علم اقتصاد مثل هر علم دیگر، برای تبدیل شدن به یک علم تجربی باید یک «مسئله روش شناختی» یعنی «مسئله استقراء» را حل کند. بنیانگذاران پارادایم اقتصادسنجی فکر می کردند که می توان با استفاده از نظریه های «آمار و احتمالات» مسئله استقراء را حل کرد. ایده مقاله حاضر این است که پارادایم اقتصادسنجی در راه رسیدن به این هدف ناکام مانده است. این ناکامی نیز یک دلیل روش شناختی (عدم حل مسئله استقراء) داشته است ک...

مفهوم «عقلانیت» از مفاهیم محوری و پرکاربرد در بسیاری از نظریه‌های مطرح در علوم اجتماعی به طور کلی، و علم اقتصاد به طور خاص است. اهمیت منطقی و روش‌شناختی این مفهوم از یک طرف و منازعات و مباحثات بسیار بر سر تعریف و جایگاه آن از طرف دیگر، دانشمندان و نظریه-پردازان زیادی را بر آن داشته است تا بخشی از فعالیت‌های تحقیقاتی خود را به این موضوع اختصاص دهند. حوزۀ بررسی و کاوش این مقاله دربارۀ مفهوم عقلان...

فقه اسلامی ریشة حقوق و مکتب اقتصادی و محیط پرورش علم اقتصاد اسلامی و رکن رکین نظام اقتصاد اسلامی است. حقوق و اقتصاد دو شعبه از علوم انسانی‌اند که پیش از قرن 18 مستقل از یکدیگر نبوده‌اند. با گسترش روش‌شناسی تجربی و غلبة آن بر اقتصاد، به‌تدریج اقتصاد به صورت علم مجزا و بدون توجه به حقوق و نهادهای حقوقی مطرح شد. مقالة پیش [j1] رو کوشیده است ضمن اثبات رابطة حقوق و اقتصاد، ترابط آن دو را بر اساس مبا...

نهادها مهم هستند، این جمله ای است که این روزها به کرات در متون اقتصادی مشاهده می کنیم، اما برخی از اندیشمندان اقتصادی بیش از یک قرن پیش به این حقیقت اشاره کرده اند. آنها با طرح این ادعا که اقتصاد مرسوم نهادها را نادیده گرفته است، یک پارادایم جدید را در علم اقتصاد با عنوان اقتصاد نهادگرا خلق کردند و براساس آنچه در مانیفست خود مطرح ساختند، این پارادایم تنها راه رسیدن به نظریه درست بود. این کار مو...

پیشرفت چشمگیر مطالعات حوزة علم، فناوری و نوآوری در دو دهة گذشته این پرسش را مطرح کرده که آیا جریان پژوهشی این حوزه به سمت ایجاد یک دیسپلین علمی جدید حرکت می‌کند یا خیر؟ برای پاسخ به این پرسش، در این مقاله بر اقتصاد تطوری به‌عنوان ساختارمندترین بخش مجموعه مطالعات حوزة علم، فناوری و نوآوری تمرکز شده است. از نظر پارادایمیک نیز پنج پارادایم کلان علمی مبنا قرار گرفته است. ساخت درونی اقتصاد تطوری با ...

برخی اقتصاددانان ادعا کرده‌اند علم اقتصاد تنها مبتنی بر اندیشه تسمیه‌گرایی شکل می‌گیرد و شکل امروزین این تفکر را شیوه تبیین فرضیه‌ای ـ استنتاجی دانسته‌اند. طبق این تحلیل، در فضای تفکر اسلامی که بر ذات‌گرایی استوار است، امکان شکل‌گیری دانش اقتصاد اسلامی و به‌کارگیری شیوه تبیین فرضیه‌ای ـ  استنتاجی وجود ندارد. مقاله با استفاده از روش تحلیلی به بررسی این ادعا می‌پردازد.  این ادعا به ...

چکیده دیوان‌سالاری در اقتصاد سیاسی ، با تأثیر خود بر سازمان‌ها، انتخاب و اجرای تصمیم‌های وسیعی در سطح ملی و بین‌الملل را منجر می‌گردد. اقتصاد نهادگرایی در تبیین تأثیر ارتباط سازمان‌های متنوع در حوزه‌های مختلف به تلفیق نظریه‌ها نیاز دارد. تأثیرات متقابل اقتصاد و سیاست، منجر به رشد علم اقتصاد و علم سیاست بصورت توأمان می‌شود. ارتباط صحیح این موارد نیز پیشرفت و توسعه را تسهیل می‌نماید. پیچیده...

هدف اصلی بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه رسیدن به رشد و توسعه اقتصادی و در نتیجه رهایی از فقر و عقب ماندگی است. برای رسیدن به این هدف با توجه به اینکه کشاورزی می تواند از طریق ایجاد مازاد اقتصادی، تامین ارز خارجی برای واردات کالاهای سرمایه ای و واسطه ای و عرضه ی مواد اولیه مورد نیاز بخشی از صنایع، جریان رشد و توسعه ی اقتصادی را تسهیل و تسریع کند، از اولویت ویژه ای برخوردار است. با...

در این مقاله با استفاده از روش تحلیل رفتارهای عقلانی دیدگاه برخی از اقتصاددانان مسلمان درباره پیش فرض های نظریه تقاضا در علم اقتصاد مورد بررسی، و آنگاه معرفت شناسی مطلوبیت ارزیابی شده است و در نهایت چنین نتیجه گیری شده است که مطلوبیت به عنوان مبنای نظریه تقاضا درعلم اقتصاد و اقتصاد اسلامی فقط اختلاف مصداقی ندارند بلکه در شناخت مطلوبیت نیز تفاوت اساسی وجود دارد توجه به این تفاوت، تاثیر ویژه در ن...

چکیده ندارد.