در این مقاله نخست به گزارش و تحلیل مختصر ادعا و ادلة ثبوت معتزلی، دیدگاه سابق راسل دربارة شیء اعم از وجود در مبادی ریاضیات، و دیدگاه بعدی راسل دربارة واقعیت سلبی خواهم پرداخت، سپس به این مسئله اشاره خواهیم کرد که به‌ علت پویایی و احیای چنین دیدگاه‌هایی، حتی در سال‌های اخیر، بایسته است از نو به تحلیل و نقد جدی دیدگاه‌هایی چون واقع سلبی و نظریه‌های ثبوت پرداخته ‌شود و در رد آن‌ها صرفاً به حس شهودی...

احدیت، قلۀ توحید است که سوره توحید این مرتبه را گزارش می­کند؛ آن هم در ظاهری سهل و ممتنع و ساختاری سلبی که از معرفی­های اثباتی معمول، متفاوت است. در نوشتار حاضر با روش معناشناختی (واژه­شناختی، روابط هم­نشینی، جانشینی و سیاق) و تحلیل روایات و تفاسیر، مفهوم قرآنی احد، واکاوی و سپس با احدیت عرفانی، مقایسه و موازنه و درنهایت، فضای ادراکی آن به تصویر کشیده شده است. توصیفات سلبی از احدیت به شناخت‌پذی...

اسلام به عنوان دین کامل و اکمل، آئین الهی زندگی انسان هاست که آموزه های آن می تواند به عنوان منبع ارزشمندی برای استخراج اصول و روش های تربیتی در قلمرو سلوک اجتماعی باشد. بر این اساس، این تحقیق با استفاده از منبع اصلی اسلامی "قرآن" و در مسیر پاسخ گوئی به سوالات زیر به شرح و تبیین اصول و روش های سلوک اجتماعی پرداخته است:1) بررسی اصول تربیتی حاکم بر سلوک اجتماعی در قرآن2) بررسی روش های صحیح سلوک ا...

پرسش اصلی رساله حاضر این است که نقش آموزه مهدویت در تحولات سیاسی – اجتماعی ایران معاصر چیست؟ در پاسخ به سوال اصلی این فرضیه ارائه شده که آموزه های مهدویت در تحولات سیاسی – اجتماعی ایران در سه حوزه شناخت ها، گرایشات و رفتارها همواره دارای تأثیرات سلبی و ایجابی بوده است. نظریه محتوای باطنی انسان از شهید صدر و نظریه تغییر شهید مطهری و نظریه انسان شناسی امام خمینی(ره) مبانی تئوریک این رساله را تشک...

چکیده: صادر اول از مسائل مهم فلسفی نزد قائلان به­ترتیب در آفرینش است. مکاتب مختلف الهی و بشری دراین­باره سخن گفته­اند، در حوزۀ معارف اسلامی عرفا وجود منبسط و حکما عقل اول را به­عنوان صادر اول معرفی نموده­اند، ملاصدرا به روشی خاص، میان نظر عرفانی و حکمی در این مسئله جمع نموده و به وحدت این دو دیدگاه رأی داده است، در این مقاله به روش تحلیلی- انتقادی مواضع سلبی و ایجابی وجه جمع او را دربارۀ صادر ا...

برخی از آثار تفسیری، به ویژه در عصر جدید به عنوان «تدبّری» یا «تدبّرگرا» شناخته می­شود. تفسیر المیزان، اثر علامه طباطبایی، یکی از تفاسیر موسوم به تدبّری است. این پژوهش با محوریّت سؤال از ویژگی­های ایجابی و سلبی تفسیر المیزان در حیطه تدبّر، به بررسی رویکرد تدبّری این تفسیر پرداخته است. نگاه قاعده­مند به مبانی و روش تدبّر و به کارگیری آن در مقام تفسیر، در بخش ویژگی­های ایجابی و مصونیّت از آسیب­های رویکرد...

بیشتر تعاریف ارائه شده برای مادی و مجرد به گونه­ای هستند که ابتدا امر مادی تعریف می­گردد سپس امر مجرد به گونه سلبی (سلب ماده، خواص ماده یا وابستگی به ماده) تعریف می شود: مجرد آن چیزی است که مادی نیست. ایراد وارد به اینگونه تعاریف سلبی این است که دیگر نمی­توان بین شی اول و سلب آن شی، حدواسط و شی سومی تعریف کرد. لذا بر اساس این گونه تعاریف نمی­توان بین ماده صرف و مجرد تام دسته دیگری از امور (مثلا...

گزاره های صادق سالبه برای اصل صادق سازی مشکل می آفرینند. شهوداً چنین گزاره هایی نه بهسبب وجود چیزی یا چیزهایی، بلکه به سبب عدم چیز یا چیزهایی صادق اند. در حالی که اصلصادق سازی لازم م یآورد که گزاره های صادق به سبب وجود چیز یا چیزهایی صادق باشند. برایحل این مشکل یا باید اص ل صادق سازی را بازبینی کرد یا به هستان شناسی مختار چیزی افزود. حکمبه وجود امور واقع سلبی از جمله هزین ههای متافیزیکی ای است ک...

مارکس در زمره ی فیلسوفانی است که تاثیر عمیق و گسترده ای در ساحت نظر و عمل بر فلسفه و جریان های سیاسی و اجتماعی قرن بیستم داشته است. اندیشمندان در نحله های گوناگون از جمله پوپر و دریدا به ایجاب و سلب او را مورد ملاحظه قرار دادند. بررسی هم زمان مواجهه آن ها با مارکس از ج...

هدف از این مختصر نه ارائه دیدگاه صدرا درباره زبان قرآن، که بیشتر ارائه تقسیم بندی و نقدهای صدرا بر رویکردهای مختلف در زبان قرآن است. بدین ترتیب، مقاله در بُعد سلبی و نقد و بررسیِ رویکردها به رشته تحریر درآمده و در پی بُعد اثباتی و تبیین دیدگاه صدرا نیست؛ گرچه از پس این شناخت سلبی، دیدگاه صدرا نیز تا حدّی به روشنی می گراید. در بررسی و بحث از نظریّات شناختاری و غیرشناختاری مطرح شده در مباحث زبان دینی،...