به قدرت رسیدن فاطمیان، با نفوذ و گسترش قلمرو آنها در مناطق تحت نفوذ عباسیان و گرایش توده مردم به آنان همراه شد. خلافت عباسی این روند را تهدیدی جدی برای خلافت خود قلمداد کرد و در صدد مقابله با آن برآمد. از آن­جایی که در این ایام آل بویه بر مرکز خلافت عباسی سیطره پیدا کرده بودند، عملاً دست خلفای عباسی در امور کوتاه شد. به این دلیل در زمان خلافت المطیع والطایع که اوج قدرت و حاکمیت آل بویه بود، آنان...

تاریخ دو قرن پایانی امپراتوری عثمانی به واسطه وسعت قلمرو، مواجهه بی واسطه با حضور غربیان و تنوع شرایط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی حوزه تحت تسلط، بیش از دوره های دیگر مورد توجه پژوهشگران و محققان قرار گرفته است. در این راستا، الگوی مفهو می «سیاست نخبگان» برآمده از مطالعات آلبرت حورانی(۱۹۱۵-۱۹۹۳) به عنوان یکی از راهگشاترین ابزارهای شناخت این دوره ی تاریخی مورد توجه قرار گرفته است. این الگو در فضایی ق...

مجموعهٔ حدیثیکافی نوشتهٔ محمد بن یعقوب کلینی از مهم‌ترین مجموعه‌های حدیثی شیعیان دوازده امامی است. برخی از مستشرقان به بررسی تفاوت‌های میان این اثر با دو مجموعهٔ حدیثی دیگرِ شیعی،یعنیمحاسن و بصائر الدرجات پرداخته و به این نتیجه رسیده‌اند که کتاب کافی هرچند از نظر محتوایی همانند دو اثر دیگر نمایندهٔ فضای آکنده از غلو قم است، اما چون شیعیان عقل‌گرای بغداد را مخاطب قرار داده در انتخاب احادیث و چینش آن‌...

عَیّاران گروهی از جوانمردان فقیر و بی باک بودند که در تحولات بغداد عهد عباسی نقشی بسزا ایفا کردند؛ این گروه از افراد را به اقتضای محل ظهورشان به نامهای گوناگون و گاه مشابه شطّاران، زَواقیل، صَعالیک، طَرّاران، عَقُوره، فَتاک، ظُرَفاء و جوانمردان نیز خوانده اند ؛ بااین حال، بیشتر مورخان برآنند که این افراد در واقع راهزنان و غارتگرانی بودند که تابع قانون خاص و سلسله مراتب مخصوص خود بودند. در اواخر قرن دوم هجر...

معروف الرصافی شاعر عراقی معاصر. ولد عام 1875م فی بغداد و توفی فیها عام 1945م. تلقی دروسه الإبتدائیة فی الکتاتیب و فی إحدی مدارس بغداد . بعد إتمام دروسه الإبتدائیة ذهب إلی المدرسة الرشدیة العسکریة لکنّه لم یحرز شهادته، ثم تلمذ عند العلامة الألوسی و صار معلماً فی المدارس. بعد ذا إتجه إلی الأعمال الرسمیة ولکن بعد مدة استقال منها... مرت علی الرصافی فی حیاته السیاسیة ثلاث مراحل هامة هی: الإمبراطوریة...

در این مقاله سعی می شود تأثیر فرهنگی غزالی در محیط بغداد و دلایل عزیمت وی از آن شهر و نتایج آن از خلال حوادث آنزمان و مسایلی که در حوزه فرهنگی ومذهبی قلمرو اسلامی مطرح بود‘تا حد امکان بررسی شود. بررسی حاضر مبتنی بر این عقیده است که نمی توان تحول در مسیر زندگی غزالی را ورود به عالم تصوف وانزوا تلقی کرد و اصولأ نمی توان ادعا کرد که تغییر صوری در دو مرحله زندگی غزالی قبل و بعد ترک بغداد تغییر مهمی...

مکتب نگارگری بغداد در دوره آل جلایر تمامی تجاربی را که پیشتر مکتب تبریز ایلخانان و مکتب بغداد سده ششم هجری بدست آورده بودند به ارث برد و با بهره گیری از این تجارب نگارگری به نوآوری ها و دستاوردهای درخوری دست یافت. در این مکتب نگارگری بود که خط نستعلیق از برای بهره گیری هرچه زیباتر از خوشنویسی برای کتب ادبی غنایی یا تغزلی بوسیه میرعلی تبریزی اختراع شد. در این مکتب نگارگری بود که تحولی چشمگیر در ...

مجموعهٔ حدیثیکافی نوشتهٔ محمد بن یعقوب کلینی از مهم ترین مجموعه های حدیثی شیعیان دوازده امامی است. برخی از مستشرقان به بررسی تفاوت های میان این اثر با دو مجموعهٔ حدیثی دیگرِ شیعی،یعنیمحاسن و بصائر الدرجات پرداخته و به این نتیجه رسیده اند که کتاب کافی هرچند از نظر محتوایی همانند دو اثر دیگر نمایندهٔ فضای آکنده از غلو قم است، اما چون شیعیان عقل گرای بغداد را مخاطب قرار داده در انتخاب احادیث و چینش آن ...