مطالعات منظورشناختی اخیرا توجه بیشتری را در رشته های مختلف من جمله آموزش کسب کرده اند (کاسپر، 2001). با وجود اینکه تعداد بسیاری از تحقیقات در مورد مسابل منظورشناختی در کل و به صورت اختصاصی تر در مورد موضوع رعایت ادب صورت گرفته است، موضوع عدم رعایت ادب بسیار نادبده گرفته شده است. یکی از ابعاد موضوع ادب و عدم رعایت آن ارتباط آنها با قدرت است. مطالعات پیشین ارتباط مستقیمی را میان عدم رعایت ادب و ق...

شاهنامه، حماسه جاویدان و گران سنگ فردوسی، در اقیانوس ادب فارسی، دریایی است عمیق و بیکران و آکنده از مرواریدهای درخشان فرهنگ ایرانی که کندوکاو درباره آنها از ابعاد مختلف ادبی، تاریخی، اجتماعی، اسطوره ای، آیینی، زبان شناسی، و ... می تواند سالها آبشخور پژوهشگران زبان و ادب فارسی باشد. مقاله حاضر به بخش کوچکی از مختصات زبانی شاهنامه؛ یعنی ماضی نقلی و انواع آن اختصاص دارد. ابتدا پیشینه تحقیق به اجما...

دورة تکوین زبان و ادب فارسی(4-6 ه.ق)، بی¬گمان نقطه¬ی عطفی در پیشینة پیوند شعر فارسی و عربی به شمار می آید، چراکه از یک سو، با مدّ نظر قرار دادن مقتضیّات و بستر سیاسی- دینی، زبان عربی در ایران، زبانی علمی-ادبی می گردد؛ و از سوی دیگر وجود شعر مدحی و درباری موجب استحکام این پیوند می¬شود. خاقانی شروانی (م595 ه.ق)، از شاعرانی است که در این دوره و در تاریخ شعر فارسی یکی از برجسته ترین، عربی گرایان فارس...

مَثَل به­عنوان «ستون فرهنگ مردم» و یکی از اقسام ادبی، همواره محل توجه شاعران بوده است تا جایی که کاربرد آن به همراه تمثیل و استشهاد، یکی از ویژگی­‌های سبکی در تاریخ ادب فارسی به‌شمار می­آمده است. در دوره‌های تاریخی ادب فارسی، رویکرد شاعران به مَثَل یکسان نبوده است و هر چه خط سیر تاریخ ادبیات را از آغاز تاکنون ادامه می‌دهیم، در سده­های اخیر، به دلیل پیوند بیشتر ادبیات با زبان و فرهنگ عامّه، این رویکر...

منظور از ادب این است که به دیگران نشان داده شود که به احساسات و نیازهایشان توجه می شود. در وا قع "ادب" شخصیت افراد را در جامعه نشان می دهد و برای افراد یک جامعه "ادب" مایه ی سربلندی، افتخار و آرامش خاطر است. آنچه که در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد، "نمود زبانی ادب" است که در موقعیتهای گوناگون، متفاوت جلوه می کند. با توجه به تدبیرهای ادب برون و لوینسون (1987) ،این پژوهش در پی بررسی آن دسته ...

بدیهی است که فرهنگ و زبان و ادبیات دو قوم ایرانی و هندی چنان با هم درآمیخته که گویی پیکره ی فرهنگی یگانه ای را تشکیل داده اند. وجود شخصیّت های برجسته ی فارسی زبان و آثار فراوان فارسی که در شبه قاره ی هند پدید آمده و بدون آنها تاریخ ادب فارسی کامل نمی شود؛ حکایت از همبستگی دیرینه ی فرهنگی ایران و هند دارد. یکی از این شخصّیت های برجسته امّا گمنام سرزمین هند که با تألیف یا تصنیف آثار مختلف ادبی - بلا...

در ادب فارسی، هر سراینده یا نویسندۀ توانمندی که از قرآن مایه گرفته‌است، جایگاه برتری به خود اختصاص داده‌است. شمس‌الدین محمد حافظ، به مدد بهره‌جویی از کلام خداوندی و البته دیگر هنرهای ادبی، جزو قله‌های غزل فارسی است. یکی از آرایه‌های بلاغی قرآن که حافظ از آن بهره برده، تهکم یا نزاهه است که در این مقاله به تفصیل بررسی شده‌است. نزاهه یا تهکم از مقولۀ طنز است و در ادب فارسی، جسته گریخته در دیوان شا...

مدّتی است لفظ سره گرایی در زبان فارسی به کار می رود، امّا مفهوم دقیق این واژه بر همگان مشخّص نیست. این مسأله زبانی که با بسیاری از مسائل دیگر، همچون ملیّت، تاریخ ادبیّات، جامعه شناسی، روان شناسی و... پیوندی نزدیک دارد؛ در تاریخ زبان همه ملّتها وجود داشته است. در ایران، این پدیده، واکنشی بود در برابر نثر مصنوع و پرتکلّف منشیانه که بعدها با آشنایی ایرانیان با اندیشه های ناسیونالیستی آلمانی شدّت یافت. در ...