مرقع گلشن یکی از نسخ منحصر به فرد نگارگری ایران است که در زمان جهانگیر شاه بابری در هند تهیه و مصورسازی شده است. علاوه بر این آثاری از نقاشان نامداری چون بهزاد، میرسید علی و عبدالصمد در آن گرد آمده است. آقارضا جهانگیری از جمله هنرمندانی است که به مانند سایر نخبگان زمان صفوی به هند مهاجرت نموده و در نقاشخانه سلطنتی دربار جهانگیر شاه بابری به خدمت مشغول گردید. بیشترین آثار خلق شده این هنرمند به گ...

حاکمان صفوی در پی رقابت با حکومت عثمانی و در جهت ایجاد توازن قدرت به گسترش رابطه با سایر کشورها پرداختند،  این تعاملات بر جریان زندگی اجتماعی جامعه ایرانی تأثیر بسزایی گذاشت. جایگاه اجتماعی زنان ایرانی بهبود یافته و زنان نقش برجسته­ای در حوزه­های سیاسی و فرهنگی پیدا کردند. در نگارگری ایرانی نیز متأثر از این جریان، نگاره زنان متحول شد و تصاویر زنان که تا قبل از آن به عنوان عنصر مکمل ارائه می­شد ...

نقوش تزیینی از اواخر قرن هفتم ه.ق. توسط نگارگران ایرانی به شکل متفاوتی در کتب‌ ادبی مصور به کار رفت. این شیوه جدید تذهیب طی قرن نهم ه.ق. تحت تأثیر تیموریان به تدریج فراگیر شد. تذهیب به کار رفته در مهمترین نسخ ادبی قرن نهم و دهم شاهنامه‌ بایسنقری و شاه‌تهماسب نیز نشانگر پیوندهای هنر کتاب‌آرایی میان دو دوره است و وجوه ممیزه آنها زمینه خوبی برای مطالعه ایجاد می‌کند. در این پژوهش با استفاده از مناب...

طبق نظریۀ بیش­متنیّت ژنت، شاهنامه یک پیش­متن است و نگاره­های شاهنامه که بر مبنای آن تولید شده و برای روایت متنیِ شاهنامه یک روایت تصویری خلق کرده­است، بیش­متن به­شمار می­آید. حال پرسش این است که بیش­متن نگاره­ها در چه مواردی مطابق با پیش­متن شاهنامه بوده و در چه مواردی دچار تراگونی و تغییر شده­است؟ برای پاسخ به این پرسش به خوانش تطبیقی و بینانشانه­ای متن و تصویر می­پردازیم. به این منظور روایت «گذ...

کمال‌الدین بهزاد یکی از مهم‌ترین نگارگران ایرانی است. بهزاد در آثارش آموزه‌های دینی و همچنین داستان‌های کهن را به تصویر کشیده است. عرفان اسلامی نیز یکی از درون‌مایه‌های موردتوجه بهزاد است. نگاره‌‌ «اسکندر و زاهد» که در این پژوهش موردبررسی قرارگرفته است، از اسکندرنامه یا شرف‌نامه حکیم نظامی گنجوی اقتباس شده است. مهم‌ترین پرسش این پژوهش چگونگی انتقال درون‌مایه‌‌ عرفانی به زبان تصویری بهزاد است. ب...

در تمام دوره های تاریخی تصویرسازی داستان ها با موضوع های متفاوت تو سط نگارگران ایرانی انجام پذیرفته است. یکی از این واعظ کاشفی می باشد. این مقاله با روش » انوار سهیلی « جامی و » هف تاورنگ « داستان ها پرواز لا کپشت و دو بط مشترک درتوصیفی و تحلیلی براساس مطالعات کتابخانه ای به تطبیق عناصر تصویری، ساختار و مفهوم شعر و داستان در مکتب مشهد وقزوین پرداخته است. از مهم ترین اهداف این پژوهش دستیابی به پ...

مضامین و مفاهیم مورد علاقه و تأکید تشیع، بخشی از درون‌مایه نسخه نگاره‌های ایرانی را به خود اختصاص داده‌اند. عمده‌ی این آثار، متأثر از نوع حاکمیت و فضای فکری زمانه، به روش‌های تصویری متعدد، از واقع‌گرایانه تا نمادین مصور شده‌اند و مهم‌تر اینکه بیانگر روایت یکسانی نیستند. در این میان، نسخه فالنامه تهماسبی که مجموعه‌ای از مضامین اسلامی و شیعی را در خود جای‌داده و در دوران اقتدار سیاسی و فکریِ تشیع ...

خمسه سرایی و خمسه نگاری از سنت‌های دیرپای ادب و هنر فارسی است، چنانچه می‌توان از آن بعد از شاهنامه نگاری به عنوان پراقبال ترین کتاب مورد توجه هنرمندان و حامیان نام برد. یک نسخه از خمسه مصور به تاریخ 904 ه.ق، زمان فرمانروایی ترکمانان بر ایران اکنون متعلق به مجموعه نسخ محفوظ در موزه هنر های اسلامی کوالالامپور، مالزی به شماره 5/25/2012 است؛ که تاکنون بررسی نشده است . این نسخه دارای 68 تک نگاره و 5...

بازخوانی به عنوان برابر نهاده ای برای دراماتورژی، یکی از ابعاد فرایندی جامع برای به روزرسانی سنت هاست. نمایش به عنوان هنری اجتماعی در گفتگو با جامعه است، بنابراین هم شکل دهنده ایده ها در جامعه و هم بازتاب دهنده ویژگی های جامعه است. با وجود آنکه جنبه های نمایشی ادبیات و فرهنگ ایرانی هنوز پتانسیل های بسیاری برای به روزرسانی دارد، منابع و مدارک اندکی برای بازخوانی نمایش ایرانی وجود دارد. اما نگارگ...

شاهنامه بایسنقری یکی از زیباترین و ارزشمندترین متون مصوری است که در ارتباط با شاهنامه فردوسی خلق شده است. نظریه بیامتنیت نظریه ای است که در چند دهه گذشته، ساختار و روش نگرش به متون را با تمرکز بر ارتباطات آ نها با یکدیگر دگرگون ساخته و ژرفا و قدرت بخشیده است. در این پژوهش که از نوع توصیفی و تحلیلی است با تکیه بر رویکرد بینامتنیت به قرائت تصاویر منتخبی از شاهنامه بایسنقری به عنوان بیش متن و تطبی...