اختلاف قرائت قرآن کریم از ابتدای ظهور خود، با این پرسش‌ چالش برانگیز همراه بوده است: آیا موارد مورد اختلاف در قرائت قرآن، از حیث اصول کلی و موارد جزئی(فرش الحروف) به معنا و دلالت قرآن آسیب‌ می‌رساند؟ و در حقیقت: آیا این موارد اختلاف قرائت، دارای توجیه نقلی و علمی به خصوص از نظر علم نحو(که مهم‌ترین مرجع اثبات و رد صحت دلالت یک وجه در یک متن است) دارند؟ از این رو، مفسّران و نیز نحویّان از دیرباز، د...

این رساله شامل سه فصل از قرار زیر است: فصل اول: به کلیات موضوع از قبیل: تعریف و تبیین موضوع، پیشینه ی تحقیق، روش تحقیق و سوالات تحقیق پرداخته شده است. فصل دوم: این فصل که «گذری بر حقیقت و مجاز» نام گرفته است، مقدمتاً به بحث کوتاهی در رابطه با مجاز و حقیقت و اقسام آن با استفاده از منابعی که در تبویب و تشریع علم بیان نگاشته شده، پرداخته و برای هر قسم به ذکر یک مصداق از قرآن کریم بسنده شده است و...

زمینه های نخستین موج مهاجرت اعراب به ایران را باید در ارتباط با دو مقطع متقدم تاریخ اسلام، یعنی عصر خلفای راشدین و دوره اموی، بررسی کرد. با ظهور اسلام و آغاز فتوحات، مهاجرت اعراب مسلمان به ایران شکل منسجم و منظمی یافت و پس از پایان جنگ ها، کشمکش ها و فتوحات آغازین، اعراب با هدف حفظ مناطق نوگشوده و پشتیبانی از ادامه فتوحات، اقدام به تأسیس پایگاه های نظامی در این مناطق کردند. به نظر می رسد این پا...

یکی از مؤثرترین دانشمندان در زمینه معناشناسی قرآن، توشیهیکو ایزوتسو محقّق ژاپنی در کتاب «مفاهیم اخلاقی ـ دینی در قرآن مجید» است. این کتاب از سه بخش کلّی در قالب یک پیشگفتار، 11 فصل و یک خاتمه تشکیل شده است. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی کتاب می‌پردازد. مطابق نظر این کتاب، مفاهیم اخلاقی ـ دینی قرآن دو دسته‌اند: دستة اوّل، تقابل‌های اخلاقی که قرآن به تأیید یا تصحیح آنها و یا مخالفت با آ...

یکی از آثار فتوحات اعراب در آسیای مرکزی، مهاجرت برخی از اعراب جزیرة العرب به مناطق تازه فتح شده بود. با وجود این­که اندیشه اسکان دائمی اعراب در شرق به نخستین‏ دورة فتوحات بازمی‏گشت اما در دوره امویان، به این امر بیشتر توجه می­شد. حضور مهاجران در منطقه شرق، حفاظت از سرزمین­های فتح شده را آسان تر می­کرد. هم­چنین می­توانست زمینه های لازم برای افزایش جمعیت و تأمین نیروی جنگی برای فتوحات بعدی در مشر...

برجسته ترین وجه اعجاز کلام الهی ، جنبه فصاحت و بلاغت فوق العاده آن است . واژه گزینی آن شگفت انگیز است و ظرافت های بیشمار آن بسی عجیب. در همین راستا از دیرباز مبحث ترادف وعدم ترادف در قرآن که در ارتباطی تنگاتنگ با الفاظ زیبای قرآن قرار دارد ، بیان و بنیان و اندیشه متفکران عرصه علوم قرآن را به تکاپو واداشته است تا بدانجا که نظرات مختلفی را در این خصوص ابراز کرده اند. اما حق آنست که هیچ یک از واژه...

در این پژوهش، ابتدا تصویری از جغرافیای شبه جزیزه ی عربستان در زمان نزول و اقوام معروف آن زمان و همچنین آداب و سنن و عقاید مردم آن زمان را ترسیم کردیم، آداب و سننی که بیشتر آنها أسف بار بود در فصلی دیگر سه دیدگاه یعنی تاًثیرپذیری کامل قرآن از فرهنگ زمانه و قرآن بازتاب فرهنگ زمانه و همچنین قرآن به زبان قوم مطرح گردید، که هر یک از این دیدگاهها مورد تحلیل قرار گرفت. با ادلّه ی عقلی، نقلی و روایی ثابت...

با وجود تإثیر فرهنگی حیره در تاریخ عربستان, مورخان و محققان ایرانی عموما به نقش سیاسی حیره پرداخته اند و به نقش فرهنگی آن کمتر عنایت کمتری داشته اند. مقاله حاضر می کوشد ردپای حیره در حیات فرهنگی جزیره العرب (عربستان) را (پیش و پس از اسلام) بجوید و درباره آن به بحث و نظر پردازد[ .در این راستا ضمن چشم اندازی کلی بر تاریخ و جغرافیای حیره نقش حیره را در آشناسازی اعراب با ادیان مختلف, انتشار فرهنگ ا...