ولایت نیشابور از دیرباز یکی از مناطق خوش‌آب‌وهوا و سرسبز شرق ایران بوده و منابع چشمگیر آب آن و خاک مستعدش برای کشت و برز، این ناحیه را به یکی از نواحی مهم کشاورزی در خراسان بدل ساخته بود. کشاورزی در ولایت نیشابور در سده‌های 3ـ6ق یکی از پررونق‌ترین ادوار خویش را تجربه کرد؛ اگرچه در این مدت در اثر عوامل مختلف گاه با فراز و فرود روبه‌رو بوده است.مقاله حاضر با توصیف کشتورزی در ولایت نیشابور و موضوع...

چکیده یکی از مهم ترین تجلیّات اسمای الهی در نظام عالم، «ولی» است. این تجلّی سبب شده نظام عالم پیوسته محتاج و نیازمند حضور ولی خدا باشد؛ چنان که امام جعفر صادق (ع) بقای عالم بدون امام را محال دانسته و فرموده اند: «لَو بَقیِیَتِ الأرضُ بغَیرِ إِمَامٍ لَساَخَت» (کلینی، ج1، ص 179). موضوع ولایت در منظومه ی معرفتی متفکران مسلمان، به ویژه عارفان و فیلسوفان، مورد تأکید بود و هر یک به قدر سیر و سلوک خود و یا تفلسف و خ...

برخی از معتقدین به فرهنگ و سیاست غرب، با حضور احکام و عالمان دین در صحنه های اجتماعی وسیاسی جامعه مخالف بوده اند. با توجّه به اهمیّت اصل ولایت فقیه در اسلام و نقش ویژه ی آن در پیشبرد اهداف والای جامعه ی اسلامی، تا حدّ زیادی می توان دلایل بروز حساسیت ها از سوی موافقان و مخالفان آن را درک نمود. از این رو فقهای شیعه، به مناسبات گوناگون، در کتب فقهی خویش، این مهم را مطرح کرده و به بوته ی نقد و بررسی ن...

تاکنون مسئله ضرورت نبوت با رهیافت های گوناگونی، ازجمله حدیثی، کلامی، فقهی و فلسفی تبیین و ارزیابی شده است. پژوهش پیش رو به ضرورت نبوت از منظر فلسفه و عرفان می پردازد. فلاسفه مسلمان در ظاهر با نگاهی این سویی و زمینی، به ویژه در مبحث علم النفس، با نگاه به مراتب حسی، خیالی و وهمی و همچنین مراتب عقل عملی و نظری و قوه قدسی ای که برای عقل بالمستفاد حاصل می شود، به تبیین این حقیقت پرداخته اند و از راه...

فرضیه من در این مقاله مبتنی بر اینست که علی قلی بیک جبه دار نقاش دوره شاه عباس ثانی بر خلاف تصور بعضی از محققان خارجی و داخلی - فرنگی (اروپایی) نبوده بلکه از اهالی ارمنستان و یا گرجستان بوده که در دوره صفوی مسیحیان آنجا را فرنگی می نامیدند. در این مقاله با رجوع به منابع تاریخی و ادبی دوره صفوی ثابت شده که علی قلی حبه دار - نواده قرچقای خان گرجی (یا ارمنی) سپهسالار کل قشون ایران و حاکم مشهد در د...

آیا با استناد به قوامیت مردان در آیۀ قوامون می‌توان حرمت ولایت و مدیریت‌های اجتماعی زنان را استنتاج کرد؟ اثبات حرمت مدیریت‌های زنان به این بستگی دارد که اولاً دامنۀ قوامیت بالاصاله یا بالقیاس عام باشد؛ ثانیاً قوامیت به معنای تسلط و ولایت باشد. ثالثاً مدیریت‌های اجتماعی از جنس ولایت باشند. هیچ‌یک از این فرض‌ها ثابت نیست؛ زیرا با توجه به دو علت و یا حکمت مذکور در آیه (بِما فَضَّلَ‏ اللَّهُ‏، بِما أَنْفَ...

شاهراه خراسان، مهم‌ترین راه مواصلاتی ایران، از سدة دوم تا حملة مغول، بوده است که خراسان، ماوراءالنهر و ترکستان را به غرب ایران و بین‌النهرین متصل می‌کرد. این شاهراه شاخه‌های فرعی متعدد داشت که یکی از آنها (حد فاصل نیشابور ـ بسطام) از ولایت جوین می‌گذشت. این مسیر، در مقایسه با مسیر موازی آن (نیشابور ـ سبزوار ـ بسطام) بیشتر مورد اقبال کاروان‌ها بود. پژوهش حاضر، به شیوة توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی ت...

امام رضا(ع) در مجموعه گفتارهای خود، از جمله؛ در حدیث سلسله الذهب در حالی که با ذکر کلمه «لا اله الا الله» به توحید و ولایت الله اشاره دارد، در عین حال با بیان جمله «بشرطها و شروطها و انا من شروطها» مسلمانان را به ولایت امامان معصوم توجّه می دهد و بدین طریق اصل توحید را به امامت پیوند می زند و بین آن دو التزام معرفتی و عملی ایجاد می نماید. سخن امام بیانگر این معناست که رسیدن به مقام توحید و وارد ...

مقاله پیش‌رو به تبیین اهمیت و جایگاه امامت از دیدگاه امام خمینی(ره) می‌پردازد. در تبیین اهمیت این موضوع به نکاتی مانند: جزء دین و امانت الهی بودن امامت، معرفی مرگ جاهل به امام به‌عنوان مرگ جاهلیت، عدم قبولی عبادات بدون ولایت، ولایت صورت و مکمل دین اشاره خواهد شد. در بخش دوم مقاله، نگارنده به تقریر جایگاه امامان در نظام هستی در دو عرصه ولایت تکوینی و تشریعی خواهد پرداخت. چنان‌که اشاره خو...

نظریه ساختاربندی به جهت ماهیت تلفیقی و نیز پیوستاری آن مستلزم درنظر گرفتن دوگانگی‌های دیرپایی است که جامعه‌شناسی از دیرباز درگیر آن بوده. دوگانگی‌هایی چون عین (object)، ذهن (subject)، ساختار (structure)، عاملیت (agency) از جمله مهمترین تقابل‌های این دانش نظری می‌باشند. اما هدف نظریه ساختاربندی (خاصه در آراء مقدماتی چون گیدنز و بوردیو) فهم پیوستاری و دینامیک، عاملیت انسانی، در فرایند شکل‌گیری سا...