مباحث مربوط به مشروطه از زمان پیروزی آن جنبش تاکنون موضوع بحث هستند و دربارۀ آنها اختلاف‌نظر وجود دارد. این اختلاف‌نظرها از معنای کلمۀ مشروطه گرفته تا فهم آن و علل پیدایش آن و حتی پیروزی یا شکست آن را دربرمی‌گیرد. این اختلاف‌نظرها و ابهام‌ها در میدان عمل اجتماعی، سردرگمی بزرگی به‌وجودآورده است؛ به‌گونه‌ای که نه سنت‌شکنی‌ها و نوآوری‌های مشروطیت و نه تلاش‌های محققان نتوانسته است پاسخ روشنی برای ا...

شاخص­های فرهنگی هر سرزمین و نمونه­های آن یکی از عناصر مهم ادبیات و به­ویژه شعر به­شمار می­رود. به تعبیر دیگر مطالعة چنین عناصری در حوزة ادبیات تحقیقی در بن­مایه­ها و درون­مایه­های ملت و تاریخ آن­ها در زمینه­های گوناگون می­باشد که در جای خود از اهمیت ویژه­ای برخوردار است به طوری که پرده از از اندیشه، باور و فرهنگ حاکم بر دوران برمی­دارد. حال اگر این موارد با بیان و تعبیر زیبای شاعرانه همراه شود ...

ظهور و کارکرد جراید تشکیلاتی در ایران از مباحث مهم است که به دلیل ارتباط وثیق آن با احزاب سیاسی تاکنون به صورت شایسته به آن پرداخته نشده است. این مطبوعات اگرچه پس از انقلاب مشروطیت از نمودی آشکارتر برخوردار شدند، اما با شواهد موجود، مشخص می شود که این مطبوعات پیش از انقلاب مشروطه و قبل از آنکه احزاب سیاسی به صورت رسمی فعالیت نمایند، در ایران منتشر می شدند و حتی نام برخی از آنها برخاسته از گروه ...

پیدایش گروه روشنفکران در ایران و به‌دنبال آن آغاز جنبش روشنفکری با هدف نوسازی جامعه، به آستانه مشروطیت بازمی‌گردد .روشنفکران عصر مشروطیت تا پایان دوره پهلوی اول نقش تاریخی دوران‌سازی را به‌عهدهداشتند. آنان پیشگامان مدرنیته و نوسازی بودند. خاستگاه اجتماعی و اندیشگی این روشنفکران و مفاهیم و مسائلی که به آن می‌پرداختند از زمینه‌های موضوعی جامعه‌شناسی تاریخی و از مباحث اصلی جامعه‌شناسی روشنفکران ای...

در سال­های منتهی به مشروطیت، به دلیل فتوری که در اداره مملکت وجود داشت، اندیشه سیاسی از سلطنت مستقل به حکومت مشروطه منتقل شد. به این ترتیب، در فکر مشروطیت آنچه می‌توانست راهی به سوی نجات مملکت و ترقی کشور باشد، مشارکت نوع در امور نوعی بود؛ بنابراین، به تدریج هیکل و هیئت جماعت و عموم افراد اهالی مملکت در افق بحث­ها پدیدار شد. با پیدا شدن این وجود واحد، تقاضای مشارکت در امور این وجود که وجودی نوع...

جنبش مشروطه خواهی مردم ایران، از زوایای مختلفی مورد بررسی محققان قرار گرفته است. با این حال این واقعۀ مهم از جهت انطباق با زمانه و افق تاریخی ایران کمتر مورد کندوکاو قرار گرفته است. اندک تحقیقات موجود در این زمینه به دو مشرب نظری تعلق دارد؛ در یک مشرب نظری مشروطیت واردۀ خارجی در نظر گرفته می شود که فاقد هر گونه تجانس مضمونی و انطباق اجتماعی با زمینۀ تاریخی ایران است و لذا شکست کوشش های فعالان م...

نهضت ترجمه که آغاز آن به دوران مشروطیت بازمی گردد، در تحول ادبیات فارسی تأثیری انکار ناپذیر داشته است. مترجمان فرانسه زبان با برگرداندن آثار ادبی فرانسه، ایرانیان را با جنبش ها، نویسندگان، و افکار نوین اجتماعی-سیاسی و به ویژه ادبی آشنا ساختند. گذر از سبک متصنع و پیچیده ی دوران قاجار که میراث خوار صفویه است، به لطف ترجمه امکان پذیر گردید. در زمینه ی شعر نیز، مضامین و صور جدیدی از طریق ترجمه وارد...

چکیده: تاریخ معاصر ایران با حرکتها و نهضتهای متعدد مردمی در ابعاد مختلف آن ، وآثار متفاوتی که این حرکتها ونهضت های مردمی به همراه داشته ، رقم خورده است که می توان گفت یکی از این جنبش های بارز در این مقطع تاریخی که با نقش آفرینی علما و روحانیون برجسته آن زمان در صحنه های سیاسی اجتماعی و همچنین حضور گسترده و نقش بارز و آشکار مردم به پیروی از علما در تاریخ سیاسی ایران معاصر به وقوع پیوست، نهضت وجن...

در این پژوهش نقش زنان در تحولات ادبی مورد مطالعه قرار گرفته است. از آنجایی که در طول تاریخ ادبیات فارسی ایران نام زنان اندیشه نگار زیادی ثبت شده، در اینجا شخصیت ادبی زنانی موردتوجه قرار گرفته است که باعث ایجاد سبک جدید و یا تحول ادبی مشخص  شده اند. البته با توجه به اینکه نگارش تاریخ ادبیات ایران مرد سالار بوده، پیدا کردن آثار زنان اندیشه نگار در مواردی با مشکلات و جستجوی فراوان روبه رو است. اما...

چکیده ادبیات کارگری یا شعر کارگری صلای آزادی، اصلاح و بهبود زندگی توده‌های نادار جامعه را بر زبان دارد و واماندگی، فقر و رنج کارگران و دیگر زحمت‌کشان مردم را موضوع خود قرار می‌دهد. شعری است که در آن هیچ پدیدة زشت و زیبا از دیدگان تیزبین شاعر پنهان نمی‌ماند و خیلی از موضوعاتی که دیگران به راحتی از کنار آن می‌گذرند، شعر آفرین می‌گردد. در شعر قبل از مشروطیّت نیز انعکاس زندگی مشقّت‌بار و طاقت‌‌فرسای...