رضا‌قلی‌خان هدایت یکی از مفاخر ادبی معاصر است. فرهنگ انجمن‌آرای ناصری از جملة آثار و تألیفات اوست. این فرهنگ در سه بخش تألیف شده است: مقدمه، واژگان، و کنایات. این فرهنگ، در اصل، به تبع فرهنگ جهانگیری، برهان قاطع، و دیگر فرهنگ‌های پیش از خود نوشته شده است. متأسفانه، برخی واژه‌های دساتیری از این فرهنگ و برهان قاطع وارد زبان فارسی و اشعار استادان شعر، همچون شیبانی و ادیب‌الممالک فراهانی، شده است ک...

چکیده این مقاله برآن است تا نشان دهد کدام یک از رشته های علمی در مضمون سازی با تکیه بر داده های علمی در شعر معاصر حضور پر رنگ تری دارند. هدف ما از تکیه بر مضمون سازی آن ست که بگوییم ردیابی داده های علمی در شعر گذشته، از درج الفاظ و اصطلاحات و نهایتاً بازی های زبانی با آن فرارتر نمی رود. اما امروز فراروی سطح علمی جامعه و الزام آموزش کلاسیک، مفاهیم علمی را بیشتر به درون جامعه آورده است و بدین سبب ...

چکیده علی بن موسی الرّضا (ع) یکی از چهره‏های مورد ستایش شاعران عربی و فارسی است که بعد از پیامبر اکرم (ص)، امام علی (ع) و امام حسین (ع) بیشترین اشعار را به خود اختصاص داده است، به صورتی که شعر رضوی یکی از موضوعات مستقل در ادبیّات فارسی و عربی محسوب می‏شود. در مقاله حاضر، مدایح رضوی در شعر عربی و فارسی، از ابتدا تا پایان قرن دهم، مورد مقایسه و بررسی قرار گرفته است. مهم‏ترین موضوعاتی که شاعران در م...

مهدی حمیدی شیرازی در میان شاعران سنت گرای معاصر در حوزه ادب غنایی، در فرم و ساختار و در معنا و محتوا، سبکی خاص ومنحصر بفرد دارد. در تمامی آثار وی ـ بویژه «اشک معشوق» ـ همه عناصر زبانی، آرایه های ادبی، وزن، موسیقی شعر، واژگان، ترکیبات، تصاویر، فرم و ساختار در خدمت عنصر «عاطفه» قرار دارد. در این جستار سعی شده است، یکی از شیوه های ساختاری و تصویرسازی وی، که بهره گیری از تشبیهات تلمیحی از جمله: اسا...

استفاده از عناصر اقلیمی و بومی و توجه به زیست بوم و فرهنگ مردم در شعر معاصر، با اشعار و نظری? ادبی نیما یوشیج به شکل نظام مندی آغاز شد. شاعران معاصر هر یک از جنبه ای خاص به کاربرد عناصر بومی و محلی، مانند باورها، آداب و رسوم، زبانزدها و عناصر طبیعی روی آوردند. علی باباچاهی یکی از شاعران معاصر است که در شعر خویش از عناصر بومی و محلی، فرهنگ و طبیعت جنوب بهره برده است. در این پژوهش توصیفی – تحلیلی...

"کلیه ی حقوق اعم از تکثیر، چاپ، نسخه برداری، اقتباس و ... این پایان نامه، متعلّق به دانشگاه بیرجند است و هر گونه سوء استفاده از آن پیگرد قانونی دارد. نقل مطالب با ذکر مآخذ بلامانع است." به استوارترین تکیه گاهم، دستان پرمهر پدرم به سبزترین نگاه زندگیم، آغوش پر مهر مادرم که خودش خدا نیست ولی در چشمانش خدا را می بینم؛ که هرچه آموختم در مکتب عشق شما آموختم و هرچه بکوش...

شعر فارسی سده هشتم هجری، سرشار از نمادها و رموز عرفانی است که حاصل نوآوری و استعداد شاعران این دوره، تحت تأثیر مضامین عرفان ابن عربی است. از جمله این نمادها، نماد «طبیب» است که مضامین مشابه و همسانی از آن در مقایسه با شعر فارسی، در ادبیات دوره عبّاسی نیز نمود دارد. این مقاله به بررسی تطبیقی نماد «طبیب» بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، در شعر شاعران دو دوره می­پردازد.       طبیب غالباً در شعر ...

طبیعت سیاه و شعر معاصر فارسی فاطمه کوپا محسن اسماعیلی چکیده: یکی از ویژگی های طبیعت گرایی شعر معاصر فارسی، توجّه به جنبه هایی از طبیعت و جهان عینی است که به دلیل اشتمال بر فضاهایی نیمه روشن یا تاریک، مبهم، رازآمیز و ترسناک در خواننده تداعی گر ملالت، انزجار، تباهی، زوال و نیستی است. تصویرهایی از این دست در این پژوهش «طبیعت سیاه» نامیده می شود. روی آوردن به «طبیعت سیاه» معلول تحوّلات فلسفی...

در این مقاله ، ضمن ارائه تعریف های ادیبان گذشته و حال، از قافیه و بررسی جایگاه ادبی، هنری و موسیقایی آن در شعر فارسی، بر این نکته تاکید کرده ایم که قافیه بخشی از واژگان در دسترس هر شاعر است و واژه ای است که از زبان معیار برخاسته است و نقش و ارزشی سبکی دارد و همین که شاعر از میان دهها کلمه هم وزن و هم آهنگ، برخی از آنها را به عنوان قافیه انتخاب می کند و در شعرش می آورد، ناخود آگاه تشخص سبکی خود ...

در ابتدای قرن اخیر شعر فارسی دستخوش تحولات ساختاری بسیاری قرار گرفت. این تحولات رفته­رفته شعر کلاسیک فارسی را دگرگون ساخت. می­توان گفت رباعی از قالب­هایی است که به دنبال جریان مزبور در دو دهۀ اخیر تحت تاثیر سنت­شکنی­های نوآورانه قرار گرفت. این تحولات گاه،  با ظرافت­های نوآورانه وگاه با بدعت­های صورت­مآبانه همراه بود. فرضیۀ نگارندگان آن است که رباعی معاصر به عنوان قالبی پیشتاز در نوآوری­های زبان...