گرایش های مفسران و برگزیدن آراء متفاوت ناشی از تفاوت در مبانی آن هاست و مطالعه تطبیقی ابزار و روشی برای فهم عمیق تر پدیدار و یا نظریه است و می تواند به محققان در بررسی دقیق تر مبانی و آراء اندیشمندان یاری رساند. در بررسی آثار قرآنی بنتالشاطی، به عنوان قرآن پژوه معاصر مصری و إبن عاشور مفسر معاصر تونسی گونه هایی اشتراک و تفاوت در مبانی و روش های آن ها دیده می شود که این اشتراک و تفاوت ناشی از ...

یکی از اصطلاحات شناختۀ قرآنی «الراسخون فی العلم» است که در هفتمین آیه از سورۀ آل عمران یاد شده، و در تفاسیر اسلامی با بحث تأویل آیات متشابه گره خورده است. این اصطلاح در آثار ملاصدرا ـ اعم از تفسیری و فلسفی ـ نیز به وفور دیده می شود. وی افزون بر این که در بحثهای تفسیری خویش رسوخ در علم را ملاک جواز ورود به عرصۀ تأویل دانسته، کاربرد این ملاک را توسعه بخشیده، و در گستره ای از مباحث اعتقادی و فلسفی...

در کنار تلاش های ستودنی پژوهشگرانی که نقش قرآن را در آثار شیخ مفید، برجسته نموده اند، هنوز مشی تفسیری او، آن گونه که شایستۀ این شخصیت بزرگ است، معرّفی نشده است. او عقل مدارانه و با تکیه بر معارف ناب اهل بیت:، روایات تفسیری را در تبیین قرآن به کار بست و در هر جا که نیاز بود، به تحلیل و نقد آنها پرداخت. طبیعی است که این الگوی تفسیری نظام مند، بدون داشتن مبانی درست و پایبندی به آن در فرآیند تفسیر، ...

مفسران قرآن واژه «غیر بعید» در آیه 31 سوره ق «وَ أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِینَ غَیْرَ بَعِید» (ق/31) را دارای چهار احتمال نحوی ظرف مکان، ظرف زمان، حال، صفت مصدر محذوف دانسته­اند. این در حالی است که ایشان درباره تفسیر این واژه، حدود 9 احتمال معنایی بیان­کرده ولی برای اکثر آنها دلیلی ارائه نداده­اند. این پژوهش با توجه به مضامین کلی سوره ق، دو معنا برای واژه «غیر بعید» بیان و سپس هردو را با سایر آیات قرآن تأیید و...

چکیده تفسیر المیزان اثر علاّمه طباطبائی یکی از تفاسیر جامع شیعه در دوران معاصر می‌باشد. با توجّه به معاصر بودن این تفسیر، مسأله این است که آیا ایشان به علوم نوین از جمله علم جغرافیا در تفسیر آیات توجّه کرده‌اند یا خیر؟ از آنجا که خداوند در بسیاری از آیات قرآن از پدیده‌های طبیعی مثل زمین، آسمان، باد، باران، ابر و ... نام برده، فهم پاره‌ای از این آیات نیازمند دانستن علم جغرافیا می‌باشد. علاّمه طباطبا...

مقالة حاضر تلاشی است در جهت نقد و تحلیل کتاب زنان پرده نشین و نخبگان جوشن‏پوش نوشته فاطمه مرنیسی. نویسندة کتاب با تکیه بر دو منبع تاریخی؛ تاریخ طبری و سیرة ابن هشام تحلیل‏های خود را ارائه کرده است. محدودیت منابع مورد استفاده نویسنده و عدم اتقان علمی آنها، همچنین عدم رعایت شاخصه‏های پژوهش در تحلیل و نقد مطالب، کتاب حاضر را از جهات بی‏شماری قابل تأمل ساخته است. اما لغزش نویسنده در چند جا نمود بی...

گرچه مرز میان علوم اجتماعی با سایر علوم بسیار گسترده و تفاوت های آن ها بنیادین است، در این میان ملاحظات اوّلی از اهمیتی دوچندان برخوردار است؛ تا آنجا که بسیاری از فلاسفۀ علم قائل به درک تفاوت این دو حوزۀ علمی بر اساس روش شناخت و تحلیل آن ها می باشند. با این توضیح، توجه به روش تفسیری به دلیل اهمیت محوری که در حوزۀ علوم اجتماعی دارد، نقطۀ آغازین ورود به حوزۀ شناخت علوم اجتماعی شناسانده می شود و ر...

این مقاله کاوشی در شعر معاصر عربی از دیدگاه نقد ادبی است . د رمقدمه نگارنده به معرفی شعر بر مبنای تاریخی‘فلسفی‘ادبی پرداخته و تصویری کلی از عشر معاصر عربی ترسیم نموده و سپس به بررسی مفهوم و هدف شعر از دید ناقدان بزرگ معاصر عرب وارد گردیده و مجملی از آراء آنان را ذکر نموده است. بخش بعدی مقاله به موسیقی شعر‘ انواع گوناگون شعر از نظر وزن و قافیه و بیان آراء ناقدان معاصر در خصوص موسیقی شعر و اهمیت ...

تبیین و بررسی آراء جان هیک (1922-) فیلسوف معاصر بریتانیایی، درباب دین، تجربه دینی، کثرت گرایی دینی موضوع رساله حاضر است. این مطالعه بر اساس ترجمه و تعلیق فصولی از ویرایش دوم اثر مشهور وی موسوم به «تفسیری از دین: پاسخ های بشر به امر متعالی» سامان یافته است. این اثر، صورت مکتوب و ویراسته مباحثی است که جان هیک در سال های 87-1986در مجموعه سخنرانی های بنیاد گیفورد ارائه کرده است. اصلی ترین و مفصل تر...

یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین واژگان و مفاهیمی که در قرآن کریم کاربرد فراوان دارد، واژه «امّت» است. این واژه در بیشتر موارد به گروه یا جماعت معنا شده است، بر همین اساس مفهوم امت بیشتر در زمینه وحدت و یکپارچگی مطرح می‌گردد، به‌همین دلیل در جوامع اسلامی نیز اغلب امت را به‌همین معنا، می‌شناسند، اما تدقیق در مفهوم امت در قرآن، نشان می‌دهد گرچه مفهوم گروه یا جماعت در بیشتر موارد صدق می‌کند، اما این تنه...