گرچه ایجاد فضاهای سبز عمومی در ایران، قدمتی به عمقِ تاریخِ فرهنگِ این سرزمین دارد و اوج نمایش آن، در چهارباغ اصفهانِ صفوی پدیدار می‌شود؛ اما واژه "پارک"، نخستین بار در دوره قاجار و در عصر ناصرالدین‌شاه به دایره واژگان شهرنشینی ایران وارد شد. عصر ناصری، از مؤثرترین ادوارِ شکل‌گیریِ حیات مدنیِ نوین در ایران است. ارتباطات گسترده با غرب، دنیای بکر و سنتی ایرانی را دستخوش تحولاتی شگرف کرد؛ از جمله این تغیی...

 در این مقاله، تصوف، عرفان و فلسفه در سیر تحّولی و تطوّری اش، از ابتدا تا قرن سیزدهم هجری قمری بر مبنای اندیشه های یکی از علمای مشهور دوره قاجار، میرزای قمی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. انگیزه اصلی مقاله حاضر، تبیین بستر برخی از مباحث مربوط به اندیشه های عرفانی، فلسفی، اجتماعی و سیاسی یکی از بزرگ ترین اصولیون و مجتهدان آغاز دوره قاجار است. این بررسی از آنجا اهمیت دارد که تفکرات او تأثیر بسیا...

وقف به عنوان یک پدیده دینی و تاریخی از موضوعاتی است که کمتر ذهن یک پژوهشگر تاریخ را به خود مشغول نموده است. به طوری که کمتر محققی نهاد وقف را به عنوان موضوع تحقیق بر می گزیند و به مطالعه آن به ویژه در حوزه ی شهر یا یک روستا می پردازد. فقر اطلاعات و علاقه در جهت مطالعه نهاد مورد نظر و سیر تحولات آن در گیلان از دلایل انتخاب نهاد وقف به عنوان موضوع پژوهش بوده است. شایان ذکر است به جهت رشد و گسترش ...

چکیده هدف: توضیح نقش دفتر بین‌المللی کار در تدوین قوانین کار در ایران در اواخر دورۀ قاجار و عصر پهلوی اول. روش/ رویکرد پژوهش: داده‌ها  از اسناد وزارت امور خارجه و سازمان اسناد ملی ایران (ساکما)  گردآوری شده است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری:  در آغاز، دولت علاقۀ چندانی به تدوین و وضع قوانین کار  نداشت. عقب‌ماندگی اقت...

از انواع اشکال زندگی اجتماعی در کشور ما یکی از آنها کوچ نشینی و ایل نشینی بوده است که در حوادث تاریخ سیاسی نیز تاثیراتی از خود به جا گذاشته اند. منطقه ورامین در جنوب شرق استان تهران یکی از مناطقی است که در مسیر تاریخ مورد توجه حکومت ها بوده و از این منطقه برای اسکان و یا مهار عشایر استفاده نموده اند. در این تحقیق سعی شده است که ایلات و عشایر منطقه ورامین در دوره های افشاریه و زندیه و دوره قاجا...

حمل و نقل ریلی یکی از ابزارهای مهم و حیاتی برای اقتصاد ایران و از عوامل توسعه نظام اجتماعی بوده است. راه آهن به دلیل برخورداری از ویژگی های ایمنی حمل و صرفه اقتصادی، جایگاه خاصی در میان روش های حمل و نقل دارد. راه آهن در ایران نیز با توجه به تنوع سیمای ظاهری زمین، وسعت ارضی زیاد، نواحی مختلف الاقلیم و تراکم و تفرق مراکز تجمع انسانی و موقعیت خاصی که ایران از نظر استراتژیکی در بین سه قاره آسیا، ا...

در گذشته هستة مرکزی آموزش دانش اسلامی در مساجد بود، چون نخستین مکانی که در سده‌های نخستین اسلامی به منظور آموزش مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ مسجد بود. از همین رو مسجد از دیرباز تاکنون در کنار کارکرد عبادت، مکان گردهم‌آیی مسلمانان و کسب علم بوده است. این تحقیق به پیدایش مراکز آموزشی-مذهبی که همان مسجد-مدرسه‌ها هستند، می‌پردازد و چون عمدۀ این مراکز در زمان قاجاریه ساخته شده‌اند، جمعیتّ آماری را مسجد...

صنعت فرش در ایران از پیشینه و قدمت طولانی برخوردار است، اما در دورۀ قاجار (نیمۀ دوم قرن سیزدهم قمری/ نوزدهم میلادی) تحت ‌تأثیر عواملی چون آشنایی و علاقه­مندی تجار و مردم اروپا نسبت به فرش ایران و تقاضای روزافزون برای این کالا در بازارهای جهانی، سرمایۀ داخلی و خارجی در این رشتۀ تولیدی به کار افتاد و صنعت فرش احیا و از رونق و شکوفایی خاصی برخوردار شد. در این پژوهش، سعی بر آن است تا با روش توصیفی-...

با ادغام ایرانِ دورۀ قاجار در شبکۀ جهانی تجارت و سیل واردات اروپایی به کشور، تراز بازرگانی ایران منفی شد. اقتصاد ایران در واکنش به این موضوع و برای تأمین مالی واردات روزافزون، درصدد یافتن یک منبع عمدۀ مالی برآمد. در همین راستا، در نیمۀ قرن نوزدهم میلادی/ سیزدهم قمری تولید ابریشم خام و صادرات آن به اروپا در اولویت قرار گرفت. ولی با شیوع بیماری کرم ابریشم در دهۀ 1860م/1270ق، تولید و صادرات کالاهای...