یکی از سؤالات اصلی فلسفة ذهن تبیین هستی شناختی اوصاف ذهنی نظیر عشق و محبت و نفرت است. در پاسخ به این سؤال نظریات مختلفی ارائه شده که اهم آنها در قالب نظریات اینهمانی، کارکردگرایی، رفتارگرایی و حذف گرایی جای می گیرند. در مقالة پیش رو ابتدا به بسترها و زمینه های نظریة رفتارگرایی اشاره شده، سپس، به چیستی نظریة رفتارگرایی می پردازد. در بخش اصلی نوشتار حاضر به ادلة رفتارگرایان پرداخته شده، و بر اساس...

طی سه دهه گذشته برخی از فیلسوفان اخلاقی جدید موسوم به جماعت گرایان با احیا اخلاق فضیلت مدار ارسطویی دیدگاه های اخلاقی وسیاسی لیبرالیسم فایده گرا و نوکانتی را مورد شدیدترین انتقادات قرار داده اند این آموزه با تاکید بر اهمیت روان شناختی اخلاقی و سیاست وابستگی به جوامع بر این باور است که داوری ها و استدلال های اخلاقی باید از متن سنت ها و برداشتهای فرهنگ نشات گیرد دراین نوشتار نشان خواهیم داد که ا...

انسجام از به هم پیوستن واژگان و جملاتی ایجاد می‌شود که حاوی معنا و مفهوم خاصّی هستند و به کمک روابط معنایی‌ که میان عناصر یک متن وجود دارد، مفاهیم را انتقال می‌دهد و متنی منسجم و یکپارچه می‌آفریند. انسجام به سه نوع دستوری، واژگانی و پیوندی تقسیم می‌شود که در این پژوهش، به انسجام واژگانی و تحلیل عناصر و روابط واژگانی داستان گیومرت بر اساس نظریة هالیدی و حسن پرداخته شده‌است. روش پژوهش، توصیفی است ...

تأثیرگذاری و تأثیر­پذیری آثار تاریخی از یکدیگر شرایط ویژه­ای را برای مکالمة آن ها در بستر تاریخ فراهم کرده است و همواره در رابطه­ای ترامتنی با یکدیگر قرار گرفته­اند، تا جایی که حتی عنوان­های این آثار نیز از این تأثیر و تأثر بی­بهره نمانده است. عنوان­های متون تاریخی نقش مهم و تأثیرگذاری در آفرینش عناوین آثار تاریخی پس از خود دارند؛ از این رو می­توان گفت این عناوین نیز در طول حیات خود، همواره در ...

هرمنوتیک یعنی نظریه و عمل تأویل. عوامل تأویل گرایی گسترده و انگاره قرائت پذیری دین در مغرب زمین و به ویژه تاریخ مسیحیت عبارتند از: ابهام و ایهام در آموزه های دینی،تناقض‌ها و تعارض‌ها در مورد زندگی و سیره حضرت عیسی (ع)، چالش دین و خرد،ناسازگاری دین و دانش،تنگنای شریعت مسیحیت. اما آیین اسلام به سبب ویژگی‌های وحیانی بودن، یگانگی و یک‌دستی، سازگاری با عقل و علم، جامعیت، پویایی و برخورداری از اصل اج...

استقراء، مسأله ای است که از زمان ارسطو تاکنون فیلسوفان درباب آن سخن گفته اند. مشکل اساسی در مسألة استقراء این است که چگونه می توان با مشاهدة چند مصداق به نظریه یا فرضیة کلی دست یافت. فیلسوفان علم نظرات گوناگون عقل گرایی، تجربه گرایی، حساب احتمالات و غیره را مطرح کرده اند. شهید صدر در کتاب الاسس المنطقیه للاستقراء ضمن نقد دیدگاه های فیلسوفان غرب به ارائة نظریة نوینی پرداخته است. وی در این نظریه،...

ژاک لاکان (j. lacan, 1901-1981)، روان کاو معاصر فرانسوی، در گسترش مفاهیم نظریة زیگموند فروید (s. freud) سهمی بسزا دارد. او دیدگاه های فروید را در باب ناخودآگاه پذیرفت و آن را گسترش داد و گفت ضمیر ناخودآگاه ساختی زبان مانند دارد. این سخن لاکان، که تحت تأثیر نظریات زبان شناسی فردینان دوسوسور (f. de saussure) نیز هست، راهی نوین در پژوهش های روان کاوی باز کرد. او روند رشد یک کودک را از بدو تولد تا ...

تأمل نظری و اندیشه ورزی از دیرباز نزد حکیمان همچون کمال ویژه نوع انسانی محسوبمی‌شد و به این جهت فیلسوفانی چون ارسطو و ابن‌سینا اندیشه ورزی را بالاترین فعالیت سعادت بخش برای آدمی می‌دانستند. در مقابل، اشراقیون و عارفان در جهان اسلامی، حکمت نظری را جز از جهت مقدّماتی و برای حصول مکارم و فضایل اخلاقی وقعی نمی‌نهادند و به اصطلاح حکمت عملی را تنها شاخصة لازم برای نیل به سعادت عملی می‌دانستند. بررسی...

نسبی گرایی که در نظریه های نقادانه جدید، اصلی پذیرفته شده محسوب می شود، حاصل تحولات فکری ای است که ریشه در فلسفه پدیدارشناسیِ هوسرل دارد و در نقد ادبی، بویژه با آرای نظریه پردازانِ «مکتب کنستانس» در نیمه دوم قرن بیستم رواج یافت. تا پیش از پیدایش این نظریه ها، سمت وسوی اصلیِ نقد ادبی را تلاش برای یافتن معنایی تغییرناپذیر در متن تشکیل می داد. این رویکرد مطلق گرا، غایت نقد ادبی را در «کشفِ» معنایی می ...

بررسی مسأله وحیانی یا غیروحیانی بودن الفاظ قرآن و پیامدهای هر نظریه است. وحیانی بودن الفاظ قرآن به چند گونه قابل تفسیر است. نویسنده پس از طرح تاریخچه بحث وحیانی بودن الفاظ قرآن و مقایسه آن با بحث مشابه آن در مسیحیت و تفاوتهای آن دو، در آغاز به پیامدهای بشری بودن الفاظ قرآن اشاره می کند و از عناوینی چون: قداست زدایی از الفاظ، نفی اعجاز بیانی، متن گریزی یا نفی مرجعیت قرآن در فهم دین و کثرت گرایی ...