عموماً گمان می شود که مسلک اصالی ملاصدرا در مسئلة مطابقت همان تمسک بر مبناگرایی غالب و تطابق ماهوی بوده است. این در حالی است که مبانی فلسفة صدرایی در باب انتزاعی بودن ماهیت، به صورت جدی نظریة تطابق ماهوی را به چالش می کشد. بر این اساس در حکمت متعالیه مسئلة علم و کیفیت تحصیل اقسام آن برای نفس به شیوه ای متفاوت مطرح می شود. وی معتقد است، دستکاری نفس ناشی از ابهام و واضح نبودن ادراکات است که به علت...

پژوهش حاضر از نظر روش شناختی مبتنی بر این اصل است که تمامی نظریه های سیاسی اجتماعی بر مبنای تلقی خاصی از ماهیت بشر استوار شده است. بر این مبنا در این پژوهش خواهیم کوشید که از خلال آثار مکینتایر تصویر «انسان لیبرال» را که مبنای نظریه های سیاسی اجتماعی لیبرال است انتزاع کنیم. از سده هفدهم میلادی تدریجاً تلقی جدیدی از عقل، محوریت یافت که بر اساس آن انسان می تواند بدون وساطت هیچ گونه نظریه ای با عال...

این نوشتار به مقایسه نظریات دو فیلسوف اسلامی و غربی استاد مطهری و اسپینوزا درباره اختیار انسان می پردازد. هر یک از این دو فیلسوف نظریات عمیقی درباره اراده آزاد و اختیار انسان عرضه کرده اند که بررسی تطبیقی این نظریات می تواند در فهم عمیق تر دیدگاه های هر یک از دو منشأ اثر قرار گیرد. هدف این جستار روشن کردن شباهت ها و تفاوت های موجود در دیدگاه های آنان درباره این پرسش ها می باشد که آیا انسان واقع...

پژوهش حاضر پیرامون مساله پیچیده و چندوجهی توسعه شکل گرفته و با بررسی کارکردها و عملکردهای توسعه کوشیده است تا با توصیف و تحلیل بحث توسعه در مکاتب مختلف راهی به سوی بازتعریف کلیدواژه توسعه در مسیر آزادی و دموکراسی بگشاید. با توجه به نقش و مسئولیتی که در دوران حاضر دولتها در قبال جوامع خود ایفا می کنند ؛ پرداختن به موضوع توسعه نیازمند تبیین نقش دولتها در فرایند توسعه و نوع نگرشی است که دولتمردان...

در این مقاله از مهمترین موضوع در فلسفه سیاسی و از مطلوبات درجه اول انسان یعنی آزادی بحث می شود. آزادی را بدو معنا می توان لحاظ کرد: یکی آزادی به منزله یک واقعیت. و دیگری آزادی به منزله یک حق. آنچه در فلسفه سیاسی و حقوق قابل بحث است، آزادی به منزله یک حق است. اختلاف موجوددر تعریف این مفهوم میان فلاسفه به سه دلیل است: یکی به جهت اشتراک لفظی مفهوم،دوم مربوط می شود به فاعل شناسا و سوم به دلیل روشن ...

در این مقاله کوشش بر آن است که جایگاه آزادی (اختیار) در تفکر کانت بنا بر تفسیر هایدگر نشان داده شود؛ اختیاری که بنا بر این تفسیر، نه اختیاری متافیزیکی و متعلق به بُعد نفس‌الامری آدمی در مقام سوژه، بلکه اختیاری وجودی و بنیاد امکان‌پذیری وی به‌عنوان دازاین (وجودی در جهان) است. چنین آزادی بنیادی‌ای نه نیازمند اثبات و نه اساساً پذیرای هرگونه بحث نظری است؛ بلکه در عمل و در جریان به‌کارگیری تصمیم‌های آ...

این مقاله یکی از جالب ترین براهین مکتب ادینبورا برای نسبی گرایی را بازسازی و سپس مورد ارزیابی نقّادانه قرار داده است. این مکتب برای این منظور نظریه معقولیت طبیعی را طرح می کند; نظریه ای که همه عقاید و دعاوی معرفتی را به طور طبیعی معقول می شناسد. در صورت توفیق در این کار، تبیین درجه دوّم ما از چگونگی و چرایی اخذ و رفض آن عقاید و دعاوی معرفتی هیچ نیازی به مقولات معقول و نامعقول نخواهد داشت; زیرا مط...

قرآن کریم بشارت دهنده و پیام آور آزادی در همه سطوح و ساحت های آن بر اساس ساحت های وجودی انسان است و آزادی معنوی و اجتماعی را در ارتباط با ابعاد فردی و جمعی آدمیان ارائه و فرمول عدم تفکیک آزادی درونی و بیرونی را مطرح و مدل نظام مند آزادی اندیشه و عقیده را در ارتباط با آزادی درونی و معنوی ترسیم و تفسیر کرده است. در مقاله پیش رو ازادی معنوی و اجتماعی بر محور آیات و احادیث تحلیل و تعلیل گشته و معنو...

از آن مدد می‏گیرد، استاد حائری یزدی هم در کاوش‏های عقل نظری و نیز در مقاله‏ای که در کتاب جستارهای فلسفی چاپ شده است، به طور مبسوط در بیان و تحلیل برهان، کوشیده است. اما بیانات ایشان در زمینة اتحاد، که در جایی به نقد مرحوم رفیعی قزوینی پرداخته‌اند، مورد نقد دیگر اندیشمندان قرار گرفته است؛ در این مقاله به بررسی دیدگاه آقای حائری با محوریت مقالة ایشان پرداخته و نشان داده می‏شود که بیانات ایشان خا...