تحقیق حاضر در راستای تبیین و ارتباط مباحث اصولی با فقه و تأثیر قواعد اصولی در چگونگی استنباط و گونه¬های کاربردی اصول فقه در فقه یکی از فقهای تحول آفرین، ابن ادریس، پرداخته که در آن، چگونگی و کیفیت اجتهاد وی، روش استنباط-های او در ضمن فروعات فقهی، جلوگیری از نگاه استقلالی به اصول فقه و ابتنای فقه را بر آن به دست داده است؛ و در آن تلاش شده تا در حد توان، جنبه¬های کاربردی این علم در فقه ایشان نشان...

در عصر حاضر، اعتماد بر حجت‏هاى ظنى همچون خبر واحد، در اثبات گزاره‏هاى اصول فقهى، مورد تسالم است و معمولاً به بررسى آن نمى‏پردازند. اما در میان پیشینیان اصولى، از زمان سید مرتضى)ره( تا زمان نزدیک به دوره صاحب معالم، شهرت یا حتى تسالم را مى‏توان بر عدم اعتبار ظنون در اصول فقه، تلقى کرد. از بازخوانى اقوال و ادله در این موضوع، روشن مى‏شود که براى قضاوت در »امکان اعتبار ادله ظنى« در اثبات یا ردّ مسائل...

منظور از اماره در اصطلاح اصول فقه،به آن دلیل ظنی ای گفته می شود که از طرف شارع معتبر شناخته شده باشد و کاشف از واقع باشد و واژه اصل در اصطلاح اصول فقه معمولا در مقابل دلیل و به معنای اصل عملی به کار می رود و قاعده ای است که در مورد فقدان دلیل معتبر برای رفع سرگردانی و تعیین تکلیف عملی مورد استفاده قرار میگیرد. کاربرد امارات و اصول عملیه صرفا در علم اصول فقه که برای بیان استنباط احکام شرع است ن...

کارکردهای مقاصد شریعت در فقه امامیه، هدف این مقاله است. اهتمام فقهای امامیه به مقاصد شریعت در مقام استنباط، گاه در توسعه فقه و گاهی نیز در تعمیق آن مؤثر بوده است. این علم در توسعه فقه با استکشاف حکم، تقیید و توسعه نصوص، جلوگیری از احتیاط‌های شرعی، جلوگیری از حیله‌های شرعی و به عنوان دلیلی در برابر اصول عملیه، و در تعمیق آن با فهم صحیح نصوص، معیاری برای رد یا قبول روایات و نیز درک عقل عملی مؤثر ...

تبیین برخی اندیشه های کلامی، زمینه ساز ورود مسأل? «مقدم? واجب» در علم اصول فقه در قرن پنجم گردید. فقیهان، با استفاده از آرای فقهی بازمانده از سده های متقدم، به تحلیل گزاره های دینی که در آنها به واجبات و مقدمات آنها اشاره شده بود، پرداختند. تمایز میان اقسام واجب و اموری چون «شرط» و «سبب»، نتیج? این تحلیل بود. اگر چه در باب مقدم? واجب، از همان ابتدا بین فقهای اهل سنت و امامیه اختلاف نظر وجود داش...

هرمنوتیک دانشی است نوپا و برخاسته از غرب که رسالت کلی آن راهگشایی جهت درک و فهم متونی است که بر حسب طبیعت موضوع خود تفسیر پذیر هستند و چنانچه افق فکری گوینده و مخاطب نیز در آنها متفاوت باشد راهیابی به محتوای آنها و بویژه درک مقصود گوینده آنها مشکلتر است. هرمنوتیک در شرق اسلامی با نیازهای مربوط به تفسیر قرآن و فهم متون روائی به طور عام و در قلمروی محدودتر با مباحث متداول در بخش الفاظ از اصول فق...

بررسی نظرگاه های ویژه علامه طبرسی در اصول، فقه، کلام و لغت است. نگارنده پس از ترسیم فضای تفسیرنویسی در عهد علامه طبرسی به سراغ آرای انفرادی وی در حوزه اصول، فقه، کلام و لغت رفته است. در ساحت اصول، متفردات طبرسی از دیدگاه نگارنده سه چیز است، جواز استعمال لفظ در بیشتر از یک معنی، حجّت نبودن مفاهیم و حجت نبودن خبر واحد. در قلمرو فقه نیز شیخ طبرسی، در سرایت حرمت از راه رضاع وحدت محل را شرط ندانسته ا...

1ـ آزادی در فقه سیاسی شیعه، به عنوان یک «پیش فرض» اخذ و تلقی شده، و در فقه از «محدودیتهای» آزادی بحث شده است.      2ـ «طرح آزادی در علم کلام» در قالب مباحثی از قبیل طلب و اراده، جبر و اختیار و «اصل اباحه» و تقدم آن بر اصل تکلیف، از مهمترین ادله‏ای هستند که بر پیش فرض بودن آزادی دلالت می‏کند؛ اصول و قواعد فقهی نیز مؤیّد و شاهد گویای این مدعا هستند.      3ـ آزادی در فقه سیاسی شیعه، بیشتر در مفهو...