صدام و شورای همکاری خلیج فارس در جنگ علیه ایران) روابطی مثبت و سازنده داشته اند ودو کشور با وجود داشتن روابط همسایگی وموقعیت جغرافیایی نقشی تعیین کننده در امنیت خلیج فارس را دارند .مناسبات ت...

خلیج فارس منطقه ای است در خاورمیانه که از نظر ژئوپلتیک دارای اهمیت فراوان بوده و به دلیل ویژگی های منحصر به خود در طول تاریخ مورد توجه قدرت های جهانی قرار گرفته است. در این مقاله مؤلف در پی بررسی تبیین شرایط، ویژگی ها، مسائل ومشکلات کشورهای خلیج ­فارس و همچنین  علل ناکامی کشورهای منطقه خلیج فارس در برقراری رابطه فی مابین درسطوح عالی بوده و سعی در ارائه راهکار مناسب جهت جلوگیری از بحرانهای...