برخی از آداب و رسوم مردم کنونی ایران، مانند جشن نوروز و چیدن سفرة هفت سین،چهارشنبه سوری و آیین های شب عرفه/ علفه در آخر سال، شب یلدا و برخی آیی نهای دیگر،بازماندة آداب و رسوم ایرانیان پیش از اسلام است. بخش مهمی از آیین های ایران باستان را جامعةزرتشتیان ایران حفظ کرده اند. بنابراین، بررسی آیین های ایشان به درک و تحلیل آیین های کهنبازمانده از ایران باستان بسیار کمک خواهد کرد. آداب و رسومی که زرتش...

رامایانا، کهن‌ترین حماسة هندی است که توسط والمیکی، به زبان سانسکریت، بین قرون 5 تا 3 ق.م. سروده شده و بعدها به صورت منظوم و منثور، به زبان فارسی، برگردانده شده است. گرچه در نگاه نخست، این داستان حماسی می نماید؛ ولی سرشار از آموزه‌های اخلاقی و مضامین عرفانی است. مفاهیم عرفان نظری شامل: وحدت وجود، تجلّی و انسان کامل در نسخه‌های چهارگانة رامایانا، به وفور یافت می‌شود که نیاز به بررسی و واکاوی دارد....

شناخت انسان و ارتباط او با خداوند از جمله مباحثی است که در عرفان هندو بخصوص مکتب ودانته و عرفان و تصوف اسلامی بویژه مثنوی مولوی دارای اهمیت بسیاری است. در این مقاله با استفاده از متون مقدس هندو و شرح های نوشته شده بر مثنوی مولوی،پس از بررسی عناصر اصلی این اتصال یعنی آتمن و برهمن در مکتب ودانته و انسان و خدا در مثنوی، به بیان عوامل رسیدن به خداوند و موانع پیش روپرداخته شده است. معرفت برتر یا شهو...

آیین در واقع بیان نمادین و گاهی رازآمیز ارزش های فرهنگی و دینی یک جامعه است. ساختار آیین متأثر از اسطوره ها و باورهای متافیزیکی و گاهی مادی مردمی است که در طول سالیان متمادی به آن عمل کرده و آنرا حفظ می کنند. از مهم ترین و متداول ترین آیین های رایج جوامع بشری آیین گذار است. آیینی که مقاطع مهم زندگی انسان را به او گوشزد کرده و به مرور نقش ها و مسؤولیت های جدید و متعالی تری را به او می سپارد. فرد...

نظریه «اسطوره و آیین» یا نظریه «آیین­گرایی اسطوره» که حیات اسطوره را وابسته به آیین می داند و یکی از رویکردهای اصلیحوزه «نقد اسطوره­شناختی» است، در شکل های جدید خود، بین اسطوره و آیین پارادیمی مشترک پیدا می کند. در این جستار برمبنای این نظریه، تبلور آیین سیاوشان را در اسطوره سیاوش در شاهنامه فردوسی بررسی می­کنیم. سیاوش از ایزدان پیشازردشتی ایرانی مرتبط با اساطیر باروری و فرهنگ کشاوزی است که آیی...

تناسخ به معنی تولد مجدد، باز پیدایی یا حیات متوالی در قالب انسان، حیوان، گیاهان یا اشیاء، عقیده ایبنیادین در برخی ادیان آسیایی است که می تواند ریشه در ادیان ابتدایی داشته باشد. در ادیان هندی نیز، اینمفهوم اه می ت بالایی دارد و در ارتباط مستقیم با مفاهیم کرمه و سمساره است؛ روند بازپیدایی بی انتهاست،مگر اینکه فرد از طریق درک حقیقت به رهایی یا موکشه دست یابد . تحول اندیشه های مربوط به زندگی پساز م...

اگرچه تصوّف خود از ابتدا منشأ ادبیات انتقادی بوده، اما اشعار منتقدانه جامی در قرن نهم، مسیر ادبیات انتقادی را متوجه خاستگاه آن و جامعه صوفیان کرد. در این تحقیق، آنچه که از بررسی منابع مطالعاتی و هم چنین اشعار جامی به دست آمده این است که نگاه منتقدانه جامی محصول تلاقی واقع گرایی صوفیه نسبت به امر حکومت و علاقه مندی حکومت به تصوّف برای کسب مشروعیت می باشد و هدف ادبیات انتقادی بر خلاف گذشته، درگیر م...

نظریة «اسطوره و آیین» یا نظریة «آیین­گرایی اسطوره» که حیات اسطوره را وابسته به آیین می داند و یکی از رویکردهای اصلیحوزة «نقد اسطوره­شناختی» است، در شکل های جدید خود، بین اسطوره و آیین پارادیمی مشترک پیدا می کند. در این جستار برمبنای این نظریه، تبلور آیین سیاوشان را در اسطورة سیاوش در شاهنامة فردوسی بررسی می­کنیم. سیاوش از ایزدان پیشازردشتی ایرانی مرتبط با اساطیر باروری و فرهنگ کشاوزی است که آیی...

در بعد آیینی ادیان مختلف از جمله دین هندویی، شعائر مربوط به مرگ از جایگاه برجسته ای برخوردار است. اهتمام مجدانه به این آیین ها بازتاب دهنده جایگاه مرگ و وضعیت روان درگذشته در این دین است. از این رو پژوهش حاضر به نحوه ی برگزاری آیین های مرگ و پس از مرگ و نیز مراحل مختلف آن پرداخته است و در بر دارنده ی موضوعاتی از قبیل آداب احتضار، تشییع، مرده سوزی و مراحل آن در آیین هندویی است.همچنین در صدد است ...

آیین گنوسی را کیشی عرفانی دانسته اند که دارای عقایدی تلفیقی است و فرقه های گوناگونی دارد، از جمله: مانویت، صابئین مَندایی، شمعونیان، و مرقیونیان. دوران شکل گیری و ظهور و بروز این آیین را از قرن دوم پیش از میلاد تا قرن سوم میلادی دانسته اند. به عقیده گنوسیان، روح انسان در این دنیا اسیر است و راه نجات و رهایی او دست یابی به گنوسیس یا همان معرفت نجات بخش است، که فرستادگان الاهی و منجیان آسمانی برای...