دیدگاه علامه طباطبایی دربارۀ پیوند دین و فلسفه را می توان در دو مقام پدیداری و فهم ره گیری کرد. نسبت دین و فلسفه در مقام پدیداری از حیثیات مختلفی نظیر روش، مسائل، زبان و زمان مورد بررسی قرار می گیرد. در این نظریه به جهت مرموز و مجهول دانستن روش وحیانی امکان تبیین نسبتِ روشیِ دین و فلسفه وجود ندارد. متون دینی در تبیین معارف عالی خود از همان زبان مرسوم میان مردم بهره می برند که از جملۀ اعتباریات مح...

در پاره¬ای موارد در حوزه مطالعاتیِ ادبیات تطبیقی نمی‌توان به ‌طور دقیق و صریح معین کرد که یک اثر مربوط به ادبیات کدام ملت و قوم است. به نظر می‌رسد علت این مسئله مشخص‌نبودن تعریف و مرز ادبیات ملی باشد که خود، معلول دقیق‌نبودن معیارهایی است که برای ادبیات ملی تعریف شده است. در حالی که گروهی ـ دنباله‌روان مکتب فرانسوی ادبیات تطبیقی ـ زبان را یگانه (یا قوی‌ترین) ملاک برای تعیین مرز ادبیات ملل و تعری...

چه معنایی برای مرگ می‌توان تصور کرد؟ مردن را چگونه باید فهمید؟ با مرگ خود و مردن دیگری در لحظة سرنوشت محتوم و مختوم چگونه مواجه می‌شویم؟ اینها سؤالاتی وجودی هستند به قدمت تاریخ زیستن بشریت. به این معنا و به‌عبارتی دیگر، ما برای زیستنی معنامند، خود نیازمند مواجهه‌ای معنامند و البته درست با مرگ خود و مردن دیگری هستیم. از این حیث فرهنگ است که ساختارهای معرفتی وجودی برای تکوین زیست‌جهانی معنامند از...

این مسئله که چگونه اندیشۀ مورّخان شیراز از سقوط ایلخانان تا پایان دورۀ تیموریان به انعکاس ویژگی‌های مهم اندیشة دینی ـ سیاسی یعنی اندیشۀ دینی (خلافت‎محوری) و اندیشۀ سرزمینی (ایران‎مداری) در پرتو متون تاریخ‎نگارانه پرداخته‎اند، محور مقالۀ حاضر را تشکیل‎می‎دهد. روش پژوهش مناسب در ارتباط با مسئلۀ فوق عبارت از تحلیل معناکاوانه از درون گزاره‎های تاریخی موجود در منابع تاریخ‎نگاری است. دستاورد نهایی در ...

طرح موضوع ولایتعهدی امام رضا(ع) توسط مأمون عباسی، یکی از حوادث بسیار مهم تاریخی است که به‌شدت با مسئلۀ امامت، حاکمیت و حکومت اسلامی مرتبط بوده و نیازمند تحلیل گفتمانی ویژه می‌باشد. دورۀ مأمون یک دورة استثنایی در تاریخ عباسیان است که با جریان‌های مختلف سیاسی ـ اجتماعی و فرهنگی ـ دینی روبرو بوده که نیازمند ظهور گفتمانی شده است که بر پایۀ «ولایتعهدی» مبتنی...

پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران از سال 1357 و حضور دین در عرصه سیاست و حکومت داری ازیک طرف و وجود جنگ سرد بین دو شیوه حکومتی بلوک شرق (سوسیالیستی ـ کمونیستی) و بلوک غرب (دموکراسی ـ لیبرالیستی)، معرفی الگوی جدید حکومتی با عنوان مردم سالاری دینی در ایران، برای اندیشمندان و سیاسیون جهان چالش جدیدی را تعریف می کرد. متعاقب تسلط دیدگاه اومانیستی در معیت سکولاریسم بر سرنوشت کشورهای مسلط جهان...

چکیده بعضی از آداب و رسومی که به عنوان فرهنگ در میان افراد وجود دارد مطابق با سنّت های پذیرفته شده ی اسلامی نیست و باعث ایجاد مشکلات و آسیب هایی در سطح جامعه می شود. تضاد طبقاتی، تهاجم فرهنگی، انحرافات اجتماعی، فساد اداری و بحران هویت از جمله ی این آسیب ها است. نوشتار حاضر با عنوان «قرآن و مهندسی فرهنگی جامعه» در پی ارائه ی طرحی مناسب برای اصلاح ارزش های ناصحیحی است که در جامعه وجود دارد و چگو...

کنش‌های فکری گفتمان تشیع در رویارویی با بحران نوگرایی ایران دوره مشروطه[1] محمدامیر احمدزاده* چکیده تحولات بیرونی مؤثر در ایران، افزون بر کاهش یک‌پارچگی فکری سلطنت مطلقه قاجار، به پیدایی دوره‌ای از مواجهه اندیشه تشیع با مؤلفه‌های تازه و بازاندیشی کنش‌گران مذهبی درباره عرضه راه‌کار برای رفع بحران نوگرایی انجامید. چنین وضعی به‌ویژه در آستانه عصر مشروطه و دهه پس از آن، موجب پویایی اندیشه‌ سیاسی و...

حکومت دینی، حکومتی است که در آن مدیریت خرد و کلان جامعه بر مبنای احکام، فرامین و ارزش‌های دینی انجام ‌گردد. اهداف یک نظام، اموری کلی است که دستیابی به آنها در آن نظام مطلوب است. این مقاله بر آن است تا با جستاری در آموزه‌ها و سیره سیاسی و رفتاری امام علی(ع)‌ اهداف کلان حکومت اسلامی را در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی ـ امنیتی بررسی نماید. در یک نگاه اهداف حکومت از منظر آن ح...