نظریه حال نخستین بار به صورت رسمی توسط متکلم معتزلی، ابو هاشم جبایی مطرح شده است. این بحث که ناظر به مسئله صفات باری تعالی بوده، در مواجهه با محذور شرک ارائه گردیده. اما بسیاری از متکلمان و فیلسوفان، این نظریه را مردود شمرده اند. ظاهر کلام فیلسوفان نشان گر آن است که آنها بین نظریه حال و نظریه ثابت نوعی ترادف دیده اند و لذا نقد نظریه حال در سیاق استغراب از نظریه ثابت و تهاجم به مؤلفینش دیده می ش...

نگارندۀ مقاله حاضر با بررسی آثار شیعه‏شناسان غربی درصدد است تا از میزان و نحوۀ شناخت آن ها در مورد آموزه‏های عقلانی ـ اعتقادی شیعه امامیه (عدل و امامت) مطلع شود. شیعه‏شناسان مورد مطالعه در این مقاله عبارت اند از: ویلفرد مادلونگ، مایر بارآشر، اتان کوهلبرگ، ونزبرو، رون بوکلی، هانری کربن، مونتگمری وات، هاینس هالم، و آندرو نیومن. نویسنده در پایان مقاله با توجه به وجوه مثبت و منفی آثار شیعه‏شناسان غ...

رودکی‌پژوهی در ایران سابقه‌ای دیرینه دارد، اما تحقیقات معاصران ما در زمینة اشعار رودکی هنوز کامل نیست. در این مقاله برآنیم تا ابتدا به دیوان‌های چاپ شده در ایران، یعنی کتاب محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، اثر سعید نفیسی، دیوان شعر رودکی با شرح و توضیح جعفر شعار، و دیوان رودکی با شرح و توضیح منوچهر دانش‌پژوه، نصرالله امامی و کامل احمدنژاد نگاهی بیفکنیم و سپس گزیده‌ها...

خواجه مجدالدّین هبه الله بن احمد (یا محمد) همگر معروف به مجد همگر شیرازی (607 – 686 ه. ق.) از شاعران پرآوازۀ قرن هفتم است که در خدمت پادشاهان سَلغُری فارس و خاندان جوینی مقرّب بوده و آنان را مدح گفته است. او ملک الشعرای چند تن از اتابکان فارس و مرجع داوری های ادبی روزگار بوده است.دیوان او مشتمل بر قصاید، غزلیات، ترکیب بندها، قطعات و رباعیات است. او در قصیده دنباله رو شاعران خراسان و آذربایجان است و...

رواج کتیبه‌های نستعلیق در تزئینات معماری صفوی، یکی از نوآوری‌های قابل توجه در این دوره به شمار می‌رود. این کتیبه‌ها، علاوه بر جنبه‌های زیبایی‌شناسانه، حاوی اطلاعات ارزشمندی مانند اسامی افراد تأثیرگذار در شکل‌گیری بناها و کتیبه‌ها هستند. از این منظر می‌توان کتیبه‌ها را اسناد معتبری در شناسایی بخشی از تاریخ هنر ایران قلمداد کرد. یکی از وجوه قابل پژوهش در این زمینه، معرفی خوشنویسان این کتیبه‌هاست ...

عصری که امام کاظم ع میزیست از چند جهت مهم بود. 1. مواجهه با فرقههای درون گروهی همچون اسماعیلیه، فطحیه، زیدیه2. مواجهه با خلافت عباسی که خود وابستگی به پیامبر اکرم ص داشته و از بنی هاشم به حساب میآمدند و در میان مردم از مقبولیت بیشتری نسبت به خاندان بنی امیه بر خوردار بودند. امام کاظم ع و شیعیان امامی توانستند در متن جامعه ، چه نفوذ به لایه های حکومتی و چه مواجه منفی و مخالفت آشکارا با حکومت ب...

چکیده حبوه در لغت به معنای بخشش و در اصطلاح اموالی است که از میّت، وجوباً و بلاعوض به پسر بزرگ او داده می شود و ویژ? فقه امامیّه می باشد. حبوه بنابر قول مشهور فقها و قانون مدنی قرآن، لباس ها، شمشیر و انگشتر متوفّی است. در بحث حبوه، به پسر بزرگ محبوٌله، به متوفّی محبوٌمنه، و به اموال موضوع حکم محبوٌبه (یا حبوه) گفته می شود. بنابر دیدگاه برخی فقهای امامیّه در خصوص جایگاه حکم حبوه، این حکم از ضروریّات...

چکیده ندارد.

ایمان از نظر عبدالجبار، انجام طاعات و واجبات و نوافل و دوری از زشتی ها و محرمات است و از اسماء شرعی و مدح به شمار آمده و صاحب آن، مستحق پاداش می باشد. از دیدگاه رازی در لغت، مصدری از «تصدیق» و «امان» و در اصطلاح، تصدیق و معرفت با قلب و اقرار با زبان است و از منظر خواجه در لغت، به معنی «تصدیق» بوده و در اصطلاح، تصدیق قلبی و زبانی، توأمان با یکدیگر است؛ لذا عبدالجبار عذاب فاسق را در آخرت، دائمی د...

عقل نقش قابل توجّهی در تنظیم و جهت دهی رفتارهای انسان به سمت ارزشها و فضائل اخلاقی دارد. ملّاصدرا و قاضی عبدالجبّار به این مسأله توجّه داشته و نظام اخلاقی خود را بر عقلانیت بنیان نهاده اند. آراء این دو اندیشمند نسبت به کارکردهای عقل در اخلاق در سه رویکرد عمد? وجودشناختی، معرفت شناختی و انگیزشی قابل بررسی است. از حیث وجودشناختی بر اساس مبانی فلسفی صدرالمتالّهین نظیر اصالت وجود و تشکیکی بودن و...، عقل...