دراین تحقیق، نثر فارسی کتاب کیمیای سعادت، نوشت? امام محمد غزالی که یکی از نمونه های نثر ساد? فارسی (قرن پنجم هجری) به حساب می آید، از دیدگاه رده شناسی بررسی شد. حجم نمون? مورد بررسی، پنج درصد از متن اصلی کتاب مذکور بود که براساس سه محور رده شناختی ترتیب اجزای اصلی جمله، ترتیب صفت و موصوف و ترتیب مضاف و مضاف الیه، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. داده های بررسی شده در نرم افزار اکسل، نسخ? 2010 وارد...

متون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخ‌اند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می­آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می­کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و شعر عربی، امثال و حکم، آیات قرآنی و احادیث را در آثار خودشان بازتاب دهند. در این مقاله، میراث ادبی در دو متن تاریخی برجسته مرب...

این پژوهش به بررسی و تحلیل ویژگی های نحوی پنج اثر منثور مربوط به دوره صفویه می پردازد. داده های این پژوهش از کتاب های الف- از شیخ صفی تا شاه صفی، ب- کشکول، ج- خلاصه السیر، د- تاریخ عالم آرای امینی و ه- تاریخ عالم آرای عباسی انتخاب شده است. آرایش سازه ها بر اساس دیدگاه درایر مشخص شده و از این رهگذر نشان داده می شود که با توجه به نظریه هسته- وابسته که توسط درایر مطرح گردیده، توالی سازه ها در زبان...

بابا افضل از حکیمان، نویسندگان و شاعران بزرگ نیمه دوم سده ششم و آغاز سده هفتم است. روزگاری که از یک سو بیشتر دانشمندان نوشته های خویش را به عربی می نوشتند و از دیگر سو، نثر فارسی به تکلف و تصنع بسیار دچار شده بود. در چنین روزگاری بابا افضل تقریباً همه آثار خویش را به زبان فارسی شیوا و رسایی نوشت که نه سره گرا بود و نه عربی گرا و نه مصنوع و متکلف، و از این راه به زبان فارسی خدمت بزرگی کرد. بسامد ...

تصحیح انتقادی معیار الاشعار، یکی از مهم ترین آثار فارسی خواجه نصیرالدّین طوسی (597- 672 ق)؛ که در سال 649 قمری، در یک مقدّمه و دو فنّ درباره? دو علم عروض و قوافی در دو زبان عربی و فارسی تألیف شده است. این کتاب از لحاظ قدمت و تفصیل، در این موضوع، دومین کتاب مستقلّ فارسی است؛ و از لحاظ جامعیّت، اعتبار، نظم منطقی، دقّت، و نوآوری، نخستینِ آنهاست. معیار الاشعار از نظر تاریخ علم، دانش عروض و قافیه، و تحقیقا...

چکیده متون تاریخی فارسی، در کنار رسالت اصلی خود که بازتاب رویدادهای زمان های مختلف است، اطلاعات و دانستنی های گوناگون دیگری را نیز در بطن خود گنجانده اند. در این میان، دانسته های ادبی و گزارش های مربوط به ادیبان و شاعران و شرایط اجتماعیی که زمینه ساز خلق آثار منظوم و منثور شده است، اهمیت بسزایی دارد. خواجه غیاث الدّین بن همام الدّین محمّد شیرازی معروف به «خواندمیر»(880-942 ه.ق) از ادیبان و مو...

تاریخ بیهقی از جمله آثار گرانسنگ نثر فارسی است که با توجّه به موضوع آن، در دو حوزة ادبیّات و تاریخ، مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. یکی از مهم ترین پرسش هایی که در باب این کتاب مطرح است، میزان حجم و محتوای این کتاب است. موضوع تاریخ بیهقی، چنان که امروزه در دست ماست، روایتگر چگونگی به قدرت رسیدن مسعود غزنوی و حوادث دوران زمامداری وی تا اندکی پیش از مرگ اوست. ظاهراً بیهقی در پی تکمیل تاریخ خویش تا پا...

 در مقالۀ حاضر، ضمن گذری بر پیشینۀ تألیف آثار در حوزۀ نثر معاصر فارسی، چهار منبع از درس‌نامه‌های «ادبیات معاصر نثر»، تألیف یاحقی، عبدللهیان، رحیمیان و روزبه مورد بررسی قرار گرفته و در کنار بیان کاستی‌ها و نارسایی‌های احتمالی این کتاب‌ها، نکاتی برای بهترشدن کیفیت مطالب و رفع کاستی‌ها پیشنهاد شده‌است. عمده‌ترین کاستی‌ها و نارسایی‌ها عبارتند از: 1. چَربِش نگاه تاریخی و تاریخ‌ادبیات گونه بر نگرش علمی...

حاتم بن عبدالله طایی از شخصیتهای مطرح در ادبیات مشرق زمین و بویژه ادبیات فارسی و عربی است . نامحاتم صدها بار در متون کهن فارسی اعم از نظم و نثر آمده و حکایت های فراوانی از بخشش های وی موجوداست . داستان هایی چند نیز از حاتم طایی در ادبیات عامیانه برجای مانده که در مطالعات فولکلوریک بسارزشمند است . آنچه در این نوشتار آمده اطلاعاتی از زندگانی حاتم طایی، جایگاه وی در ادبیات منظوم ومنثورفارسی، ضرب ا...

ایرانیان در روزگاران کهن همانند دیگر ملل با تامل به خورشید و اختران مینگریستند.آشنایی ادیبان فارسی سبب شد تا واژگان کیهانی و باورها و عقاید وابسته به آن به شعر و نثر فارسی راه یابد و زیباترین مضامین نو خلق گردد.این مقاله سعی دارد جنبه هایی از باورهای نجومی موجود در دیوان خواجوی کرمانی را به شیوه ی کتابخانه ای مورد بررسی قرارداده و به روش تحلیلی-توصیفی به نگارش درآورد.