چکیده سرزمین های عربی از قرن نوزدهم در زمان امپراطوری عثمانی و مخصوصاً پس از تجزیه-ی آن، همواره محل دخالت و اعمال قدرت بیگانگان، به ویژه استعمار انگلیس بوده است و همزمان با این حرکت، در محدوده ی زمانی مشروطه ، کشور ایران نیز مورد طمع بیگانگان به-ویژه روسیه وانگلیس قرار گرفته بود. با عنایت به وابستگی حاکمان ایران و کشورهای عربی به بیگانگان ، جنبش ملی گرایانه( ناسیو نالیستی) در ابعاد مختلف سیاسی...

نویسندة این مقاله ضمن بررسی جهان نمادین باستان، اسلام شیعی و تجدد معتقد است در ذهنیت ایرانیان، میان جهان نمادین باستانی و اسلامی- شیعی پیوندی تاریخی وجود دارد و از اواخر سدة نوزدهم، ورود تجدد به ایران با دستاوردهایی نظیر تأسیسات تمدنی، شکل گیری جنبش مشروطه و حکومت پهلوی سبب گسست در این ذهنیت شده است. با وجود این گسست، ذهنیت ایرانیان ویژگی های نمادین خود را حفظ کرده است و تاکنون نتوانسته جهان نم...

در جریان جنگ جهانی اول، هیئت اتحاد اسلام جنبش جنگل، برای مقابله با بیگانگان، حفظ استقلال کشور و رعایت اصول مشروطیت و شعائر اسلامی، در گیلان تشکیل شد. در این زمان، به خاطر ضعف کابینه‌های دولت و اشغال ایران و همچنین ضعف و بدبینی دولتمردان محلی در محال ثلاث (مازندران غربی)، عده‌ای از سران مشروطه سابق چون سالار فاتح، به قصد تضعیف خاندان خلعتبری و کسب قدرت در محال ثلاث، با جنبش اتحاد اسلام جنگل همکا...

ائتلاف طبقات متوسط شهری منجر به وقوع دو رویداد عظیم اجتماعی جنبش مشروطه و نهضت ملی شدن نفت گردید. هر دو رخداد اجتماعی عمری به اندازه عمر ائتلاف ها داشتند. این که چرا ائتلاف ها در تاریخ رویدادهای جامعه ایران ناپایدارند و مهم تر آن که چرا فضایی برای حفظ توافق ها پدید نیامد، پرسشی است که با رویکرد ساختاری مبتنی بر منطق نهادی- زمانمند مورد بررسی قرار گرفت و به دنبال آن 5 متغیر ساختاری- نهادی و 6 فر...

از روش های نوین در تحقیق و پژوهش در قرآن، معناشناسی واژه های قرآنی است. در این نگرش، پس از انتخاب کلمات کلیدی قرآن، میدان های معناشناختی هر واژه به همراه ارتباط نظاممند  میان آنها بررسی شده تا برخی از لایه های معنایی آیات ظاهر می شود.    در این جستار با استفاده از روش یاد شده، شماری از واژه های کلیدی اخلاق سیئه را در حوزه های لغت، تفسیر و سیاق آیات ارزیابی می کنیم و پس از تبیین هسته معنایی هر ...

نهضت مشروطه که برخی از آن به انقلاب مشروطه نیز یاد می کنند، اتفاقی است که در اواخر دوران 151 ساله حکومت قاجار در ایران روی داد و روند حکومت را که تا پیش از آن بر اساس تفکر فردی و استبدادی و سلطه پادشاه بر کشور حاکم بود، به روندی قانونی تبدیل کرد هر چند این روند دیری نپایید و دوباره حتی با وجود قانون، استبداد فردی بر کشور سایه افکند و برای دهها سال دیگر ایران را زیر سلطه خاندانهای مستبد نگه داشت...

یکی از پیامدهای شکل گیری نظام مشروطه و برپایی مجلس شورای ملی در ایران تأسیس انجممن های ایالتی و ولایتی در مراکز ایالات و ولایات بود تا بدین سان مسایل و مشکلات محلی کشور حل و فصل شوند. این انجمن ها هرچند فراتر از حیطه وظایف خود عمل می کردند اما در مجموع نقطه اتکای مشروطه خواهان و یکی از ارکان نظام جدید به شمار می آمدند. پس از به توپ بستن مجلس در 23 جمادی الاول 1326 ه.ق/2 تیرماه 1285 ش به دست محم...

این مقاله به بررسی نقش سیاسی و اجتماعی زنان در جامعه معاصر ایرانی در سه دوره ؛ پیش از انقلاب مشروطه ، حین انقلاب مشروطه و پس از آن می پردازد. این مقاله با ذکر شواهدی تاریخی ضمن رد دیدگاه هایی که یا نقشی منفعلانه و حاشیه ای برای زنان ایرانی در جنبش های اجتماعی در دوره های فوق قائلند و یا ارزیابی منفی از عملکرد اجتماعی زنان دارند. دیدگاه سومی را مطرح می کند که مطابق آن زنان ایرانی را دارای نقش جد...

چکیده: شیخ فضل الله نوری از علمای طراز اول در نهضت مشروطیت (عدالتخوانه) و مخالف با استبداد بود؛ اما پس از اینکه دست روسنفکران غرب زده وارد نهضت مشروطه شد و نهضت مشروطه‌ای که مد نظر شیخ و علمایی که برای محدود کردن استبداد به پا خواسته بودند در دست روشنفکران قرار گرفت شیخ با علم کردن مشروطه مشروعه به مخالفت با آنان برخواست، اما روشنفکران موفق شدند بر موج ضد استبدادی جامعه سوار شده و شیخ را طرفدار...

چکیده اعتدال و افراط از موضوع های اساسی جنبش های اسلامی معاصر هستند؛ به بیان ساده، جنبش های اسلامی معاصر، اغلب به اعتدال یا افراط گرایش داشته اند یا در حال نوسان میان این دو طیف بوده اند. یکی از بزرگ ترین جنبش های اسلامی معاصر، اخوان المسلمین مصر است؛ به نظرمی رسد، این جنبش نیز از زمان تأسیس در سال 1928 تاکنون، میان اعتدال و افراط در نوسان بوده است؛ بر این اساس، پرسش اصلی این پژوهش، بررسی دلایل...