این نوشتار، تحلیل دو قصّه از مثنوی مولوی، با به کارگیری روش ریخت شناسی پراپ است. این روش آزمونی برای نظریه­ی ریخت شناسی در ادب عرفانی به شمار می رود. بسیاری از اجزا و کنش­های بررسی شده در حکایت‌های مثنوی با رده بندی خاص پراپ از قصّه‌ها، همسانی دارد. همچنین با بررسی قصّه­ی پادشاه و کنیزک و تطبیق آن با قصّه­ی اعرابی درویش، همگونی­های این دو، با وجود ظاهر متفاوت آن‌ها، نمایان می شود.

هر داستان از پیوند استوار بین دو عنصر رویه یا سطح و ساختار تشکیل شده است. در حقیقت، ارزش هر داستان در زیبایی نهفته در آن است و که ساختار درست یک داستان، می‎تواند به زیبایی آن بیفزاید. بنابراین، شناخت ساختار روایی و توصیف و تشریح شخصیت های داستان، یکی از مهم ترین نکته ها در پژوهش های ادبی است و پژوهشگران نیز می‎کوشند از طریق کاربرد معنا شناسی، ارتباط بین شخصیت های داستانی را تبیین کنند. یکی از ش...

با نگرشی عمیق در متون ادبی چند دهه اخیر، که روایت‌شناسی به عنوان ارزشمندترین دستاورد ساختارگرایی مطرح گردید،توجه به ساختار و بن‌مایه‌های داستانی براساس عملکرد نقش مایه‌ها و خویشکاری‌های هر یک از آن‌ها به منظور تحلیل روابط و مناسبات شخصیت‌ها و ساختار داستان در رأس امر قرار گرفت. از این رو هر یک از روایت‌شناسان به برخی از الگوهای تکرار شونده در متون ادبی اشاره نمودند. در این میان ولادیمیر پراپ فو...

چکیده روایت‌شناسی ‌یا ساختارگرائی ‌رویکردی ‌نوین ‌در مطالعه ‌ادبیات‌داستانی‌ است‌ که‌ در پی یافتن‌ قوانین‌ حاکم ‌بر اجزای‌ داستان‌، کشف ‌ارتباط ‌و پیوند آنان ‌است‌. ولادیمیر پراپ ساختارگرای ‌روس ‌با بررسی ‌صد قصه‌ پریان ‌الگوهای ‌حاکم ‌بر آن‌ها را استخراج ‌کرد، پراپ ‌نشان ‌داد که‌ داستان‌ها‌ برخلاف‌ تنوع‌ و تعدد ظاهری‌ در ژرف ‌ساخت ‌و اعمال‌ و عملکرد شخصیت‌ها یکی هستند. ‌قصه‌ها، داستان‌ها...

ریخت¬شناسی رویکردی ساختار¬گرا در مطالعه¬ی آثار روایی است و در پی یافتن عناصر سازا و نظامِ حاکم بر انواع آثار روایی و ساختار آن¬هاست. ولادیمیر پراپ ، مردم شناس صورت¬گرایِ روس ، با مطالعه¬ی ریخت¬شناسانه¬ی قصه¬های پریان روسی در 1928 ، آغاز¬گر روایت شناسی نوین بود. او الگوی حاکم بر این قصه¬ها را استخراج کرد و نشان داد قصه¬های پریان ، به رغم تکثر و تنوع ظاهری ، از نظر انواع قهرمانان و عملکرد آنها ، دا...

سرزمین سغد به علّت موقعیت جغرافیایی و نیز داشتن بازرگانان حرفه ای در نقطه طلایی جاده ابریشم قرار گرفت. جاده ای که نه تنها کالای سرزمینی را به سرزمین دیگر می بُرد، بل که پُلی نیز بین فرهنگ و هنرِ آنان می زد. در میانِ آثار برجای مانده از فرهنگ و زبان سغدی، تعدادی قصّه و حکایت دیده می شود؛ که پژوهش حاضر، جستاری در مطالعه این قصّه هاست. نخستین گروهی که به مطالعه جدی روایت و داستان پردازی پرداختند، فرمالیس...

بررسی داستان و داستان‌واره‌های کهن فارسی، بر پایة روش ساختارگرایانه می‌تواند از منظری کلّی به شناسایی گونه‌های روایت‌پردازی در متون مختلف بینجامد. این نگاه کلّی، امکان مقایسه و تحلیل ساختارهای گوناگون روایات را فراهم می‌آورد و با بررسی متون مختلف از این منظر، می‌توان تحوّلات و سیر تکامل روایت‌پردازی در ادبیّات فارسی را به صورت تاریخی پیگیری کرد. در این مقاله، پیرنگ حکایت‌های مرزبان‌نامه بررسی می‌شو...

هفت‏پیکر نظامى از جمله داستان‏هاى شگفت‏انگیز و پُرماجرا است. موضوع آن سرگذشت زندگى بهرام گور، از زمان تولّد تا پادشاهى و مرگ اوست. در مقاله حاضر، ابتدا قصّه چهارم منظومه هفت‏پیکر (قصّه گنبد سرخ) و سازه‏هاى قصّه‏اى آن براساس الگوى ولادیمیر پراپ مانند وضعیت آغازین قهرمان، شرارت و فریب‏کارى مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته آن‏گاه، از نظر فرم و عناصر داستانى شامل پى‏رنگ، زاویه دید، صحنه‏پردازى، زمان و مکا...

این نوشتار، تحلیل دو قصّه از مثنوی مولوی، با به کارگیری روش ریخت شناسی پراپ است. این روش آزمونی برای نظریه­ی ریخت شناسی در ادب عرفانی به شمار می رود. بسیاری از اجزا و کنش­های بررسی شده در حکایت های مثنوی با رده بندی خاص پراپ از قصّه ها، همسانی دارد. همچنین با بررسی قصّه­ی پادشاه و کنیزک و تطبیق آن با قصّه­ی اعرابی درویش، همگونی­های این دو، با وجود ظاهر متفاوت آن ها، نمایان می شود.

نام و نام خانوادگی: بهناز منصور سیف آباد رشته تحصیلی: زبان و ادبیات فارسی استاد راهنما: دکتر سهیلا صلاحی مقدم استاد مشاور: دکتر نسرین فقیه ملک مرزبان تاریخ دفاع: اسفند 1388 چکیده: از آنجا که عارفانه ها از جمله منابع اساسی فرهنگ و ادبیات ایران است و رساله سهروردی به عنوان یکی از شاخصه های ارزنده ادبیات عرفانی است؛ آن را انتخاب نمودیم تا هر چه بیشتر با شیوه گفتار و شکل شناسی آثار او آشنا ش...