برخی از پیش فهم های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.  نویسنده در آغاز با طرح این پرسش که آیا فهم قرآن برای همه میسّر است و ظواهر برای همه حجت است یا خیر؟ نظریه علامه را در رابطه با آن مطرح می کند و معتقد است که علامه به عنوان یک پیش فرض قرآن را برای همه قابل فهم می داند. سپس به پیش فرض های دیگری اشاره می کند از قبیل: تمثیلی بودن بیان قرآن، تفاوت کلام الهی با کلا...

چکیده هرمنوتیک به عنوان یک روش مستقل، جایگاه ویژه‏ای در حوزۀ تفکر بشری پیدا کرده است. این روش، به‌ویژه در قرن بیستم، توانسته است دستاوردهای خود را به دیگر حوزه‏های دانش چون فلسفه، الهیات، علوم اجتماعی، فلسفۀ علم، و ... ارائه کند و بحث‌های جدیدی را در آن عرصه‏ها پی افکند. هرمنوتیک به دو بخش هرمنوتیک فلسفی و هرمنوتیک روشی تقسیم شده است که عمدتاً اولی با گرایش مفسرمحور و دومی با گرایش مؤلف‌‌محور ...

واژة «هرمنوتیک» این فکر را به ذهن القا می‌کند که در علوم انسانی و اجتماعی تنها یک رویکرد روش‌شناسانة هرمنوتیکی وجود دارد. در‌حالی‌که این رویکردهای بسیار متنوع هستند. در هرمنوتیک برای مطالعة زندگی اجتماعی از دو مدل هرمنوتیک بازیابی یا سنتی و هرمنوتیک حدس و گمانی یا معاصر استفاده می‌شود. رویکرد هرمنوتیک سنتی یکی از روش‌های کیفی پژوهش در علوم اجتماعی برای دستیابی به معرفت دست‌اول از کنشگران اجتماع...

تحولات مهم در تاریخ فلسفة علم در قرن بیستم عبارت اند از : گفتمان اول: پوزیتویسم و استقراگرایی، گفتمان دوم: ابطال گرایی کارل پوپر و برنامه پژوهشی لاکاتوش، گفتمان سوم: ساختارگرایی و نسبیت گرایی تامس کوهن و گفتمان چهارم: هرمنوتیک با چیره شدن هرمنوتیک بر عرصة فلسفة علم، تحوّل اساسی در زمینة روش شناسی صورت گرفت. انواع هرمنوتیک را می توان از دو دیدگاه طبقه بندی کرد : الف) از دیدگاه کاربرد آن ب) از ...

توجّه به هرمنوتیک امروز? به یکی از مشغل? های فکری اکثر اندیشمندان آکادمیکی تبدیل گشت? است. هرمنوتیک به عنوان فن تفسیر و تأویل ریش? در کلمه یونانی (هرمنویین) دارد که با هرمس خدای پیام رسان مرتبط است. هرمنوتیک یا رویکرد تفسیری، تلاشی برای دستیابی به معنا از طریق تفسیر متن است.اما بطور شایسته و صریح در قرن هفده میلادی در کتاب دان هاورنمود پیدا می کند؛. بعد از وی هرمنوتیک به عنوان روشی عام از جانب ش...

هرمنوتیک به عنوان یکی از مهمترین علوم دانش بشری که زادگاه آن در غرب است بعنوان یک علم نوظهور در قلمرو فرهنگ در برخی از علوم و خصوصاً متون تفسیری مغرب زمین تأثیر جاودانه گذاشته است و جایگاه ارزشمندی در حوزه تفکر بشری داشته است. در این مقاله با عنایت به ورود هرمنوتیک به جهان اسلام، به دو بخش هرمنوتیک فلسفی و روشی پرداخته شد که هرمنوتیک فلسفی، مفسرمحور و هرمنوتیک روشی مؤلف­محور است تا مبانی مشترک ه...

از اواسط قرن بیستم، پژوهش‌های مستشرقان درباره تمدن‌ها و ادیان شرقی، به‌ویژه دین اسلام، در مسیر تازه‌ای گام برداشت که بیش‌تر متأثر از اندیشه‌های تحلیلی‌مسلکان در حوزه‌ دین‌شناسی و زبان‌شناسی بود. در دو سه دهه اخیر، اندیشه‌وران متعددی در غرب با رویکرد انتقادی، پژوهش‌های تازه‌ای را در خصوص تاریخ قرآن، اصالت و حجیت آن آغاز نمودند. این رویکرد جدید، با انتشار آثار برخی از قرآن‌پژوهان آلمانی به‌ویژه <...

از اواسط قرن بیستم، پژوهش‌های مستشرقان درباره تمدن‌ها و ادیان شرقی، به‌ویژه دین اسلام، در مسیر تازه‌ای گام برداشت که بیش‌تر متأثر از اندیشه‌های تحلیلی‌مسلکان در حوزه‌ دین‌شناسی و زبان‌شناسی بود. در دو سه دهه اخیر، اندیشه‌وران متعددی در غرب با رویکرد انتقادی، پژوهش‌های تازه‌ای را در خصوص تاریخ قرآن، اصالت و حجیت آن آغاز نمودند. این رویکرد جدید، با انتشار آثار برخی از قرآن‌پژوهان آلمانی به‌ویژه <...

در خوانش‌هایی که زنان مسلمان در چند دهه اخیر از قرآن کریم صورت داده‌اند با نویسندگانی مواجهیم که بعضاً به‌عنوان افراد شاخص جریان معروف به «فمینیسم اسلامی» از آن‌ها یاد می‌شود. این نویسندگان که شامل کسانی چون ودود، الحبری، بارلاس و سعدیه شیخ می شوند، تا اندازه معتنابهی در روش شناسی خود متاثر از نظریه تفسیری فضل‌الرحمن بوده‌اند. فضل‌الرحمن هرمنوتیک قرآن‌محور خود را بر نظریه‌ای در باب نبوت و ماهیت ...

چکیده خداوند در زبان دینی، وجود برتر است و نه تنها ذات مقدّس، بلکه صفات و کلام او را در قیاس با سایر موجودات نمی‌توان شناخت. آیات وحیانی هرچند کلام خدا، امّا خطاب به آدمی و برای رساندن او به کمال و سعادت حقیقی محسوب می‌‌شوند و فقط با درک و فهمی دارای ضابطه‌ جذب فطرت الهی وی خواهند شد. لذا فهم متن وحیانی و درک مراد جدّی خداوند، انسان را در مسیر آگاهی صحیح و هدایت واقعی قرار می‌دهد. از روشهای رایج ف...