در مقالۀ حاضر نشان داده­ شده که اگر احکام «شیء الف اثر هنری است.» و «صاحب اثر/ زید هنرمند است.» احکامی اعتباری و مفاهیم «هنر» و «هنرمند» نیز مفاهیم و معانی اعتباری دانسته شوند، به چه نتایجی می­توان رسید. تبیین مبانی معرفت‌ شناسانۀ هنر، رابطۀ هنر با حقیقت، هنر به­مثابۀ وسیلۀ رساندن آدمی به کمال حقیقی، ارتباط هنر با زندگی فردی و اجتماعی، هنر به­عنوان اعتباری قراردادی و این‌که نمی‌توان از مفهوم هن...

مسئله نسبت بین هنر اسلامی و اندیشه اسلامی یکی از پرسش های محوری در فهم هنر اسلامی است و روشن می کند که وصف اسلامی در عنوان «هنر اسلامی » بر چه دلالت دارد. تاکنون پاسخ های گوناگونی به این پرسش داده شده است. در این مقاله به پاسخ خاص سنت گرایان به این پرسش پرداخته شده است. سنت گرایان با تعریف خاص خود از سنت و نسبتی که بین سنت و مظاهر زندگی، از جمله هنر، در جوامع سنتی برقرار می کنند دیدگاهی خاص خود...

خیال مفهومی دو وجهی که وجهی از آن عدمی است؛ این مفهوم بیشتر نزد عامه مردم به کار می‌رود و در محاورات روزانه‌ از آن مفهوم " پوچی" را استنباط می‌کنند، اما وجه دیگرخیال وجه " وجودی" آن نزد فیلسوفان و هنرشناسان است. در دیدگاه اخیر " خیال" از جنس هنر وبستر ظهور خلاقیت هنری است. درک بهتر این مفاهیم مستلزم شناخت نظریاتی است که متفکران اسلامی در این باره بیان داشته اند. این مقاله به دنبال تبیین ِنقش خ...

بر خلاف آنچه بسیاری از پژوهشگران در باب زیبائی و هنر در تفکر اسلامی می گویند نوعی تفکر و معرفت به زیبائی و هنر در اسلام وجود دارد که البته با آنچه در عالم غرب از قرن هیجدهم تحت عنوان aesthics رایج شد تفاوت اصولی دارد مبادی هنر و زیبائی در اسلامی کاملا عرفانی و تابع نگرش معنوی مسلمین به حقیت و هستی و آدم و عالم است از این رو فقط با ورود به عرفان اسلامی و انس با آن می توان درکش کرد مهم ترین این ا...

این مقاله، درصدد است که پاسخ‌های مطرح درباره‌ سه سؤال از هنر اسلامی و به طور خاص معماری اسلامی را بررسی کند: نخست این که آیا هنر اسلامی هویت مستقلی دارد؟ آیا با وجود بناهایی با کارکردهای مختلف، فضای واحدی در معماری اسلامی وجود دارد؟ آیا معیار واحدی را برای بررسی فضاهای مختلف هنر و معماری اسلامی می‌توان معرفی کرد؟ مقاله، در بررسی پاسخ‌ها، از هویت مستقل هنر و معماری اسلامی دفاع کرده و تزیینات خوش...

حرمت تصویرگری جانداران، موجب اعتلای هندسه ‌‌اسلامی گردید؛ زمانی که تصویرسازی قرون‌وسطی به باروک منتهی می‌شد، هنر اسلامی به نقش‌ونگارهای آیینه‌کاری‌ها سوق پیدا می‌کرد. امتزاج آیینه‌کاری با نقوش هندسی و مشبک پنجره‌ها، روزن‌ها و درب‌ها باعث نمی‌شد بیننده از ورای آن‌ها به جهان بی‌روح، هندسی نگاه بیندازد، بلکه همان جهانی بود که در نگاه عارفانه شرقی، تجلی حضور مالامال و معطر یزدان بود. نگاه معناشناخت...

شمایل‎پردازی (نگاری) چهرة پیامبر و ائمة معصومین از رایج ترین شمایل‎پردازی ‎ها در جهان اسلام و کشورهای شیعه نشین به شمار ‎ می‎رود. این هنر مردمی که گاه آن را هنر فطری ‎ می‎نامند، با بهره گرفتن از روایات تاریخی و نیز زمینه ‎‎های ‎تاریخی خاص شمایل پردازان به تصویرگری چهرة این بزرگان دین پرداخته ‎ ‎اند. ‎بررسی نقشمایه ‎ها (موتیف ها) در این گونه نقاشی مردمی حاکی از آن است که نه تنها نوعی تبادل نقشما...

استفاده از نقوش و عناصر تزئینی در هنر اسلامی تأثیر کارکردی بسزایی در طراحی پوشاک معاصر دارد و بهره گیری از این گنجینه عظیم به منظور ایجاد پشتوانه¬ای فرهنگی هنری نه تنها لازم که ضروری است. در این پژوهش سعی بر آن است تا شاخصه تزئین در هنر اسلامی و قابلیت¬ کاربرد آن در پوشاک معاصر را مورد بررسی قرار داده و بستر مناسب احیای ارزش های جاودانه هنر اسلامی را فراهم سازد . شیوه تحقیق برای نیل به این هدف ...

هنر یکی از شاخه­های تمدن اسلامی است که همپای دیگر شاخه­ها رشد یافت و در مظاهر گوناگون تجلی یافت. گرچه هنر به ویژه هنر معماری دورة اسلامی ریشه­هایی در هنر پیش از اسلام و اقتباس­هایی از آن داشت، اما ذوق تلفیق و ابداعات مسلمانان هم در آن کم نیست. مجموعه ابنیه الحمرا مهم ترین نمونه رشد هنر اسلامی در مغرب اسپانیا است که خود شاخه ای از هنر اسلامی در غربی ترین منطقه از قلمرو حکومتی مسلمانان در عهد بنی...