بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 ، تشیع به یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار دنیای ژئوپلیتیک تبدیل شد. با این دگرگونی کم نظیر در کانون جغرافیایی شیعه، تشیع در کشور بزرگی مثل ایران به قدرت سیاسی دست یافت. مسلّم است که سیاسی شدن شیعه در جهان، ماهیتی ژئوپلیتیک پیدا کرده است، چرا که از نقطه نظر ژئوپلیتیک، مسائل ایران و تشیع به گونه ای با هم پیوند خورده است که ایران نمی تواند نسبت به سرنوشت ش...

در سال های اخیر تفکر اوراسیاگرایی بیش از هر اندیشه دیگری به سیاست خارجی روسیه به ویژه در مناطق خارج نزدیک جهت می دهد. این اندیشه بر این باور است که باید در برابر جهان تک قطبی ایستاد. به عقیده ولادیمیر پوتین در عصر حاضر، «بهار روسیه» رسیده است و این کشور می بایست با دنبال کردن تفکر اوراسیایی، هویت از دست رفته خود را احیا کند و یک بار دیگر مناطق از دست رفته را به زیر پرچم بزرگ و باشکوه روسیه درآو...

از منظر نگارنده، تحمیل مفهوم ژئوپلیتیک بر مقولة معرفتی و عقیدتی شیعه از ابتکارات و بدعت‌های کتاب ژئوپلیتیک شیعه، نوشتة فرانسوا توال است. وی کوشیده است مفاهیم قدیمی‌تر اسلام ایرانی و اسلام عربی را در دایره‌ای محدود‌تر بر شیعه‌گری ایرانی و شیعه‌گری عربی تطبیق دهد. هدف اصلی او در این کتاب آن است تا ژئوپلیتیک شیعه را با هارتلند (مرکزیت) ایران ترسیم کند. نویسنده برای رسیدن بدین مقصو...

از اولین حفر چاه نفت و کشف آن در مسجد سلیمان بیش از یک قرن می گذرد . به عبارتی این طلای سیاه در این مدت چه تحولاتی رادر تاریخ ایران به وجود آورده است . کشور انگلستان با ترفندهایی قراردادهایی را با دولتمردان ناآگاه ایران منعقد ساخته بود و بر این ثروت خدادادی نفت چنگ انداخته بود . تا اینکه ایرانیان به خود آمده و به رهبری دکتر مصدق نفت ایران ملی اعلام گردید . با خلع ید نمودن دولت انگلستان از ...

در فضای ژئواکونومیک فعلی جهان که انرژی، محور سیاست و استراتژی کشورهای بزرگ و صنعتی است، اصلی ترین فشار برای تصاحب آسان منابع آن روی کشورهای اطراف حوزه خلیج فارس و سپس خزر می باشد. نکته حائز اهمیت و مثبت اینکه، ایران به دلیل قرارگرفتن میان این دو حوزه و داشتن رتبه دوم ذخایر نفت و گاز جهان به عنوان بازیگر تأثیرگذار نقش با اهمیتی دراستراتژی جهانی ژئوپلیتیک انرژی پیدا کرده است. اما در چهار دهه اخیر...

کشورها با استفاده از پدیده ها و عوامل گوناگون تلاش می کنند تا حوزه نفوذ خود را افزایش دهند. گسترش حوزه نفوذ در خارج از مرزهای یک کشور معمولا از نشانه های قدرتمندی آن کشور محسوب شده و به همین خاطر کشورها، بویژه قدرت های منطقه ای علاقه مندند که از طریق عوامل و متغیر های مختلف، در فضاهای پیرامونی خود به نقش آفرینی بپردازند. در این میان یکی از این متغیر ها، عامل مذهب است. با توجه به نقش اساسی مذهب ...

چکیده شهرهای جهانی پدیده های نوظهوری هستند که با شکل گیری جهانی شدن معاصر به جغرافیای سیاسی نوین در سطح جهانی ابعاد تازه ای بخشیده اند. تا قبل از اواخر نیمه دوم قرن بیستم پدیده های جغرافیای سیاسی بیشتر بر اساس دیدگاه فضای مکان ها و در چارچوب دولت ـ ملت ها مورد بررسی قرار می گرفت و در این رویکرد این دولت ـ ملت ها بودند که بازیگران بلا منازع نظام بین الملل بودند و ژئوپلیتیک نیز بر مبنای تفکر دول...

فروپاشی شوروی باعث تحول عظیم در جغرافیای سیاسی منطقه شدو تهدید دیرین همسایه شمالی ایران از بین رفت وایران خواست با کشورهای استقلال یافته ای که طی قرون متمادی جزو خاکش بوده وتحت تاثیرفرهنگ و تمدن آن قرار داشتند رابطه برقرار کند ولی دیری نگذشت که هر یک از این کشورها برای حل بحران های گوناگون خود، رویکردهای متفاوتی را در پیش گرفتند رویکردهایی که باعث صف آرایی قدرتهای بزرگ منطقه ای وفرا منطقه ای در...

چکیده بخشی از رفتار سیاسی بازیگران بین المللی در قالب ایجاد چالش ژئوپلیتیک در مناسبات واحدهای سیاسی نمود می یابد که هدف آن تحمیل اراده یا افزایش هزینه­های مادی و معنویِ کشور رقیب است. منطقه ژئوپلیتیک خلیج فارس عرصه هماوردی دو سازه هویتی ایرانی-شیعی در برابر سازه هویتی عربی-سنی و کشمکش سرزمینی کشورهای منطقه بوده که در این میان مناسبات ایران و امارات متحده عربی بر سر مالکیت جزایر سه گانه، نمود رسا...