از گذشته تاکنون، برخی خارجی‌ها و ایرانی‌ها بر پایة مشاهدات خود درمورد خلق‌وخو و منش ایرانی سخن گفته‌اند. این برآوردها که معمولاً بار منفی داشته، به‌تدریج به ماتریس تبیینی تبدیل شده است؛ به این صورت که گفته می‌شود بسیاری از کردارهای مشاهده‌شده در میان ایرانیان ناشی از خلقیات یا فرهنگ ایرانی است. درمورد میزان اعتبار گزاره‌های مشاهدتی از قبیل «ایرانی دارای فلان خصلت است»، و گزاره‌های تبیینی مانند ا...

چکیده: رمان به عنوان اصلی ترین ژانر ادبی حاکم بر عصر معاصر اهمیتی فوق العاده در بازنمایی و بازشناسی جریانهای فکری جامعه دارد. تناسب این نوع ادبی پویا با تحولات بنیادین عصر و انعطاف پذیری آن در مقابل تغییرات گسترده و سریع عصر حاضر آن را بهترین ظرف بازتاب گفتمانهای اجتماعی قرار داده است. نظر به اهمیت بازشناسی جریانهای فکری-ادبی در آشنایی با گفتمانهای غالب و یا حاشیه ای در جامعه ایرانی، این پایا...

منیرو روانی‌پور از نامدار‌ترین زنان داستان‌نویس است که از دهه شصت به خلق جدی آثار داستانی پرداخته و جایگاه معتنابهی در داستان‌نویسی معاصر ایران احراز کرده است. پس از مجموعه داستان کوتاه "کنیزو"(1367)، "اهل غرق" اولین رمان روانی‌پور است که به شیوه‌ رئالیسم جادویی نگارش یافته است و توفیقات فراوانی را حاصل کرده است. در باب این اثر نقد و نظرهای فراوان ارائه شده امّا جای آن دارد که به طور مستقل در با...

چکیده: پیوند تصوف و تشیع، یکی از ویژگی‌های توسعه تشیع در سده‌های هشتم و نهم بود که مصادیق ادبی تأثیر تصوف در فرهنگ تشیع این دوره کمتر بررسی شده است. در این جستار، برای مشاهده این کیفیت، یک متن حماسی از سده نهم- دهم (شاهنامه اسدی) انتخاب شده است. پیوند دو عامل عرفان و مذهب در این اثر حماسی، متن را به نمونه گذار ژانر حماسه ملی به حماسه دینی تبدیل کرده است و از آن با عنوان «حماسه ملی- دینی» می‌توا...

فانتزی گونه‌ای ادبی است که در قرن اخیر، در واکنش به خردگرایی به وجود آمده‌است و در آن حوادث، شخصیّت‌ها و موقعیت‌ها خارج از باور ما ساخته می‌شوند. فانتزی‌ها به خوانندگان خود امکان قیاس بین دنیاهای متفاوت را می‌دهند. این ویژگی فانتزی با توجّه به خصوصیّات دوره‌ی نوجوانی سبب شده‌است که این ژانر، مورد اقبال نوجوانان قرارگیرد. در پژوهش حاضر، سعی شده با استفاده از شیوة تحلیل محتوا، به مقایسه‌ی فانتزی هری...

کرامات همچون نقطة مرکزی تمامی روایت‌های منقبتی، بسامد و حضوری چشمگیر و نمایان در تذکره‌ها و مناقب‌نامه‌های مشایخ تصوّف دارد. این عنصر اساسی در گذر زمان، کمّا و کیفاً دچار تحوّل و دگرگونی شده است. در این مقاله می‌کوشیم نشان دهیم که توسعه و تحول تدریجی و تاریخی، حضور داستان‌های کرامت در طول حیات مشایخ، از پیش از تولّد تا پس از وفات آنها، شاخصه‌ای نوع‌نما و ژانریک در جریان تحوّل ژانر مناقب‌نامه است؛ به‌...

امروزه رمان غالب‌ترین ژانر ادبی معاصر است. از میان تمامی طرفداران رمان، سهم زنان در این حوزه، چه در قالب نویسنده و چه در مقام خواننده به‌طور روزافزون در حال افزایش است به‌نحوی که بسیاری از صاحب‌نظران از زنانه‌شدن ادبیات سخن می‌گویند. این مقاله به توصیف همین ابعاد می‌پردازد. متأسفانه در زمینه‌ی رمان‌خوانی ایرانیان آماری دقیق و مناسب در دست نیست و لذا نتایج تجربی موجود در مقاله، نتیجه‌ی مجموعه‌ای...

طبیعت ترغیبی کلام بشر دوستانه باعث شده است که این نوع کلام تبدیل به حیطه ای جذاب برای تحقیق شود. باهاتیا(1998) یک ساختار کلامی متشکل از شش حرکت نما برای نامه های جمع آوری اعانه پیشنهاد داده است.با استفاده از رویکرد باهاتیا به تجزیه و تحلیل ژانر(1993) و با کاربرد متدولوژی که جزئیات متون لازم برای تجزیه و تحلیل ژانر را فراهم می آورد این مطالعه سعی در مقایسه ی مقابله ای متون جمع آوری اعانه به انگل...

مطالعه حاضر خوانشی از گزیده اشعار سایمون آرمیتاج بر اساس نظریات باختین در حوزه "صدا" ارائه می دهد و بر آنست ارتباط میان سبک و صدا را در این اشعار آشکار سازد. یکی از نظریه های مهم باختین در حوزه صدا در ادبیات، نظریه پلی فونی یا چند صدایی است. باختین عمیقاً می پنداشت که تنها ژانر رمان توانایی در برگیری پلی فونی را دارد و ژانر شعری، طبیعتاً نمی تواند پلی فونیک (چند صدا) باشد. در جریان تحقیق ابتدا ی...

به رغم تصویر پذیری نسبی داستان های گوتیک، تحقیقات چندانی درباره ی ساختار و مفهوم اثر گوتیک، مخصوصا در ادبیات نمایشی صورت نگرفته است. پایان نامه ی پیش رو در پاسخ به این سوال، مفهوم گوتیک و عناصر سازنده ی آن را از چند منظر درونمایه، ژانر، ساختار زمانی/مکانی، موتیف ها و الگوهای روایت با تکیه بر آثار نمایشی سده ی نوزدهم اروپا (و انگلستان) بررسی می کند. مداقه در تاریخ پیدایی و تکوین ژانر گوتیک در هن...