راه ابریشم در طول چند قرن پیونددهندۀ امپراتوری­های بزرگ عصر خود بود و اگرچه اساساً بر مبنای دادوستد و سود اقتصادی شکل گرفته بود، به محملی برای تعاملات و ارتباطات فرهنگی و تمدنی تبدیل شد و میراث فرهنگی ماندگاری برای ایران، کشورهای آسیای مرکزی و به‌طور کل کشورهای غرب آسیا بر جای گذاشت. در این مقاله ضمن اشاره به پیشینۀ تاریخی راه ابریشم و پیامدهای اقتصادی و فرهنگی آن، به این موضوع می‌پردازیم که تلا...

تداخل مفهومی میان امنیت، سیاست و استراتژی، همواره باعث ایجاد ابهام و وابستگی حوزه مطالعات امنیتی به حوزه های مطالعات سیاسی، استراتژیک و روابط بین الملل شده است. در این مقاله، با در معرض سؤال قرار دادن مفروضات ادبیات موجود در مطالعات امنیتی، تلاش می شود تا زمینه های برون رفت از این وضعیت مورد بررسی قرار گیرد. به اعتقاد نگارنده، برای حل مشکل تداخل مفهومی امنیت با سیاست و استراتژی و به تبع آن، برا...

هدف: تأثیر زبان فارسی در دیگر فرهنگها، از جمله مسائل مهم در حوزۀ مطالعات تمدنی و تأثیر علوم و معارف اسلامی ایرانی است. هدف نوشتار حاضر نیز بررسی نقش شاعران شیعۀ عصر صفوی در ترویج مذهب تشیع و زبان و ادبیات فارسی در شبه قارۀ هند در قرنهای 9 و10 هجری بود. روش: این مقاله با روش اسنادی- تاریخی به بررسی موضوع پرداخت. یافته‌ها: حضور شاعران فارسی‌زبان شیعه در شبه‌قارۀ هند، موجب شد زبان فارسی، زبان رسمی...

به گفته نصر، هر تمدنی برای دست‌یابی به بالندگی، باید از کاستی‌ها و دارایی‌هایش آگاه باشد. اسلام نیز در جایگاه دین و تمدن، با این روی‌کرد به آسیب‌هایی در همه زمینه‌ها مانند زمینه‌های علمی، دچار می‌شود. ماهیت فراگیر این دین و تمدن و اندازه التزام مسلمانان به اصول ماندگارش، آن ‌را آسیب‌پذیر می‌کند. از سویی، هجوم علم و فن‌آوری غربی و القای پی‌گیر مطالعات غربیان درباره نابودی تمدن اسلامی و از سوی دی...

تاکنون در مورد ترکیه، مطالعات و تحقیقات چشمگیری صورت گرفته و محققان تلاش نموده اند تا این کشور همسایه و پل واسط میان فرهنگ و تمدن شرق و غرب را بهتر بشناسند؛ بااین حال، هیچ پژوهشی در مورد وضعیت مطالعات ترکیه شناسی در ایران صورت نگرفته است. ما در این مقاله سعی کردیم تا وضعیت این مطالعات را در چهار دانشگاه معتبر (امام صادق(ع)، شهید بهشتی، تهران و علامه طباطبایی) مورد بررسی قرار داده و منبع جامعی ر...

در مطالعات تمدنی اسلام، «امیرالمؤمنین» یکی از واژه‌های پرکاربرد و مهم است و عموماً بر کسی اطلاق می‌شود که رهبری سیاسی جامعه اسلامی را بر عهده دارد، اما آیا در وضع اولیه به همین معنا بود یا تغییری در آن رخ‌داده؛ آیا دارای مصداق معینی بوده یا درگذر زمان و تابع نیاز جامعه اسلامی پدید آمده است، همیشه مباحثی را به خود معطوف داشته است. این مقاله با رویکردی علمی و جدای از نگره‌های عقیدتی بر آن است تا ج...

مقالة حاضر به بیست سال تجربة نگارنده در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در حوزة ‌آموزش زبان و فرهنگ ایران به غیرفارسی‌زبانان پرداخته است. نگارنده مأموریت‌های آموزشی خود در دانشگاه‌های بوسنی و کرة ‌جنوبی را پایة تحقیقات مربوط قرار داده و، با بررسی وضعیت آموزش زبان فارسی و عملکرد مثبت نهادهای متولی، به طرح مسائل و کاستی‌های عمده پرداخته؛ آنگاه شکل‌گیری بخش آزوفا در سال‌های اخیر و رویکرد جدی...

ادریس بن عبدالله از سادات حسنی و نوادگان امام حسن مجتبی× در سال 169 قمری بعد از شرکت در قیام خونین حسین بن علی، مشهور به صاحب فخّ، متواری شد و به سوی مغرب رفت. وی در مغرب اسلامی در مراکش و قسمتی از الجزایر کنونی، اولین دولت مستقل شیعی را تشکیل داد که به نام او موسوم شد و در مدتی کوتاه، تمدنی را در مغرب پایه گذاری کرد؛ تمدنی که هرچند عمری کوتاه داشت، آثار فرهنگی آن تا امروز باقی مانده است. به دلا...