سینیه البحتری المشهوره فی وصف أیوان کسری من عیون الشعر العربی فی فن الوصف، وأجمل ما فیها وقفته أمام الصوره القائمه علی أحد جدران القصر. وکانت الرسوم والصور علی جدران القصور من مظاهر الحیاه الفارسیه. شاهد البحتری صوره معرکه أنطاکیه التی انتصر فیها الفرس علی الروم، ففاجأته اللوحه فأخذ یصفها وصفاً دقیقاً حیاً، حتی یوشک من یقرأ صوره أنطاکیه أن یراها رؤیه العین فی ملامحها التی نقلها الشاعر. فبلغ بذلک ذ...

پژوهش حاضر می کوشد چگونگی حضور اندیشه های خیّام را، به عنوان یکی از مفاهیم پر بسامد، در شعر عبدالوهّاب البیاتی شاعر نام­آشنای عراقی بررسی کند و برای انجام این کار دو دفتر شعری «الّذی یأتی ولا یأتی» و «الموت فی الحیاه» که بیشترین توجّه را به خیام دارند، مورد بررسی قرار گرفته اند. در این مقاله خیّام به سه شکل در شعر بیاتی بازیابی شده و مورد کنکاش قرار گرفته است. نخست ذکر نام خیّام و توصیف او، دوّم اندیش...

اگر دیوانهای شاعران زبان فارسی را از نظر توجه به مفاهیم و اصطلاحات ادبی، بررسی کنیم؛ در می‌یابیم آنان در خلال  اشعارشان دربارۀ بسیاری از اصطلاحات و مفاهیم ادبی  نظر داده اند؛ جالب اینکه دیدگاه آنان، یا با نظر منتقدان و صاحبنظران ادبی یکی است یا به آن بسیار نزدیک است؛ امّا متأسفانه کمتر بدان توجّه شده و گویا روش بر این بوده و هست که مسائل ادبی تنها از منظر ناقدان نگریسته شود نه از دیدگاه خالقان آن...

سلامان و ابسال، داستانی رمزی و تمثیلی است که در تمدن یونانی ریشه دارد؛ اما در فضای فرهنگ ایرانی پرورده شده است. وجود روایات متعدد از این داستان در پیشینۀ ادبی ایران، بیانگر اهمیت آن در میان اندیشمندان ایرانی است. قابلیت‌های بالقوۀ این اثر رمزی در ایجاد مضامین عمیق، دست‌مایۀ شاعران و نویسندگان بسیاری قرار گرفته است؛ پدیدآورندگانی که برای برآوردن انتظارات مخاطبان، در سده‌های پیوسته این اثر را باز...

تتناول هذه الدراسه تأثیر النبی صلی‏الله‏علیه‏و‏آله علی واقع الشعر العربی فی القرن الاول الهجری سیّما فی غزواته وسرایاه ، وتسلیط الضوء علی المفرده الاسلامیه التی کانت نتاجاً عن ذلک التأثیر عند الشعراء المخضرمین بشکل عام وشعراء صدر الاسلام بشکل خاص ، ثم الوصول الی بعض التصورات فی التصعید والرقی والتدرج فی سلّم المجد والتکامل : بلغنا السماءَ مجدَنا وجدودَنا وإنّا لنرجو فوق ذلک مظهرا هذا فی و...

إنّ للزهد جذرا ثقافیّا دینیّا واسعا بین الشعوب، وکلّ یفسّره بشکل خاصّ یتناسب وثقافتهم واعتقادهم، وهو من مفاهیم أساسیّه یجب التدقیق فیها، لأنّ کیفیّه فهمها توثّر مباشره فی حیاه الإنسان الفردیّه والاجتماعیّه. الزهد فی الثقافه الإسلامیّه یعنی عدم التعلّق، وعدم الحبّ والعبودیّه للدنیا وظواهرها المادیّه، ولا یخالف هذا التعریف الجهد واکتساب المال من الطریق المشروع واستعماله لرفع حوائج الفرد والمجتمع ومساعده الآخری...

عمر الخیام النیسابوری من علماء إیران الکبار اشتهر بعد ترجمه رباعیاته بید البروفسور فیتزجیرالد، الشاعر والکاتب الإنکلیزی فی القرن التاسع عشر؛ حیث لم یکن الخیام قبل هذه الترجمه مشهورا بالشاعریه وکانوا یعرفونه عالماً ریاضیاً فلکیاً وهو الذی قام بتعدیل التقویم الإیرانی بأمر السلطان ملکشاه السلجوقی. ولکن بعد هذه الترجمه اهتموا بترجمه رباعیاته وکتبوا عن حیاته ورباعیاته وما تضمّ من آراء وعقائد حول الحیاه ...

الحنین نزعه وجدانیّه إنسانیّه تشمل العصور والأزمنه کلّها، وتعبیر عن رغبه ذاتیّه صادقه فی رؤیه الوطن الأمّ الّذی نشأ الشّاعر فیه، واضطّرته تقلّبات الحیاه للابتعاد عنه. وقد ارتبطت هذه الحاله فی شعر الملوک والقاده فی الأندلس بجمله من الظّروف السیاسیّه، والذّاتیّه، والاجتماعّیه، عمّقت إحساسهم بالأسی والنّدم علی فقدانهم العزّ المصحوب بالسّیاده والسّلطه، وفجّرت حنینهم للعوده المرتقبه من جدید، حیث حیاه الدّعه، والرّفاهیه، ...

چکیده اثر پذیری، وام گیری و اثر گذاری یکی از پدیده هایی است که از دیرباز در میان شاعران و نویسندگان وجود داشته و در ادبیات منعکس شده، و بر اهل نظر پوشیده نیست. حکیم عمر خیّام نیشابوری، شاعر و فیلسوف قرن پنجم و ششم را به حق می توان یکی از اثر گذار ترین شاعران بر ادیبان شرق و غرب دانست. بسیاری از اندیشمندان و ادیبان از وی تأثیر پذیرفته اند و دیدگاه های فلسفی اش را ـ به وی‍ژه در باب مرگ و زندگی ...

تمنّای جاودانگی از دیرباز، در رویکرد فرجام‏نگر اندیشه‏ی بشری، ناب‏ترین، دلنشین‏ترین و شاید، غم‏انگیزترین ترانه‏ای بوده است که در ادوار مختلف تاریخ، بن‏مایه و عصاره‏ی برجسته‏ترین غزلواره‏های آفرینش را در ذهن نوع بشر برساخته است و پرداختن بدین مفهوم نه تنها در دوران معاصر در ادبیات مشرق عربی و بویژه نزد سرایندگان مکتب تمّوز، امری دلکش و گریزناپذیر می‏نماید بلکه از گاهِ سرودن اسطوره‏ی گیلگَمش و جستجوی...