افسانه­ها و قصّه­ها به­عنوان شاخه­ای از ادبیّات عامّه، پیوند خود را با تاریخ و دین حفظ کرده­اند و بستری مناسب برای بازآفرینی شخصیّت­های تاریخی و دینی­­ فراهم آورده­اند. این نوشتار مجموعه­ی چهار جلدی قصّه­های ایرانی را به شیوه­ی توصیفی- تحلیلی مطالعه نموده و به بررسی شخصیّت­های تاریخی-دینی به­کاررفته در این قصّه­ها پرداخته است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که این شخصیّت­ها در سی­ونه داستان از مج...

یکی از زمینه­های پژوهش­های ادبیّات تطبیقی، بررسی ترجمه­ها از یک منبع به زبان­های گوناگون است. این مقاله در زمینۀ تطبیق کلّی و جزئی کلیلۀ عربی ابن مقفّع، با ترجمه­های فارسی منشی و محمّد بخاری است و نگارندگان تلاش نموده­اند تا دیدگاهی تحلیلی دربارۀ منشأ و موضوع ابواب و نیز راز تفاوت ترجمه­ها ارائه دهند. حکایات هندی که برای آموزش درس سیاست و مسائل جهانی بوده­اند، به نسبت تفکّر و فرهنگ مترجمین جنبۀ اخلا...

تحلیل مقایسه‌ای دو ترجمۀ فارسی کلیله و دمنه (مطالعۀ موردی: حکایت بوزنگان / حمدونگان) این نوشتار در صدد تطبیق حکایت بوزنگان کلیله و دمنه با دو ترجمۀ فارسی قرن ششم هجری، یعنی ترجمه‌های نصرالله منشی و محمد بن عبدالله بخاری است. نگارندگان تلاش کرده‌اند تا با روش توصیفی ـ تطبیقی به تحلیل ساختاری این دو ترجمه بپردازند و در ضمنِ آن به طور خاص به شیوۀ آنها در برابریابی واژگانی نیز توجّه دهند...

موضوع این پژوهش بررسی نقش حکایت پردازی های اخلاقی برهمن در آموزش سیاست به رای در کلیله و دمنه است. از اهداف اصلی پژوهش استنباط پیام ها و نتایج حاصل از حکایات اخلاقی است؛ در تحلیل و بررسی داده ها، ابتدا هر کدام از جلوه ها یا نمود های پیام های اخلاقی-سیاسی، با عباراتی روشن و ساده از متن کلیله و دمنه انتخاب، و ذکر گردیده است. همچنین بررسی اندیشه های سیاسی باب های مربوط به مترجمان به ویژه بابی که ن...

غیر از دو جامِ مشهورِ جمشید و کیخسرو با ویژگیِ گیتی­نمایی، بعضی شخصیّتهایِ داستانی و تاریخیِ دیگر نیز در متون و روایتهای ایرانی جام­های مخصوصی دارند. از آن جمله، کاووس، شهریارِ نامدارِ کیانی، در سنّتِ نقّالی صاحبِ جامِ جهان­بینِ معروف است. کید هندی به اسکندر جامی پیشکش می­کند که محتوایِ آن با نوشیدن کاسته نمی­شود و در بعضی منابع خاصیّتِ جهان­نمایی هم دارد. جام اسکندر/ سکندر/ سکندری در شعر فارسی ناظر بر این جام ...

میل به جاودانگی و نامیرایی و تلاش برای رهایی از مرگ یکی از مهم ترین دغدغه های فکری بشر در طول تاریخ بوده و سابقه ای به درازای عمر بشریت داشته که با مدارک تاریخی نیز قابل اثبات می باشد. انسان در مسیر یافتن راه حلّی برای جاودانگی و تحقّق رویای خویش، به داستان‏سرایی پرداخته و این آرزو را در قالب روایات و شخصیت های اسطوره ای و ملی و دینی متجلی کرده که در تمام فرهنگ‏ها و مذاهب؛ در آثار هنری و ادبی جلو...

یکی از موضوعات مهم و مناقشه برانگیز در تفسیر قرآن، شناسایی ذوالقرنین است. مفسران مسلمان از دیرباز در این باره به بحث پرداخته، و ویژگیهای مذکور در قرآن کریم برای ذوالقرنین را با چندین مصداق متمایز منطبق نموده اند. از جمله، گروهی ذوالقرنین را از پادشاهان قبیلۀ حِمْیَر در یمن، و سدی را نیز که بنایش در قرآن کریم به وی منسوب شده است، همان سدّ مشهور مأرب دانسته اند. گروهی نیز بر این باورند که ذوالقرنین ه...

با آن که در زمینه حافظ شناسی، تحقیقات ارزنده بسیار به عمل آمده؛ ولی هنوز هم در بعضی از مسائل، اندیشه و قصد غائی این «سر حلقه رندان جهان» همچنان در پرده ای از ابهام مانده است. از این قبیل موارد بیتی است که خواجه شیراز مضمون آن را با «آیینه اسکندر» پرداخته است. از آنجا که آن بیت، ساخت و بیانی مبهم دارد و حافظ پژوهان در معنی آن اختلاف کرده اند؛ نگارنده در این مقال بر آن شد که ضمن اشاره ای نقد آمیز...

مسئله تاریخ زمان زردشت همواره یکی از موضوعاتی بوده است که نظر دانشمندان و شرق شناسان بزرگ را به خود جلب کرده است. عده از مستشرقین بر این گمانند که زردشت در حدود 600 قبل از میلاد ظهور کرده است. برخی دیگر از مستشرقین و ایران شناسان، این نظر را رد کرده و تاریخ حیات او را به زمان های بسیار دورتر می رسانند. یکی از آنها ایران شناسان فقید دکتر علی رضا شاپور شهبازی است که مقاله حاضر از نوشته های بسیار ...

طرح مسأله: هدف این مطالعه شناخت ابعاد مزاجی و منشی خطرزا و حفاظت‌کننده مصرف مواد مخدر در نوجوانان پسر است. روش: نمونه مطالعه شامل 725 نوجوان پسر 16 تا 18 سال در سه گروه نوجوانانی که مواد مخدر مصرف نکردند، نوجوانانی که تجربه مصرف مواد مخدر را داشتند، اما در یک سال گذشته مصرف نکرده بودند، و نوجوانان مصرف‌کننده مواد بود. داده‌ها از طریق فرم کوتاه سیاهه مزاج و منش (TCI) و پرسش‌نامه مصرف مواد مخدر ج...