آنچه در این مقاله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، کیفیت و چگونگی دو سفرنامه جهان آخریت یا معراج نامه زرتشتی و یهودی است. ضمن بررسیارداویرافنامه و نیز رؤیای خنوخ، این دو اثر با هم مقایسه شده و نکات مشترک و افتراقات آن دو بیان شده است. شخصیت های اصلی ـ ویراف و خنوخ ـ در هر دو اثر از بزرگان قوم زمان خود هستند که قدم به این سفر روحانی می گذارند و از بهشت و دوزخ دیدار می کنند؛ با خالق جهان همپرسه...

نظامی گنجوی از شاعران مشهور ادبیات فارسی است که از دیرزمان. شعر او را محتاج شرح و تفسیر دانسته اند. یکی از دلایل پیچیدگی شعر نظامی، به کارگیری دقیق اصطلاحات نجومی و استفاده از ظرفیت های فراوان تصویرآفرینی بروج و اجرام آسمانی است. در این نوشتار، بیت: خوشه کزو سنبل تر ساخته سنبله را بر اسد انداخته که در مقدمه مخرن الاسرار و در باب معراج پیامبر (ص) آمده، تشریح شده است. شارحان مخزن الاسرار، به دل...

إنّ للثقافة الإسلامیة أثراً کبیراً فی أدیان العالم و فی المعتنقین بها، إذ هی ثقافة غنیة لاتتحدّد فی حدودها الإسلامیة بل تتجاوزها و تشمل الحدود البشریة کلها، فلا غرو فی أن تؤثّر فی الآخرین خارج الحدود الإسلامیة أو یتأثّر بها الآخرون فیُروُوا غلیلَهم لحاجات الدنیا و الآخرة.    الدراسات عن «الکومیدیا الإلهیة» لدانتی تدلّ علی أنّها تأثرت بالثقافة الإسلامیة و استقی من مَعینها، ثم إنّ عمل دانتی هذا، وقَفَ شام...

زبان متفاوت نظامی در مخزن‌الاسرار گاهی به دشواری و پیچیدگی سخن او می‌‌انجامد. به همین سبب از دیرباز شرح‌نویسی بر مخزن‌الاسرار رواج داشته است؛ اما متأسفانه بسیاری از این شرح‌ها گره‌گشا نیست؛ زیرا شرح‌کنندگان به زبان استعاری نظامی توجه ‌نداشتند و یا حتی با این زبان آشنا نبودند؛ همچنین از آثار دیگر نظامی و آثار مشابه هم‌عصران یا شاعران گذشته در شرح متن استفاده نکرده‌اند. اعتدال بهاری یکی از موضوعا...

به نظر می‌رسد واژۀ «هورقلیا» یکی از مفاهیم کلیدی برای حل بسیاری از دشواری‌ها و موارد نامفهوم در ‌اند‌یشه و آرای شیخ احمد احسایی است؛ زیرا وی بارها در مواردی همچون حیات دنیوی امام عصر (عج)، معراج جسمانی رسول خدا (ص) و معاد جسمانی، کوشیده است همۀ آنها را با همین حیات و جسم هورقلیایی توجیه و تفسیر کند. از این‌رو، با فهم و درک مفهوم این واژه کلیدی می‌توان در بسیاری از موارد‌، در بررسی آثار و عقاید ...

روزی که دانته نام کمدی را بر اثر خود نهاد، معنی آن با آنچه امروز به کار م یرود، متفاوت بود. سیصد سال بعد، خود ایتالیایی ها به منظور قدرت بخشیدن و پیونددادن با ماوراءالطبیعه،  نام «الهی » را بر آن افزودند. دانته تدوین کتاب را از سال 1307 م. آغاز کرد. اثر دانته سه بخش یا سه مجلد دارد: اول بخش دوزخ، دوم برزخ )یا به عبارت دیگر، محلّ پاک شدن از گناهان( و قسمت سوم بهشت. مجموعه اثر او را یکصد سرود تشکی...