نظریه جامعه شناختی بوردیو نظریه ای است که اساساً برای تبیین منازعات در حوزه ها یا میدان های مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جامعه ارائه شده و از این رو برای تبیین زوایایی از پدیده انقلاب در جامعه مناسبت دارد. در مقاله حاضر  سعی می شود به یاری استفاده از مفاهیم اصلی نظریه جامعه شناسی بوردیو تا حدی تحولات مقطع 57-1342 تبیین گردد. روش مورد استفاده مقاله طبعاً روش بوردیو یعنی ساختارگرایی تکوین...

بین زبان و جامعه ارتباط متقابل وجود دارد که در این فرایند ارتباطی، ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی گروه‌های جامعه در زبان آن‌ها منعکس می‌شود؛ بنابراین زبان می‌تواند ابزاری برای شناخت این ویژگی‌های اجتماعی و خرده‌فرهنگی باشد. در این مقاله قصد بر این است که از طریق بررسی زبان عامیانه جوانان به مناسبات اجتماعی آنان با گفتمان مسلط جامعه و نهادهای اجتماعی، پی ببریم. بر این اساس هدف نهایی، بیان نقش و کارک...

عصر حاضر را «عصر ارتباطات» نامیده­اند یعنی در این عصر به دلیل وجود کاربرد وسایل ارتباط جمعی که وسعت، نفوذ و تأثیرات آن ها بسیار زیاد است، ارتباطات جمعی شکل نوینی یافته و تحولات جامعه بشری را تحت­الشعاع قرار داده است. رسانه­ها به عنوان بخشی از ساختار نوین جامعه و یکی از دستگاه­های فراگیر و گسترده در دسترس همگانی، در تمامی کشورها نقش حساس و مهمی را در زمینه­های مختلف سیاسی، فرهنگی – اجتماعی، اقتص...

هدف این پژوهش، سنجش میزان «گرایش به آموزه های گفتمان روشنفکری» و شناسایی عوامل مؤثر بر آن در میان زنان شهر شیراز است. چارچوب تبیینی پژوهش متأثر از نظریه های هویت محور در تبیین جنبش های اجتماعی است. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی، پس از انتخاب 400 نفر از میان زنان 18 تا 40 سال شهر شیراز، پرسش نامه تحقیق میان آن ها توزیع گردید. میانگین «گرایش به آموزه های گفتمان روشنفک...

در این مقاله تأثیر عقل ایرانی بر فهم حزب توده از مارکسیسم را بررسی می کنیم. حزب توده به عنوان مهم ترین نماینده ی اشاعه ی مارکسیسم در ایران، نقش تاریخی مهمی داشته است. مخی‍‍له ی جمعی، میراث فکری و فرهنگی مشترک در میان یک ملت به شمار می آید. اینکه تا چه اندازه ای این میراث فکری بر فرایند تغییر در معانی، مفاهیم و تعابیر مارکسیستی مؤثر بوده است، بنا بر رویکردی تاریخی- تحلیلی قابل درک است. گفتنی است...

تحول بازآفرینی شهری، داستان تعامل و گاه تضاد اولویت های اقتصادی و فرهنگی بوده و این موضوع دربسترتغییر پارادایم ها و الگوهای حاکم برنظام های سیاسی-اقتصادی و تحولات اجتماعی رخ داده است. نقش فرهنگ دربازآفرینی شهری نسبت به دیگر عوامل تغییر معناداری داشته است؛ چنانچه در دهه های اخیر تاکیدات فرهنگی اصلی ترین رویکرد در بازآفرینی شهری شده است. دراین میان نظریه شهرخلاق که در چارچوب تحولات اجتماعی-اقتصاد...

محمدرضا بایرامی از نویسندگان توانمند معاصر است که دورمان او «پل معلّق» و «مردگان باغ سبز» به دلیل پرداختن او به عوامل برون زبانی مثل بافت موقعیتی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، تکثرگفتمانی را بین نسل­ها و عصرهای متفاوت به لحاظ پیوند لاینفک این عوامل با ایدئولوژی و پیوند رمان­ها با بافت اجتماعی و تاریخی، زمینه تحلیل گفتمان انتقادی را فراهم کرده است. از دو رمان وی «پل معلّق» جنبۀ روان­شناختی و «مردگان ب...

برای به کار بردن هر نظریه ای توجه به زمینه های اجتماعی و معرفتی و همچنین مبانی هستی شناختی، انسان شناختی، معرفت شناختی و روش شناختی آن ضروری است. از آنجا که در سال های اخیر نظریه فرهنگی فوکو در ایران مورد توجه قرار گرفته، در این مقاله بر آن شدیم تا با روش تحلیلی ـ توصیفی به بررسی مبانی و زمینه های این نظریه پرداخته و برخی از نقدهای وارد بر آن را مطرح کنیم تا در مراجعه و به کاربردن آن مورد توجه ...

تحلیل گفتمان یکی از روش های تحقیق کیفی است که به سرعت راه خود را بین تحقیقات اجتماعی باز کرده است و طیف وسیعی از حوزه های معرفتی، نظیر انسان شناسی، قوم نگاری، جامعه شناسی خرد، روان شناسی ادراکی، زبان شناسی، نشانه شناسی و غیره، از آن استقبال کرده و آن را به کار برده اند. کتاب حاضر، در قالب سه فصل به تحلیل گفتمان و روش شناسی و مبانی نظری مرتبط با آن پرداخته است. در فصول سه گانه کتاب، آرای نظریه پ...