ارتباط زبان و تفکر موضوع مورد مطالعه از دیدگاه علوم گوناگون است. فلسفة تحلیلی، که زبان، اصلی ترین موضوع آن است، از جمله به چگونگی چنین رابطه ای می پردازد. یکی از بهترین نمایه های مطالعة این رابطه گفتار افرادی است که یا زبانشان دچار مشکل است یا تفکرشان. بنابراین، گفتار هذیانی آن دسته از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، که هیچ مشکل زبانی ندارند و فقط دچار اختلال فکر هستند، از بهترین موارد برای این من...

بررسی ساختاری آثار کلاسیک روایی، جایگاه مناسبی برای کشف روابط مؤلفه­های داستانی با زبان است. پیرنگ کامل منظومة عاشقانة مهر و ماه بستری مناسب برای نشان دادن این روابط فراهم می­کند. در زبان غنایی منظومة مذکور کارکرد ادبی و عاطفی زبان بر سایر نقش­های زبانی غالب است. هدف نگارنده در این جستار، جمع سه نظریة متمایز در حوزه ساختار داستان و کارکردهای زبان است که در نهایت به الگویی کلی در این رابطه دو سو...

اگرچه مستندسازیِ وقایع و رویدادهای جامعۀ انسانی، از اهداف عکاسی مستند اجتماعی است؛ اما عکاس مستند اجتماعی، صرفا به رونگاری از واقعیت و وقایع نگاری گزارش گونه نمی پردازند؛ بلکه به گزینش و ترکیب عناصر و وقایع جامعۀ انسانی می پردازد و با قاب گذاری بر قطعه ای از واقعیتی اجتماعی در لحظه ای معین از زمان، عکسی می آفریند که مخاطب را به تماشا، تفکر، تأمل و داوری فرامی خواند و حتی می تواند واکنش عملی او ر...

کنایه، ساختی انعطاف‌پذیر در زبان فارسی و عربی است تا گوینده، دل‌مشغولی گوناگون خود را به یاری آن در پرده بازگو کند و شنونده نیز با توجه به زمینة فرهنگی که در زیر لایة ظاهری و لفظی کنایه‌ها قرار گرفته است، در برداشت معنای دلخواه خویش مردد و دو دل شود. این شگرد ادبی و هنری با انگیزه‌هایی همچون: شرم و آزرم، ترس از بازگفت بی‌پردة اندیشه‌ها، فرار از بازخواست، آشنایی‌زدایی و جلب توجه مخاطب... معنای ص...

توجه به بوستان سعدی از منظر زیبایی­شناسی، این نکته را به اثبات می­رساند که هر چند ارزش­های والای این اثر، مرهون کارکردهای اخلاقی و اجتماعی آن است؛ اما زیبایی­های لفظی و شگردهای شاعرانه­ای که او با استادی از آن سود جسته است، راز ماندگاری و جاودانگی بوستان اوست. توانایی بالقوۀ شعر او در گریز از هنجارهای زبانی،در حوزه­های گوناگون بیان، بدیع، نحو، موسیقی و... چنان استـادانه صورت گرفتـه است که در عی...

یکی از مشخصه‌های‌ اصلی سبک حافظ، چند معنایی بودن کلام اوست. او به روش‌های مختلف کوشیده‌است به این مهم دست یابد. یکی از راه‌هایی که حافظ برای خلق ایهام در پیش گرفته‌است و تا حال در کتب، شروح و مقالاتی که دربارة حافظ و ایهام نوشته شده، نامی از آن آورده نشده، ایهام‌سازی از رهگذر بدل بلاغی است. ظاهراً یکی از کارکردهای بدل، پرهیز از تکرار واژگان است که روزگاری از عیوب فصاحت محسوب می‌شد، اما حافظ در ا...

جُستار حاضر تحقیقی ست مبتنی بر روش کیفی - توصیفی که به تحلیل  گفتمان روایی، پویایی و بعد تعاملی کلام در روایت «جوان مشت‌زن» از باب سوم گلستان سعدی می پردازد. مقاله در چارچوبی نشانه - معنایی و با بهره‌جستن از الگوی شعیری (1381) و تلفیق آن با طرح‌واره‌ی روایت‌شناسی لباو (1967) تحلیل موضوع را فراروی خود می‌نهد و ضمن تشریح برش‌ها و زنجیره‌های پیکره‌ی روایی انتخابی، به تبیین ابعاد کلامی شکل‌دهنده‌ی ا...

چکیده: جوامع گوناگون متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود به نحوی با پدیده «فقر» مواجه هستند. در واقع «فقر» یکی از عمده ترین مسائل و مباحث جوامع بشری است و جوامع گوناگون به اقتضای جوهره اجتماعی خود مجبور به مواجهه با «فقر» می باشند. اهمیت این موضوع باعث دامن زدن به انواع و اقسام مناقشات زبانی و گفتمانی بر حول مفهوم «فقر» شده است. در بررسی و تحلیل «فقر» عمدتاً بر ابعاد عینی آن تاکید م...

پدیدۀ رمزگردانی که یکی از پویاترین قلمروهای پژوهشی در سه دهۀ گذشته در زبان­شناسی اجتماعی بوده، تاکنون به طور کلی با سه رویکرد مورد مطالعه قرار گرفته است: (1) رویکرد ساختاری (یا دستوری) که به بررسی رمزگردانی از دید دستور زبان می­پردازد و می­کوشد محدودیت­های دستوری همگانی حاکم بر رمزگردانی را بشناسد؛ (2) رویکرد زبان­شناختی اجتماعی (یا رویکرد اجتماعی-کاربردی) که به بررسی تفسیرهای اجتماعی و کارکرده...

این مقاله ضمن بحث درباره تمایز بین زبان و گفتار و اهمیت نقش زبان در مناسبات و تعاملات اجتماعی، زبان رسانه ها را مصنوع و غیرطبیعی دانسته که فعالان رسانه ای در شکل دهی و استفاده ابزاری از آن بسیار موثرند.   نگارندگان با طرح موضوع سلطه زبانی از طریق شبکه های الیگارشیک ارتباطی از جـمله رسانـه ها و برجـستـه سازی ضرورت مقابله با این پدیده، در برابر سلطه زبانی رسانه ای، عدالت زبانی در رسانه ها را طرح ...