قرآن کریم کتاب آسمانی است که رهنمودها و دستورات خداوند متعال را برای انسان بیان می کند. این متن آسمانی دارای جهان بینی خاصی است که انسان را به سوی سعادت دنیا و آخرت سوق می دهد.آیات و واژگان این کتاب هدایتگر علاوه بر معنای ظاهری دارای معنی نهفته و پنهان هستند، دست یابی به این معانی عمیق و پنهان مستلزم تلاش علمی و روشمندی است که معناشناسی قرآن کریم یکی از این روش ها است. این نوشتار می کوشد با توج...

مفهوم شناسی واژگان قرآنی از دانش هایی است که پرداختن به آن با شیوه صحیح « عبرت » علمی می تواند در علوم قرآنی و تفسیر، بسیار راه گشا باشد. به این منظور واژه را، که در قرآن کریم و روایات معصومین:، بسیار به کار برده شده است، گزینش کردیم. علت این انتخاب نیز فرمان خداوند با الفاظ و عبارات متفاوت به مردم است. دقّت و تأمّلی که در آیات قرآن نهفته شده و تنها با عبرت گرفتن از آ نها آشکار م یشود و بر دل خرد...

نشانه‏شناسی، روشی تحلیلی از درون متن و با کمک عناصر موجود در آن، سعی دارد به مفهوم اصلی متن و لایه‏های معنایی آن دست پیدا کند. به همین علت نشانه‏شناسی ادعا می‏کند بیشتر از روش‏های دیگر به معنی اصلی متن نزدیک‏ است، و نقاط کلیدی آن را کشف می‏کند. فهم قرآن کریم به علت برخورداری از لایه‏های معنایی بی‏شمار،  نیازمند تحلیل و تفسیر است. روش انجام کار در پژوهش حاضر به این صورت بوده است که ابتدا واژگان ...

برگزیدگی در قرآن کریم از موضوعات بسیار گسترده و عمیق است اما علی رغم گستردگی آن کم تر مورد توجه بوده و اغلب به صورت پراکنده و بدون توجه به نظام و همبستگی معنایی که بین مفاهیم کلیدی آن وجود دارد، بدان پرداخته شده است. پژوهش حاضر درصدد بررسی موضوع برگزیدگی به روشی منسجم و نظام مند است تا مشخص سازد، واژگان کلیدی مفهوم برگزیدگی در قرآن کریم چیست؟ دیدگاه قرآن کریم نسبت به برگزیدگی چیست؟ علل و عوا...

در پاسخ به این پرسش که «متن، معنای خود را از کجا می گیرد؟» سه نظر مطرح است: استقلال معنا از نیّت مؤلّف و تعلق آن به ساختار متن یا ذهن مخاطب; وابستگی تمام عیار معنای متن به نیّت مؤلّف و بالاخره، وابستگی معنای متن به نیت مؤلّف در عین استقلال آن. در این مقاله صحت دیدگاه سوم به اثبات رسیده است و معنای متن، متعیّن و همان نیت مؤلّف است که مفسّر باید برای رسیدن به آن، از طریق متن، با ضابطه مشخص تلاش کند. با ع...

از آن جا که واژگان زیر بنای اصلی هر کلامی را تشکیل می دهد واضح است که گام اول برای فهم مقصود سخن، دریافتن مفاهیم و مدالیل اصلی واژه ها است. این امر در مورد قرآن کریم به مراتب پررنگ تر جلوه می کند چرا که قرآن کتاب هدایت بشریت است. بهترین و استوارترین روش در فهم قرآن کریم تمسک به کلام معصومان: است؛ پیامبر اسلام6و امامان: علاوه بر تفسیر آیات، اهتمام ویژه ای به شرح و تبیین واژگان قرآن داشته اند؛ در...

واژه «کتاب»، یکی از مفاهیم اساسی قرآن‌ است که از دیرباز مورد توجه قرآن‌پژوهان بوده‌است. این واژه 231 مرتبه در قرآن ذکر‌شده و در هم‌نشینی با واژه‌های کلیدی همچون قرآن، حق، امام و حکمت قرار‌گرفته‌است. کاربرد وسیع این واژه در قرآن و پیوند آن با دیگر مفاهیم قرآنی، جایگاه خاص این واژه را در بین واژه‌های قرآنی و ضرورت تبیین مفهوم آن‌را روشن می‌سازد. با در نظر گرفتن روش معناشناسی به‌عنوان روشی سودمند ...

زیبایی به‌مثابه امر خوشایند و سازگار با سرشت و طبع بشر همواره مورد توجه فیلسوفان و اندیشمندان بوده اگرچه پیدایی دانش زیبایی‌شناسی مربوط به سده 18 میلادی است، قرآن‌پژوهان متقدم درخلال بحث درباره اعجاز بیانی قرآن کریم از منظر دانش بلاغت درباره زیبایی قرآن سخن گفته‌اند که مهم‌ترین ایشان جارالله زمخشری (د 538 ق) است که در تفسیر خود بیش از همه به بلاغت قرآن توجه کرده است. سید قطب اما به‌مثابه مفسر ق...

بر اساس نظریه بینامتنیت، متون ادبی در تعامل طبیعی با دیگر متون هم زمان و پیش از خود هستند. در تحقیق حاضر تلاش شده است از این منظر به تبیین چگونگی ارتباط قرآن کریم – به عنوان یک متن ادبی مذهبی– با اشعار دوره پیش ازآن، پرداخته شود.   قرآن کریم خاستگاه الهی دارد، اما بنابر اقتضا و مکانیزم درک و دریافت مخاطبانش و طبق سنت الهی، به زبان بشری نازل شده است. از این روی در قرآن واژگان و ساختارهای مختلف ...

چکیده قرآن کریم به زبان عربی مبین نازل شده است و فهم معانی و مقاصد آن نیازمند توجه دقیق به معنای لغوی واژگان و فهم مفاد کلمات در زمان نزول است. این مهم از سوی برخی از محققان به صورت قاعده تفسیری «لزوم توجه به معنای لغوی ومفاهیم کلمات در عصرنزول» مورد تأکید قرار گرفته است و مفسران قرآن کریم هماره با رعایت اصول و به کارگیری روش­هایی در صدد رعایت این قاعده تفسیری در جهت دستیابی به مفاد حقیقی واژگ...