در این پژوهش مبحث جدیدی با عنوان «عجاز نحوی» در قرآن طرح گردیده است. مقصود از  اعجاز نحوی وجود کلمات و عباراتی در قرآن کریم است، که از دیدگاه نحویون دارای دو یا چند وجه اعرابی و نحوی است؛ به گونه ای که اولاً همه این وجوه از نظر معنایی مورد پذیرش بوده و معقول و مقبول به نظر می رسند؛ ثانیاً در پرتو این وجوه، معانی متفاوت و متنوعی از آیات و عبارات و کلمات قرآن به دست م یآید، به گونه ای که با ت وجه ب...

رساله ی حاضر پژوهشی است در یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز نزد نحویان پیرامون هم معنایی و چند معنایی حروف جرّ در قرآن کریم . بدون تردید بررسی تطبیقی این مقوله در قرآن کریم اگر به درستی انجام شود علاوه بر آشنایی با یکی از وجوه اعجاز قرآن کریم و درک بهتر و دقیق تر معانی و مفاهیم آن، مجموعه مرتّب و مدوّنی از آیات هم معنا و چند معنا ی حروف جرّ در قرآن را در اختیار ما می گذارد. به طور کلّی هم معنایی به م...

مباحث ادبی قرآن کریم در ابتدا، در قالب آثاری چون «معانی القرآن» و «مجاز القرآن» صورت علمی به خود گرفت؛ اما آغاز قرن سوم را باید نقطه ی شروع مباحث اعجاز به صورت جدّی دانست. اندیشه ی اعجاز از این قرن به بعد در ادبیات قرآنی آشکار گردید و دانشمندان فراوانی در قالب آثار مستقل یا در ضمن تفاسیر خود به اهمیت آن پی برده و آن را مورد بحث و پژوهش قرار دادند. دانشمندانی مانند نظّام و شاگردش جاحظ، با طرح نظری...

قرآن کریم معجزه جاوید پیامبر اکرم(ص) که فصاحت و بلاغت آن هر خواننده و شنونده صاحب ذوق و بیداردلی را به وجد می آورد، حاوی زیبایی های فراوانی است که همواره پژوهشگران را به جست و جوی این زیبایی ها فراخوانده و با نوای دلنشین خود دل ها را جلا داده است.این کتاب مقدس که برنامه ی زندگی بشر در همه ی زمان هاست، به پدیده های بسیاری پرداخته است که از جمله می توان به طبیعت اشاره کرد که با فصاحت و بلاغتی بی ...

فهم صحیح قرآن و تفسیر آیات آن به فهم واژگان قرآن به خصوص الفاظ چندمعنا وابسته است. با توجه به شناخت عمیق علامه طباطبایی نسبت به واژه های قرآنی، بررسی نحوه برخورد علامه با اینگونه واژه ها، روشنگر جلوه هایی از اعجاز معنوی و لفظی قرآن خواهد بود. علامه روایات ذو وجوه و ذو بطون بودن قرآن کریم را دال بر چندمعنایی الفاظ قرآن نمی داندو درباره واژگان وجوه ونظایر بر آن است که چند معنا نیستند بلکه جهتی ج...

چکیده از بین ضمایر سه گانه (متکلّم، مخاطب و غایب) ضمیر غایب نیاز به مرجع و مفسّری دارد که قبل از آن ذکر شود و با آن مطابقت کند، ولی گاهی اوقات مشاهده شده است که در زبان عربی و در قرآن کریم، مرجع ضمیر در کلام حضور ندارد و یا اینکه ضمیر با مرجع مذکور مطابقت ندارد. این کتاب آسمانی سرشار از صور بلاغی و بیانی گوناگون است که آن را از سایر متون متمایز ساخته است. یکی از این صور بلاغی استفاده مبتکرانه ...

چکیده در باب معناشناسی صفات خداوند، نظریات مختلفی از جمله اشتراک لفظی و معنوی، تعطیل، الهیات سلبی، تشبیه و تجسیم ارائه شده است که در این رساله، چگونگی پیدایش و شکل گیری آنها مورد بررسی قرار گرفته و عقاید و نظریاتشان مورد مداقه واقع شده و انتقادات وارد بر آنها با استفاده از آیات قرآن و روایات بیان گردیده است و در انتها نظریه برتر که اشتراک معنوی است با دلایل عقلی و نقلی و ادبی ثابت شده است.

نقش تانیث درزبان عربی،چشمگیر است؛چه به لحاظ واژگانی که در زیرمجموعه مونثهای سماعی قرارمی گیرندو یا مونثهایی که دارای علائم تانیث اند،حال ،تانیث آنها از نوع حقیقی باشد یا مجازی.در همین سمت و سوی ،آن دسته از مونثهای سماعی که در جرگه واژگان دو وجهی قرار می گیرند و از بسامد در خوری بهره وراند،جای قابل ملاحظه خودرادارند،همچنانکه تانیث در دستور زبان عربی-به تبع واحدهایی که زبان از آنها تشکیل شده –نیز...

«اندیشۀ اعجاز»، پیش از قرن چهارم هجری و رسیدن به اوج، مراحلی چند را به خویش دیده است. در مرحلۀ نخست، یعنی قرون اول و دوم هجری، شاهدیم که ادیبان و سخنوران در برابر هماوردی قرآن اظهار عجز کرده‌اند و عالمان و مفسّران بدون اهتمام و توجه ویژه از کنارِ مسائل در پیوند با اعجاز گذشته‌اند و در آن به چند و چون نپرداخته‌اند. در مرحلۀ پسین، کشاکش‌های کلامی بین ادیان و درون دینی و نهضت ترجمه، چالش‌هایی را فرا...