کشف اتفاقی چند تکه از یک کتیبۀ متعلق به سدۀ هفتم هجری در منطقۀ فورگ شهر داراب، در نزدیکی قلعۀ مشهور به بهمن، بابی تازه برای جستجو و ردیابی بازماندگان آل ­بویه پس از انقراض رسمی آنان گشود. شناسایی عناوین و القاب و نام متوفی، که آشکارا شهریار دیلمی دانسته شده است، این موضوع را تقویت کرد. جستجوی مجدد منجر به کشف کامل اجزای گم‌شدۀ کتیبه شد. از سوی دیگر، متن تاریخ منظوم دفتر دلگشا، که در زمرۀ منابع ...

مغازی‌ها‌ آثاری هستند که علاوه بر "غزوه­"ها­، روایتگر زندگانی و "سریه"های زمان پیامبرند. "مغازی­النبی" اثر "یعقوب صرفی"، دربرگیرندۀ همۀ بخش­های زندگانی پیامبر است و نمونۀ ویژه‌ای از مغازی منظوم در ادب فارسی است که در گمنامی مانده است؛ پژوهش حاضر که حاصل بررسی چهار نسخۀ خطی و تصحیح آن‌هاست، ضمن پرداختن ­­­به زندگی‌نامه نویسی در جهان اسلام و انواع آن، جایگاه مغازی در ادبیات و معرفی صرفی و آثار او...

اهمّیت جایگاه قافیه و ردیـف در آثار منظوم فارسی بر کسی پوشیده نیست . قافیه و ردیف همواره در خدمت صورت و معنا و در تنظیم سخن آهنگین بسیار مفید و مؤثر می باشد . در میان سخنوران ایرانی مولوی در سرایش غزلیات خویش از قافیه و ردیف به شیوه های گوناگون و هدفمند بهره برده است . در غزلیات او قافیه و ردیف بیشتر جهت آهنگین نمودن و موسیقایی کردن سخن منظوم می باشد. بیش از ½  غزلیات او از فراوانی ردیف برخوردار...

تمثیل همواره به عنوان یکی از انواع ادبی محبوب در تمامی ملل پذیرفته شده است و به عبارتی می توان آن را قالب ادبی ای جهانی دانست؛ علاوه بر این، مفهوم سیر وسلوک یا سفر عارفانه به صورت تمثیلی مکرراً در قالب هایی نظیر شعر و داستان های ادبی به کاررفته است. از نمونه های تمثیلی منظوم در فارسی می توان از منط قالطیر عطار و در انگلیسی از نمایش منظوم مرگ سرخ1 اثر ادگار آلن پو 2 یاد کرد و از نمونه های تمثیلی ...

چکیده قرآن کریم از زمان نزول تا کنون، تأثیر عظیمی بر ذهن و زبان شاعران و نویسندگان ادب فارسی گذاشته است. ادبا و شعرای زبان فارسی، در بسیاری از مضامین و مفاهیم، از قرآن و معارف قرآنی استشهاد جسته‌اند و با تلمیح، تضمین، اقتباس، حل و درج، سعی کرده‌اند آیات و پاره‌هایی از سوره‌های قرآن را در کلام خود بگنجانند. علاوه بر آن، برخی از سرایندگان به ترجمه و یا تفسیر آیه، سوره و یا پاره‌هایی از قرآن به ...

یکی از راههای پیشرفت علمی و فرهنگی هر ملتی انتقال دانشها و معارف بشری از راه ترجمة علمی است. همواره مللی که به نحو شایسته این گونه عمل کرده‌اند شاهد فرهنگ و دانش تخصصی والا و ارزشمندی بوده اند. تاریخ تمدن ملتهای بزرگ جهان چون ایران، یونان، چین و هند گویای این واقعیت است. حتی دربارة‌ بهره‌گیری کشورهای اروپایی از فرهنگ و تمدن مشرق زمین، نقش ترجمه بسیار چشمگیر است. قرآن یکی از معروف‌تری...

منظومه­های حماسی دینی و مذهبی از جملۀ آثاری هستند که با وجود کمیّت قابل توجه در ادب فارسی چندان مورد عنایت مصحّحان و پژوهشگران قرار نگرفته­اند و شاید از دلایل کم­توجهی به این آثار، ناشناختگی آنها در میان جامعۀ ادبی باشد. در طول تاریخ ادبیّات فارسی، منظومه­های حماسی دینی متعدّدی با موضوع وقایع دینی و جنگ­های صدر اسلام، زندگی و شرح احوال ائمّۀ اطهار و شخصیت‌های برجسته و تأثیرگذار مذهبی سروده شده‌است. ...