«تاریخ بغداد» نوشته خطیب بغدادی (م. 463)، یکی از منابع مهم اهل سنت در شرح حال نگاری است که زندگانی امام کاظم علیه السلام را نیز در بر دارد. آن­چه این کتاب در باب زندگانی امام کاظم علیه السلام درج کرده، در منابع پسینی بسامد بسیاری یافته و منابع بسیاری از شیعه و سنی با اتکای «تاریخ بغداد» گزارش­هایی را از زندگانی امام کاظم علیه السلام نقل کرده­اند. این نوشتار، با بررسی نُه روایت اختصاصی «تاریخ بغد...

فضایل شهرها از جمله موضوعاتی است که خاستگاه بسیاری از روایات ساختگی است. در این نوشتار ما در پی آنیم که روایات فضایل شهر مقدس قم را ارزیابی سندی و متنی داشته باشیم. این روایات اولین بار از طریق حسن بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (برادر میانی شیخ صدوق)، عابدی زاهد و عزلت نشین - که بهره ای از فقه نداشت - برای حسن بن محمد بن حسن سائب اشعری قمی نقل شد. بعد ها این روایات توسط مؤلفان جوامع حدیث...

اصل توحید، یک امر الهی است¬ که خداوند، توسط همه¬ی پیامبران خود، بشر را به یگانگی و پرستش خود فراخوانده است. توحید عملی یکی از مهم¬ترین نتایج خداشناسی محسوب می¬گردد در واقع، یکی از مهم¬ترین اهداف پیامبران، رساندن انسان به توحید عملی است. توحید در عمل، آثار و برآیندی بر انسان و جامعه دارد و در دنیا و آخرت بروز و ظهور می-کند. درسخنان امام سجاد(علیه¬السلام)، به ویژه صحیفه سجادیه، جملات فراوانی وجود...

افریقیه پس از فتح مصر کانون توجه فاتحان عرب شد. از فتح مصر در سال 22 قمری توسط عمرو بن عاص تا فتح نهایی این منطقه در سال 90 قمری توسط موسی بن نُصیر، هم‏زمان با ورود اسلام به این سرزمین، تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بزرگی در میان بربرها پدیدار گشت و آنان رفتار متفاوتی را در مقابل فاتحان و سپس والیان مسلمان در پیش گرفتند. موضوع این مقاله، بررسی تأثیر رفتار فاتحان عرب بر قبایل بربر در متابعت از آ...

پیامبر اکرم ص دو چیز گرانبها را در میان مردم به ودیعه گذاشتند. یکی قرآن و دیگری اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام. امام حسین علیه السلام به عنوان یکی از اهل بیت و پنجمی آل عبا علیهم السلام ، به جهت ویژگی های خاصی که بین دیگر معصومان علیهم السلام دارند، مورد توجه ویژه رسول اکرم و ائمه علیهم السلام بوده اند و چون برابر روایات، آیاتی در قرآن از جانب خداوند در شان و منزلت سید الشهداء ع نازل شده است...

فضایل شهرها از جمله موضوعاتی است که خاستگاه بسیاری از روایات ساختگی است. در این نوشتار ما در پی آنیم که روایات فضایل شهر مقدس قم را ارزیابی سندی و متنی داشته باشیم. این روایات اولین بار از طریق حسن بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (برادر میانی شیخ صدوق)، عابدی زاهد و عزلت نشین - که بهره‌ای از فقه نداشت - برای حسن بن محمد بن حسن سائب اشعری قمی نقل شد. بعد‌ها این روایات توسط مؤلفان جوامع حدیث...

دیر زمانی است که خاورشناسان، مطالعات درباره اسلام را، با انگیزه های مختلفی انجام می­دهند، اما پژوهش دانشگاهی و روشمند غربیان درباره شیعه، به کم­تر از یک قرن می­رسد. شیعه­پژوهی غربیان، در دهه­های اخیر رشد چشم­گیری داشته، اما امامت­پژوهی آن­ها چندان رونقی نداشته و به چند مقاله دائره­المعارفی و برخی کتاب­­ها درباره تاریخ تشیع منحصر است که به مناسبت از ائمه شیعه: بحث نموده­اند. بررسی و تبیین مقاله ...

چکیده در تفسیر روح المعانی آلوسی درباره سبب نزول سوره والعادیات دو روایت متفاوت از امام علی علیه السلام و ابن عباس نقل شده است. حضرت علی علیه السلام سبب نزول و موضوع سوره­ را با فریضه­ حج مرتبط دانسته وآیات را مطابق با آن تفسیر کرده­اند؛ اما ابن عباس سبب نزول سوره را با فریضه­ جهاد مرتبط دانسته و تفسیری متفاوت بیان داشته است. هرچند ابن عباس پس از شنیدن کلام امام علی علیه السلام از نظر خود بر ...

مقالة حاضر، به بررسی و تحلیل مرحلة دوم از مناظرة امام صادق(علیه السلام) با زندیق مصری پرداخته است؛ چنان‌که در قسمت پیشین آمد، امام(علیه السلام) در مرحلة اول مناظره، به‌شیوة جدال احسن با زندیق به گفت‌وگو پرداخته و در این مرحله، به‌شیوة موعظة حسنه (خطابه) وارد شده است.مضمون فرمایش امام(علیه السلام) این است که هر کس به وجوبِ وجودِ عالَم و بی نیازی آن از وجود صانع مدبر معتقد است، به‌حکم ضرورت، ب...

چکیده: توحید، اصطلاحی مهم در فرهنگ و معارف اسلام است، انبوهی از یادکردهای قرآنی که مستقیم یا غیر مستقیم به موضوع توحید و یگانگی اشاره دارند، نشان دهنده میزان ارزشمندی این مبحث در نگاه قرآنی است. این مقاله با رویکردی توصیفی، تحلیلی و در چهار محورِ اصل توحید، نقش قرآن در معرفت توحیدی امام علی علیه السلام، جایگاه حضرت علی علیه السلام در فلسفه الهی، تفاوت مقامات معرفتی امام علی علیه السلام با سایر...