تزئین به عنوان یکی از مهم ترین مراحل تکامل هنر و معماری اسلامی، بر دیوارها و سطوح داخلی و خارجی بنا، نسبت به دیگر عناصر معماری اولویت خاصی دارد. تزئین ها گنجینه ای از نقوش هستند که علاوه بر ارزش ها و زیبایی ها، بیانگر معانی و هدف خاص در معماری اسلامی به ویژه امامزاده ها محسوب می شود. استان خوزستان به عنوان دروازه ی ورود تشیع به ایران با وجود مکان های مقدسی چون امام زاده ها و نوادگان آن ها یکی ا...

تفسیر فرات کوفی تفسیری روایی از قرن سوم و از جمله تفاسیر کهن شیعی است. بخشی از روایات این کتاب، به تطبیق آیات بر اهل بیت 7 اختصاص یافته است؛ تطبیق و جری آیات با مصادیق عینی از مباحث قرآنی در حوزه تأویل است. در این نوشتار با مروری بر تأویل ابعاد و زوایای مختلف آن در لغت و حدیث، و چیستی آن در نگاه عالمان را بررسی می کنیم و سپس به گزارش و تحلیل برخی از این گونه روایات در این تفسیر می پردازیم. در ن...

نقوش تزئینی در معماری و منسوجات عصر قاجار منعکسکننده آراء هنرمندان عصر بوده است. تغییرات نقشپردازی بنابر زیباشناسی زمانه و میزان آرمانگرایی هنرمندان متفاوت است. اهداف اصلی پژوهش، بررسی مضامین نقوش تزئینی در معماری و منسوجات قجری و تبیین آراء هنرمندان ایرانی در اجرای تصویرنگاری در هنر عصر قاجار است. پرسش اساسی این نوشتار، کیفیت مضامین عاشقانه و حماسی نقوش تزئینی در معماری حمام مهدیقلیخان و سه پا...

چکیده: بینامتنی یکی از رویکردهای نقد جدید است، که روابط بین متون را مورد بررسی قرار می دهد. این رویکرد، نگرش به متن را به طور کلی دگرگون کرد. بر اساس آن، متن پایدار وجود ندارد؛ متون در نهایت حاصل آثار پیش از خود یا معاصر با خود می باشد. این رویکرد به متون، مورد توجّه منتقدان غرب و جهان عرب واقع شد و واکنش های متفاوتی را برانگیخت. شاعران مکتبی و مدافعان ولایت اهل ‏بیت(ع)، پیوسته از عقیده و ایم...

در مطالعات تاریخی، معنی خط را همواره در عبارتِ نوشتار جستجو کرده اند، حال اینکه صورتِ بصریِ نوشتار مفاهیم بیشتری می رساند. در این مقاله، نگارندگان با هدف دستیابی به یک نظامِ معنایی، برای صورتِ بصری خط کوفی در دورۀ سامانی، نخست چارچوب نظری را بر اساس دیدگاه بنیامین و دریدا مطرح می کنند. سپس بنا بر این چارچوب، شیوۀ خط شناسی را به روش تحلیلی و تاریخی با اصول خوشنویسی و حوزه های مرتبط با خط شناسی در دور...

هدف از پژوهش حاضر به طور کلی، بررسی قابلیت ها و ویژه گی های بصری خط کوفی بنایی به کار رفته در پوسترهای پس از انقلاب اسلامی ایران بوده است. هر کدام از خطوط اسلامی با قابلیت-های خاص خود، امکانات ویژه ای را برای خلق آثار ارزش مند و خلاق فراهم می نمایند. خوش-نویسی اسلامی و ایرانی بر اساس قالب ها و قواعد مشخصی شکل گرفته و نوشته می شود. از این میان، خط کوفی بنایی، با ویژگی های بصری متفاوت و خاص نسبت ...

در معماری دوران اسلامی ایران، معمار، همیشه سعی کرده است که به نحوی فضای داخلی و خارجی را به طرق مختلف تزئین نماید. تزیین معماری اسلامی از نظر محققین غربی هنر اسلامی و سنت گرایان با بینش اسلامی دو مفهوم جداگانه است. از نظر اسلامی تزیین در هنر و معماری اسلامی امری قدسی است و برای بیان مفاهیم رمزی و قدسی طراحی و ارئه شده است. بررسی نقوش گیاهی (اسلیمی و ختائی) و علل وجودی آن در هنر اسلامی، کاربرد و...

هنر ایرانی بازتاب نمادین و رمزگونۀ واقعیات و حقایق است. فرهنگ اسطوره‌ای-نمادین ایران با طبیعت و عناصر زمینی و آسمانی آن پیوند تنگاتنگ دارد. از دیرباز شرایط زندگی کشاورزی در مرز و بوم ایران موجب وابستگی مردم به آب و در نتیجه تکریم این عنصر مقدس بوده است. حضور عناصر مرتبط با آّب، مانند گیاه و پرنده، و به‌ویژه مرغابی، در ادوار مختلف تاریخ هنر ایران حاکی از پررنگ‌بودن باورهای مبتنی‌بر طبیعت نزد ایرا...

نمایش مفهوم «دفاع مقدس» هدف اصلی طراحی باغ‌موزه دفاع مقدس بوده است. ایده اصلی طرح در پروژه باغ‌موزه دفاع مقدس تهران، دست‌یافتن به نظمی برگرفته از فرم باغ ایرانی اعلام شده که در قیاس با هدف طرح نامناسب شناخته می‌شود زیرا انتقال مفاهیم در این باغ باید برای قشرهای مختلف ملموس بوده و با حضور در فضا به درک حداقلی از مفاهیم دست پیدا کنند. منظر دفاع مقدس منظری روایی است که به صورت‌های مختلف عینی و انت...

«باغ ارم» و «خانة زینت‌الملوک» از بناهای مهم و تاریخی شهر شیراز در دورة قاجار است. موضوع اصلی این دو بنا با تزئینات اصلی نقش زن و تحلیل فرمی آن، بر‌مبنای نظریة ریخت‌شناسی ولادیمیر پراپ، مسئلة اصلی این پژوهش است. پژوهش حاضر براساس روش تاریخی‌ـ تطبیقی بررسی شده و شیوة گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای (اسنادی) و با رویکرد تاریخی براساس نظریة ریخت‌شناسی صورت گرفته است. این پژوهش به این سؤالات پا...